Osmanlı’da sofrada su bulundurmak ve içmek neden yasaktı?
Osmanlı'da sofrada bulundurulmaması gereken bazı yiyecek ve içecekler vardı. İşte Osmanlı’da sofra adabına dair ilginç bilgiler...
Hem iftarda hem sahurda yenen pilava neden temcit adı verildi? Has ekmek, hangi fırınlarda pişerdi? 19’uncu yüzyılda oruç nelerle açılırdı? Sizler için derledik.
Sofra'da su neden yasaktı?
Ramazanda yemek yazısı zordur. Sabahın erken saatlerinde gazetesini okuyan oruçlu bir okura iştah açıcı bir yazı okutmak bence haksızlıktır. Onun için ramazanda güncel yemek yazısı yazmak yerine, okuyucuyu geçmişte gezintiye çıkarmayı tercih ederim. Bu hafta da öyle yapıp, mutfak kültürümüzle ilgili ilginç bilgiler vermeye çalışacağım.
Osmanlılar zeytin ağaçlarıyla dolu topraklar üzerinde yaşamalarına rağmen, yüzyıllar boyu -hâlâ da- kuyrukyağı, iç yağı, böbrek yağı ve tereyağıyla beslendiler. Zeytinyağı, 18. yüzyılda bazı balık yemeklerinde ve salatalarda karşımıza çıkar. zeytinyağı daha çok aydınlatmada ve ilaç yapımında kullanılırdı. >Zengin Osmanlı sofralarında su içilmezdi. Yemekte hoşaf suyu veya şerbet tercih edilirdi. Çiçeklerden, meyvelerden şeker ve balla yapılan şerbetler makbuldü.
18. yüzyıl Türkiyesi’nde örf ve âdetler kitabının yazarı M. de M. D’ohsson şerbetler hakkında şunları yazar, "Şerbetlerin hazırlanmasına gösterilen özen, Fransızların şaraplarını hazırlarken gösterdikleri özen kadar karışıktır. şerbetler, çeşitli meyve sularına pek çok içeceğin, örneğin gül, fulya, hercaimenekşe, ıhlamur, ve papatyaların karıştırılmasıyla hazırlanıyordu. Ayrıca kimilerine misk, amber ve sarısabır esansları ilave ediliyordu."
Sofra kurallarına göre fazla yemek, durmadan atıştırmak, başkasının sırasını kapmak, oburluk sayılır, hoş karşılanmazdı. Osmanlı’da tüm yırtıcı memelilerin ve sürüngenlerin eti haramdı. Yılan, akrep, karga, saksağan eti yenmemeliydi. Ayrıca yenmelerine izin verilen hayvanların kanını içmek ve yumurtalıklarını yemek de haramdı.
Evliya Çelebi’ye göre sokak satıcılarının başlıcaları şunlardı, "Safranlı, şekerli pirinç lapası satan zerdeciyanlar, sakatat satan başçıyanlar, çeşitli et yemekleri satan kebapçıyanlar, köfteciyanlar, püryancılar, yahnicıyanlar, paludecıyanlar, südli aşçıyanlar, sucukçıyanlar, hoşabcıyanlar, şerbetciyanlar, salebciyanlar, helvacıyanlar, börekciyanlar, çörekciyanlar, simitciyanlar, lokmacıyanlar, ekmekciyanlar, yemişciyanlar, meyhaneciyanlar, yoğurtcıyanlar, peynirciyanlar."
