Güçlü bir bağışıklık sistemi, kişiyi hastalık ve enfeksiyonlara karşı korur. Fakat otoimmün hastalıklarda bağışıklık sistemi yanlışlıkla vücudunun sağlıklı hücrelere saldırıp hastalığa yol açar. Peki, otoimmün hastalığı nedir? Otoimmün hastalığının sebebi nedir?
Otoimmün hastalıkların sebebi tam olarak bilinmemektedir. Kadınlarda daha sık görülen otoimmün genetik ve çevresel faktörlerin ortak bir sonucu olduğu düşünülmektedir.
Otoimmün hastalıkların görülme sıklığı her geçen gün artıyor bu nedenle araştırmacılar enfeksiyonlar, kimyasal maddeler veya solventlere maruz kalmak gibi çevresel faktörlerin önemli bir etken olabileceğinden kuşkulanıyorlar.
Yüksek yağ ve şeker oranına sahip ya da işlenmiş yiyecekler bazı otoimmün hastalıkları tetikleyebilir. >80'den fazla otoimmün hastalık türü vardır bazıları ise oldukça benzer belirtilere sahiptir. Otoimmün bir hastalığın klasik belirtileri ağrı, kızarıklık, ısı artışı ve şişmeye neden olan iltihaptır.
Pek çok otoimmün hastalığın erken bulguları benzerdir ve aşağıdakileri içerebilir:
- Ellerde ve ayaklarda uyuşma ve karıncalanma
- Eklemler ve diğer dokularda şişme
- Düşük vücut ısısı
- Dikkat dağınıklığı
- Yorgunluk
- Kas ağrısı
- Saç dökülmesi
- Cilt döküntüleri
Ayrıca hastalıkların kendine özgü belirtileri de olabilir. Örneğin Tip 1 diyabet aşırı susuzluk, kilo kaybı ve idrara çıkmaya yol açar. İnflamatuar bağırsak hastalığı karın ağrısı, şişkinlik ve ishale sebep olur. Sedef hastalığı veya romatoid artrit gibi otoimmün hastalıklarda belirtiler dönem dönem şiddetlenir ya da kaybolur.
TEDAVİSİ YOK!
Hastalara uygulanan tedaviler otoimmün hastalıkları tedavi edemez, fakat aşırı aktif bağışıklık tepkisini kontrol edebilir ve iltihaplanmalarda azalma yaratabilir. Kalıcı bir tedavi mevcut olmasa bile ağrı, şişme, yorgunluk ve deri döküntüleri gibi belirtileri hafifletmek için uygulanan yöntemler mevcuttur. Hazırlanan özel bir diyet ve düzenli egzersiz hastaların kendilerini daha iyi hissetmesini sağlayabilir.
Bilinen 80’den fazla farklı otoimmün hastalık vardır. Bunların arasında en yaygın görülen otoimmün hastalıklar şu şekilde sıralanabilir; Romatoid artrit, lupus,diyabet,haşimato, sedef hastalığı, sjögren sendromu, ailevi akdeniz ateşi, ankilozan spondilit, behçet hastalığı, multipl skleroz, çölyak hastalığı.
OTOİMMÜN HASTALIKLAR
Romatoid artrit: Romatoid artrit kısa ismiyle RA, bağışıklık sisteminin eklemlere saldırması sebebiyle meydana gelen otoimmün bir hastalıktır. Bu hastalık eklemlerde ağrı, kızarıklık, şişlik ve sıcaklık artışı ile iltihaba yol açmaktadır. Romatoid artrit, 30’lu yaşlarda başlama eğilimi gösteren kronik bir hastalıktır.
Lupus (SLE): >Sistemik lupus eritematozus, bağışıklık sisteminin vücudun doku ve organını yabancı olarak algılaması sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır. Bu hastalıktan deri, eklemler, böbrekler, beyin ve kalp de dahil olmak üzere pek çok organ olumsuz etkilenmektedir. Lupusta görülen en yaygın belirtiler eklem ağrısı, halsizlik ve ciltte döküntüler oluşmasıdır.
Diyabet: >Diyabette bağışıklık sistemi pankreastaki insülini üreten hücrelere saldırarak tahrip eder. Bunun sonucunda vücutta insülin üretimi yapılamaz bu da yüksek kan şekeri seviyelerine sebep olur. Kan şekeri yüksekliği ise kan damarları, kalp, böbrekler, gözler ve sinirler gibi çeşitli organ ve dokulara zarar verir.
Haşimato: >Haşimato hastalığında, tiroid bezi doğrudan etkilenir ve tiroid hormonu üretimi azalır. Haşimatonun belirtileri arasında kilo alımı, sıcağa ve soğuğa tahammülsüzlük, yorgunluk, saç dökülmesi ve guatr görülmektedir.
Sedef Hastalığı: >Sedef hastalığı cilt hücrelerinin çok hızlı çoğalmasına sebep olur. Fazla miktarda üretilen deri hücreleri, cilt üzerinde plak ya da yama şeklinde kırmızı, üzeri beyaz pullar ile kaplı döküntüler oluşturur.
Sjögren Sendromu: >Sjögren sendromunda bağışıklık sistemi eklemlere, gözyaşı ve tükürük bezlerine karşı saldıraya geçer. Sjögren sendromunun bulguları arasında eklem ağrısı, göz ve ağız kuruluğu vardır.
Ailevi Akdeniz Ateşi (FMF): >Ailesel Akdeniz ateşi, tekrarlayan ateşe, karın, akciğerler ve eklemlerin ağrılı iltihabına neden olan genetik bir otoimmün hastalıktır. FMF'de eklemlerde ağrı, şişlik, cilt döküntüleri ve kas ağrıları gibi bulgulara rastlanmaktadır. Ailesel Akdeniz ateşine ebeveynlerden çocuklara geçen bir gen mutasyonu sebebiyet vermektedir.
Ankilozan Spondilit: >Ankilozan spondilit, omurgayı etkileyen otoimmün bir hastalıktır. Omurlar birbirine yapışarak omurgada hareket kısıtlılığı oluşturur.
Behçet Hastalığı: Behçet hastalığı ağız veya genital bölgede meydana gelen yaralar, gözlerde kızarıklık ve şişlik, eklemlerde iltihap, cilt ve sindirim sistemi sorunları ile seyreden bir otoimmün bir hastalıktır.
Multipl Skleroz (MS): >Multipl skleroz, bağışıklık sisteminin sinir hücrelerini sarıp koruyucu miyelin kılıfına saldırması sonucunda ortaya çıkan bir hastalık örneğidir. Miyelin kılıfının hasar görmesi sonucunda beyin ile vücut arasında mesaj iletimi etkilenir. Bu hastalığın belirtileri uyuşukluk, halsizlik, denge sorunları ve yürüme zorluğudur.
Çölyak Hastalığı: >Çölyak hastalığı, nüfusun yaklaşık %1'ini etkileyen otoimmün bir hastalıktır. Glüten içeren yiyeceklerin tüketimi ile ince bağırsaktaki hücrelerin zarar görmesi söz konusudur. Bu hastalıkta ishal, karın ağrısı, bulantı, kusma gibi belirtiler mevcuttur.