Osmanlı'da fes konusu sürekli tartışma konusu haline gelmektedir. Bir kesim fesi dönemin ilerici bir inkılabı olarak nitelerken bazı kesimlerse bu ilerici inkılabı muhafazakar bir kalıba sokarlar. Bu sebeple fes üzerinden birçok tartışma döner. Osmanlı'ya fesin gelişi o zaman için de büyük bir tartışma konusuydu. Bu inkılap birçok devlet aygıt tarafından hoş karşılanmadı. Yapılan inkılabın arkasında durulması ve sistematik bir şekilde Osmanlı'nın Avrupai bir memurluk yöntemini getirmesiyle bağdaşan fes, Osmanlı'nın son yüz yılına damgasını vurur.
OSMANLI'DA FESİ HANGİ PADİŞAH GETİRDİ?
2. Mahmut, yaptığı Avrupai yenilikler ve eskimiş, artık kullanılması zor gelenekleri yıkıp yerine işlevsel aygıtlar eklemesiyle bilinen, en ilerici padişahların başında gelmektedir. 30. Osmanlı padişahı ve 109. İslam halifesidir. 31 yıl boyunca tahtta kaldı. Bulunduğu dönemde yaptığı reformlarla Osmanlı'nın modernleşmesini sağladı. Tanzimat Fermanı, onun ölümünden 4 yıl sonra yayınlandı. Yaptığı reformlar için bazıları tarafından övülürken, bir kesim tarafından gavur padişah olarak anılır.
Osmanlı'ya yeni bir düzenleme getirmiş ve Batı kültürüyle tekniğinden ödünç almıştır. Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılması 2. Mahmut dönemine dayanır. Modern Türk ordusunun temeli 2. Mahmut dönemine uzanır. Yayınlanan Kıyafet Nizamnamesi ile sarık, kavuk ve biniş giyilmesi yasaklandı. Bunlar yerine ceket, pantolon ve fes giyme zorunluluğu getirildi ve kendisi de kısa sakalla dolaşmaya başladı. Halkın içine modern Avrupalı kıyafetleriyle çıkmaktaydı. Divan-ı Humayın lağvedilip yerine bakanlıklar kuruldu. İlk nüfus sayımı da 1831 yılında 2. Mahmut döneminde gerçekleşti. İlk Türkçe gazete de 2. Mahmut döneminde çıkarıldı.
OSMANLI'DA FES GİYME ZORUNLULUĞU NE ZAMAN BAŞLADI?
Sultan 2. Mahmut döneminde Osmanlı saraylarında Avrupalı gibi giyinme modası, Kıyafet Nizammesi'nin önünü açtı. 1828 yılında yayınlanan bu inkılap ile birlikte sarık, kavuk ve biniş yasaklandı. Yerine fes, ceket, pantolon getirildi. 1840lardan itibaren süvari ve topçular hariç bütün Osmanlı askerlerinin üniforması haline geldi. Fes, 1925 yılına kadar sürekli olarak takıldı. Sarığı yalnızca bilginler ve din adamları kullanmaktaydı. Taşrada halkın hala sarık takması, fesliler ile sarıklılar olarak iki kesimin oluşmasına neden oldu.
FES NE ZAMAN KALDIRILDI?
TBMM 25 Kasım 1925'te Şapka Kanunu'nu çıkardı ve böylece fes ve sarık gibi başlıklar yasaklandı. TBMM üyeleri ve memurlarının şapka giymesi zorunlu hale getirildi. Halkınsa fes ve sarık giymesi yasaklandı. Böylece fes ortadan kaldırıldı.
FES HANGİ ÜLKEDEN GELDİ?
İsmini Fas'ın Fes şehrinden alır. Fas'tan geldiği düşünülse de aslında fes Tunus geleneğidir. Üretim yerinin Fas olması, bu karışıklığa sebebiyet verir.