Polikistik over senderomu nedir? Polikistik over senderomu belirtileri nelerdir? Polikistik over senderomu tanısı nasıl konulur? Polikistik over senderomu tedavi yöntemleri nelerdir? >Kadınlarda doğurganlık çağında çok sık rastlanan hormonal bozukluğa polikistik over sendromu denir. Peki polikistik over sendromu nasıl bir hastalıktır?
POLİKİSTİK OVER SENDROMU NEDİR?
Polikistik over sendromu (PKOS) genellikle doğurganlık çağında görülür ve hormanal bir bozukluk olarak karşımıza çıkar. Yapılan araştırmalara göre her 100 kadından 15'ini etkileyen bir hastalıktır. Bu sendromun görülme olasılığı genetik yatkınlıkla birebir alakalıdır. Ailede anne ya da kız kardeşlerde görülüyorsa bu sendromun görülme olasılığı yüzde 30-50 oranında artar. Androjen olarak isimlendirilen erkek tipi hormonların yumurtalıklarda (overlerde) yapımı ve kana salınımı artmıştır.
POLİKİSTİK OVER SENDROMU BELİRTİLERİ NELERDİR?
Polikistik over sendromu yumurtlama bozukluğu ve kanda androjen seviyesinin artışıyla belirtilerini verir. Özellikle yumurtlama bozukluğu sonucunda uzun aralıklarla veya bir süre hiç adet olmama şeklinde de kendini gösterebilir.
Kanda androjenlerin arttığını belli eden durumlar arasında erkek tipi tüylenme, saç dökülmesi ve sivilcelenme şeklinde kendini gösterebilir. Ayrıca insülin (şeker) metabolizmasını da bozduğu için özellikle göbek etrafında kilo artışı gözlemlenmektedir.
Polikistik over sendromunun belirtileri ise şöyledir;
- İnsilüne karşı direnç
- Kiloda artış
- Tüylenme
- Yüz bölgesinde yağlanma
- İltihap
- Cildin kararması
- Baş ağrısı
- Kısırlık
- Depresyon
- Adet gecikmesi, adet düzensizlikleri
- Yüzde ve vücutta istenmeyen tüylerde artış (hirşutizm)
- Sivilcelenme (akne)
- Ciltte yağlanma (sebore)
- Saç dökülmesi (alopesi)
- Kolay kilo alma, kilo vermede güçlük
- Çocuk sahibi olamama (infertilite)
POLİKİSTİK OVER SENDROMU TANISI NASIL KONULUR?
- Polikistik over sendromundan şüphelenilen durumlarda öncelikle hastanın öyküsü alınarak klinik değerlendirilmesi yapılır.
- Polikistik over sendromu en sık görülen endokrin bozuklukları arasında yer almaktadır.
- Yaklaşık her 10 kadından 1’inde görülmektedir.
- Polikistik over sendromu, ergenlik ve genç erişkinlik dönemdeki genç kızlarda da görülebilen bir durumdur.
- Özellikle kilolu, adet görme şikayeti olan, yüzünde sivilceleri ve cildinde yağlanma olan bir genç kızda mutlaka polikistik over sendroumu araştırılmalıdır.
- Daha çok kilolu ve erkek tipi tüylenmesi olan hastalarda görülmektedir.
- Adet düzensizliği ile başvuran her genç kızda da polikistik over sendromu olmayabilir.
- Genç kızlar ilk adet görmeye başladıkları yıllarda adetleri fizyolojik olarak da düzensiz olabilir.
- Üreme fonksiyonlarının düzenlenmesinde önemli olan beyin ve yumurtalık arasındaki akslar ergenlik döneminde tam olarak oturmadığı için yaşanan kimi adet düzensizlikleri normal kabul edilebilmektedir.
- Polikistik over sendromu için genellikle hormon ve tam kan sayımı testleri verilmektedir.
- Kandaki androjen hormonlarının seviyesi ile FSH ve LH adlı hormonların seviyelerinin tespiti polikistik over sendromu tanısı konmasında oldukça önemlidir.
- Bunların yanı sıra ultrasonografiyle yumurtalıkların polikistik yapısının gösterilmesi tanı koydurucudur.
Aşağıdaki 3 kriterden ikisine rastlanırsa polikistik over sendromu tanısı koyulur:
- Klinik veya laboratuvar olarak erkek tipi hormon fazlalığı (hirşutizm, akne, alopesi ya da kan ölçümlerinde yüksek androjen değerleri)
- Yumurtlama sayısında azalma ya da hiç yumurtlama olmaması
- Ultrasonografide yumurtalıklarda polikistik over görüntüsü
- Polikistik over sendromu kadınlarda en sık görülen hormonal bozuklukların başında yer almaktadır.
- Polikistik over adet görememe ya da uzun aralıklarla adet görme gibi düzensizliklerle kendini belli eder.
- Polikistik over sendromunda, kanda androjen adı verilen hormonların artışına bağlı olarak ciltte sivilcelenme, yağlanma, saç dökülmesi ve tüylenme gibi belirtileri vardır.
- Hormonal bozuklukların yol açtığı polikistik over sendromu, yumurtalıkların androjenleri fazla salgılamasıyla ortaya çıkar. Bu durum kadınlarda kısırlık, tüylenme, sivilcelenme gibi sonuçlara yol açabilmektedir.
- Normal değerlere sahip bir kadında FSH/LH hormon testi 3 civarında görülürken, bu sendroma sahip kadınlarda ise daha yüksek sonuçlar vermektedir.
POLİKİSTİK OVER SENDROMU TEDAVİ YÖNTEMLERİ NELERDİR?
- Fiziki muayene sonrasında üreme sisteminde herhangi bir problem olup olmadığı gözlemlenir.
- Kan testinde çıkan hormonsal bozukluklara göre doğum kontrol hapları veya adet düzenleyici ilaçlar önerilebilir.
- Eğer polikistik overe bağlı gelişen farklı hastalıklar varsa hekim tarafından farklı bir tedavi yöntemi de uygulanabilir.
- Polikistik over, uzun süre tedavi edilmezse bu sendroma bağlı farklı hastalıklara da neden olabilir.
- Polikistik over sendromu hastalarında doğrudan görülen soruların başında yumurtalama bozukluklarına bağlı olarak hamile kalamama gelmektedir.
- Ayrıca hastalarda şeker ve yağ metabolizmasının bozulmasına bağlı olarak Tip 2 diyabet, kolesterol yüksekliği ve obezite gibi durumlar da ortaya çıkabilmektedir.
- Vücutta androjenlerin fazlalığı saç dökülmesi, erkek tipi tüylenme, ciltte yağlanma ve sivilcelenme gibi dermatolojik sorunlara da yol açabilmektedir.
- Bu nedenlerle polikistik over sendromunun tedavisinde, bu durumların tamamı göz önünde bulundurularak kapsayıcı bir tedavi ele alınmaktadır.
- İlaç tedavisi uygulaması temelde vücuttaki hormon dengesinin sağlanması ile yağ ve şeker metabolizmasının dengelenmesi amacıyla uygulanmaktadır.
- Bu esnada hastanın da uygun diyet ve fiziksel aktiviteyle tedavi sürecini desteklemesi oldukça önemlidir.
- Yumurtalama fonksiyonu bozulmuş olan kimi hastalarda bu fonksiyonun tekrar yerine getirilebilmesi için laparoskopik (kapalı) yöntemlerle yumurtalıklara yönelik cerrahi girişimlerde de bulunulabilmektedir.