Osmanlı gemiciliğinin gelişim serüveni nasıldır konu başlığı altında incelenmesi gereken hususların başında Preveze Deniz Savaşı geliyor.
- Andrea Dorya adındaki efsanevi denizci ile Barbaros Hayrettin Paşa karşı karşıya gelmiştir.
- Bu noktada İspanyolların ve Cenevizlerin büyük deniz geçmişine rağmen galibiyet Osmanlının olmuştur. Elde edilen bu galibiyet ile denizlerde ne derece başarılı ve kuvvetli olduğunu bir kere daha ispat etme imkanını bulmuştur.
- Zaferlerin bir diğeri de Cerbe Savaşı’nda alınmıştır. Bu adımların Osmanlı denizciliği için ne derece önemli olduğu görülüyor.
Bu hususlara bakıldığı zaman askeri gücün denizcilik alanında Barbaros Hayrettin Paşa ile ne derece üst seviyeye çekildiğini siz de görebilirsiniz. Elde edilen zaferler hem o dönem donanmanın kuvvetli yapısı hem de Barbaros Hayrettin Paşa’nın oldukça askeri dehası ile yakından ilişkilidir.
Coğrafi Keşiflerde Geri Kalma Sebepleri Nelerdir?
Osmanlı gemiciliğinin gelişim serüveni nasıldır sorusunun yanıtı alınırken sadece olumlu aşamalara değil aynı zamanda olumsuz gelişmelere de bir göz atmanız gerekiyor. Coğrafi keşiflerde bu derece geri kalınmasının en temel sebepleri;
- Açık denizlere uygun olan gemiler Osmanlıda mevcut değildir.
- Açık denizlere çıkabilecek olan gemilerin üretimi için herhangi bir alt yapı da söz konusu olmamıştır.
- Coğrafi keşifler için Avrupa’nın imparatorlarının denizcilere hem ayrı biri fon ayırdıkları hem de yeni yerler keşfeden denizcilerin buldukları bölgeleri sömürmek için kullandıkları da görülmektedir.
- Bu tür bir anlayışın Osmanlı tarafından kesinlikle benimsenmediği de eklenmesi gereken hususlar arasındadır.
- Denizcilerin nitelikleri de oldukça farklıdır. Avrupa’da bu keşiflere çıkan bir grup zenginlik arayışında ve oldukça cesaretli ve macera sever gemicileri Osmanlıda bulmak maalesef mümkün olmayacaktır.
Denizcilik alanında büyük bir başarı ile ilk adımlar atılsa ve yükselme devrinde zaferler ile taçlandırılsa da daha sonrasında denizciliğin ticari manada yapılması konusunda büyük sorunlar çıkmış ve keşiflere dahil olma da imkansız hale gelmiştir.
İyileştirme Çalışmaları
Osmanlının askeri bağlamda denizciliğin iyileştirilmesi için atmış olduğu adımların Batıyı takip etmek niteliğinde olduğu fark ediliyor. Ayrıca sadece askeri anlamda bir sorun olduğunu düşünmenin de genel olarak dönemsel Osmanlı analizlerinin en sıkıntılı noktası olduğu görülüyor. Sorunlara bütüncül bakmak çok daha önemli bir imkan sunacaktır.