1715 ve 1718 yılları arasında gerçekleşen, Balkan coğrafyasında yaşanan savaşa son veren Pasarofça Antlaşması kısaca Sırbistan, Belgrad ve Banat’ın Avusturya’ya; Dalmaçya, Bosna ve Arnavutluk’un Venedik’e, Mora Yarımadası’nın Osmanlı’ya verilmesi kararlarını içeren 1718 tarihli antlaşmadır. III. Ahmed döneminde Sırbistan’ın Pasarofça kentinde imzalanmıştır. İşte detaylar…
OSMANLI – VENEDİK – AVUSTURYA SAVAŞLARI
Pasarofça Antlaşması’nın nedenlerinden biri olan bu savaşlar, toprakların bu devletlere pay edilmesine neden oldu. Buna göre antlaşmayı hazırlayan savaşlar şöyle seyretti:
Venedikliler, Karlofça Antlaşması hükümlerini ihlal ederek Karadağ isyanını teşvik edince ve Osmanlı’nın ticaret ve hac gemilerine saldırı gerçekleşince Osmanlı Devleti, Venedik’e savaş ilan etti. Sadrazam Silahdar Damat Ali Paşa, Mora Seferi’ne çıktı. Bu sefer, zaferle sonuçlandı.
Avusturya durumu sert bir şekilde karşılayıp, Karlofça gereğince Mora Yarımadası’nın Venediklilere geri verilmesini isteyince Avusturya’ya da savaş açıldı. Osmanlı ordusu Macaristan’a girdi. Ancak yaşanan bir muharebede Sadrazam Silahdar Damat Ali Paşa şehit düştü ve Osmanlı kuvvetleri yenildi. Belgrad düşman eline geçti. Osmanlı ordusu düzensiz kaldı ve geri çekilerek barış talep edildi.
ANTLAŞMA MADDELERİ
Osmanlı Devleti, Avusturya, Venedik heyetleri, ayrıca arabulucu olarak Hollanda ve İngiltere temsilcileri antlaşma maddelerine karar vermek için bir araya geldi. İki ay kadar süren bir konferans ardından 21 Temmuz 1718’de antlaşma imzalandı. Maddeler şöyleydi:
- Avusturya ile Niş, Banat Dağları ve Transilvanya Alpleri hudut olarak belirlendi.
- Mülteci olarak Osmanlı Devleti'ne sığınan Erdel prensi II. Rákóczi Ferenc ailesiyle beraber Osmanlı - Avusturya sınırında oturmak ve güvenliği sağlanmak şartıyla iade edilecek.
- Venedikliler Mora Yarımadası'nı, Korintos ile çevresini, Egin Körfezindeki adaları, İyonya Adalarını, Aya Mavri Adasını ve Girit’te üç iskeleyi Osmanlı Devletine verecek.
- İran yoluyla Avrupa'ya gelen tüccarlar, dönüşte Tuna gümrük vergilerinden muaf tutulacak.
- Pasarofça Antlaşması ardından Osmanlı Devleti Avusturya’ya toprak vermesine rağmen, Venedik’ten aldı. Avusturya’ya verdiği toprakları 1739 yılındaki Nis Antlaşmasıyla, Temeşvar hariç geri aldı.
SONUÇLARI
- Antlaşma sonucu Balkan topraklarındaki güç dengesi değişmiş oldu.
- Osmanlı’nın Avrupa’daki varlığı tehlikeye girdi.
- Belgrad kaybedilince Balkanlar yolu Avusturya’ya açıldı.
- Mora Yarımadası geri alınsa da çok önemli topraklardan biri olan Belgrad kaybedildi.
- Toprak kazanmak amacıyla ilan edilen savaşlar aksine toprak kaybıyla sonuçlandı.