Ertuğrul Gazi’nin ölümüyle birlikte kayı boyunun liderliğini üstlenen Osman Bey bağımsızlığını ilan etmiştir. Osmanlı Devleti, beş ana başlıkta toplanır.
- 1299-1453 Kuruluş Devri,
- 1453-1579 Yükselme Devri,
- 1579-1699 Duraklama Devri,
- 1699-1792 Gerileme Devri,
- 1792-1922 Dağılma Devri
Osman Bey’in liderliğinde beylik olmaktan çıkarak devlete ve devlet statüsünden cihan imparatorluğu olmaya kadar geçen zaman içinde Osmanlı Devleti’nin kuruluşu özet halinde sunulmaktadır.
Osmanlı Beyliği’nin Kuruluşu
Oğuzların Kayı boyundan gelen Osmanlılar, Selçuklu sultanı Alaaddin Keykubat döneminde Karadağ ve sonrasında Söğüt, Domaniç yöresinde, Ertuğrul Gazi liderliğinde uç beyliği yaşadı. Kösedağ Savaşı sonrasında İlhanlı Devleti’ne bağlanmış ve Osman Bey, 1299’da bağımsızlığını ilan etmeyi başarmıştır.
Kuruluş devri padişahları arasında;
- Osman Gazi (1299-1324)
- Orhan Gazi (1324-1362)
- Murat (1362-1389)
- Bayazıd (1389-1402)
- Mehmet (1413-1421)
- Murat (1421-1451)
Osman Gazi, Osmanlı Beyliği’nin kurucusu olmuş, Ahilerin desteğiyle birlikte Bizanslılardan Karacahisar, İnegöl, Bilecik ve Yarhisar’ı almıştır.
Osmanlı Beyliği Neden Bu Kadar Büyüdü?
Osmanlı Devleti’nin kuruluş özet kısmında Osmanlı Beyliği’nin büyümesini sağlayan birçok neden bulunmaktadır. Kuruluş devri padişahları, birçok farklı icraatta bulunmuş ve Osmanlıları geleceğe taşımıştır.
Osmanlı Beyliği’ni büyüten ana sebepler;
- Balkanlarda siyasi birlik kurulmaması,
- Osmanlıların coğrafya anlamında genişlemeye elverişli topraklarda olması,
- Osmanlı padişahlarının örgütleme ve yönetme vasıflarının olması,
- Osmanlıların Bizans’a karşı Türkmenler tarafından destek görmesi,
- Fetihlerin kalıcılığının olması ve fethedilen yerlere desteklerini sunan Türkmenlerin yerleştirilmesi
- Tımar sistemiyle, askeri gücün daha da büyümesi,
- Bizans’ın topladığı ağır vergiler ve taht kavgaları
Orhan Bey Dönemi (1324-1362)
Orhan Bey döneminde ilk olarak, Bursa başkent yapılmıştır. Bizans ile yapılan savaşlarda Osmanlılar İznik’i ele geçirmiş ve sonrasında İzmit’i ve Kocaeli Yarımadası’nın tamamı ele geçirilmiştir.
Karasi Beyliği’nde yaşanan taht kavgaları, Osmanlıların ilk donanması kurulmasına olanak tanımış ve 1353 yılında Rumeli’ye geçilmiştir. Hacı İlbey ve Evranos Bey, Osmanlıların hizmetinde çalışmaya başlamıştır.
Orhan Bey döneminde;
- İlk deva divan örgütü oluşturulmuştur.
- İlk vezirlik makamı kurulmuştur.
- İznik’te ilk Osmanlı medresesi açılmıştır.
- Yaya ve Müsellem olarak ilk düzenli ve devamlı ordu kurulmuştur.
- Murat Dönemi (1362-1389)
Orhan Bey’in sunduğu hizmetleri devam ettirmiş ve fetihlere devam ederek Lüleburgaz, Çorlu, Dedeağaç ve Dimetoka’yı alan I. Murat, Türk birliğinin devamını sağlamak için, Germiyanoğulları’ndan çeyiz olarak Kütahya ve Taşvanlı’yı almış; Hamitoğulları’ndan Isparta ve Akşehir civarı ise parayla satın alınmıştır.
I.Murat döneminde;
- Yeniçeri Ocağı kurulmuş,
- Kosova Savaşı’nda ilk top kullanılmış,
- Rumeli Beylerbeyliği kurulmuş,
- Sırplar ve Bulgarlar üzerinde hakimiyet kurulmuş,
- İlk tımar sistemi oluşturulmuştur.
Haçlılarla yapılan ve kazanılan 1.Kosova Savaşı sonunda şehit olan I. Murat, Osmanlılar’da ilk sultan unvanı alan kişidir.
I.Bayazıd Dönemi (1389-1402)
Anadolu’da Türk birliğinin sağlanması için; Germiyanoğulları, Aydınoğulları, Karamanoğulları, Saruhanoğulları, Hamitoğulları, Candaroğulları’nı itaat altına alan I.Bayazıd, İstanbul’u kuşatarak Balkanlar’a kadar ilerlemiştir. Bunun üzerine Macar Krallığı’nın önderliğinde Balkanlar’daki Osmanlıları yok etmek için Haçlı Ordusu harekete geçmiş ancak savaşı Osmanlılar kazanmıştır.
1396 yılında yapılan Niğbolu Savaşı ile;
- Türkler Anadolu’daki hakimiyetini artırdı.
- Yıldırım Bayazıd, İstanbul’u kuşatan ilk Osmanlı hükümdarı oldu. Anadolu Hisarı, İstanbul’un fethedilebilmesi için yapıldı.
- Anadolu Beylerbeyliği kuruldu.
Halife tarafından Sultan-ı İklim-i Rum unvanı alan I.Bayazıd’ın 1402 yılında başlayan Ankara Savaşı sonrasında oğulları arasında taht kavgaları başlamış, Türklerin Balkanlar’daki ilerlemesi durmuş ve İstanbul’un fethi duraklamıştır.
Fetret Devri (1402-1413)
I.Bayazıd’ın oğulları arasında çıkan taht kavgaları yüzünden Osmanlı Devleti yıkılma derecesine gelmiş, ancak kısa sürede toparlanmıştır. I. Mehmet Çelebi, kardeşleriyle yaptığı mücadeleyi kazanarak Osmanlı Birliği’ni yedine kurmuştur.
Osmanlı Devleti’nin kuruluş özet bölümünde Osmanlılar ilk olarak Venediklilerle ilk deniz savaşı yaparak 1416 yılında kaybetmiştir. I. Mehmet zamanında, kardeşi olduğunu iddia eden Düzmece Şehzade Mustafa isyanı bastırılmıştır.
1422 yılında Bizans’tan destek alarak ikinci kes isyan başlatan Düzmece Şehzade Mustafa, II. Murat döneminde bu isyandan da eli boş dönmüştür. II. Murat döneminde Edirne Segedin Antlaşması imzalandı.
Edirne Segedin Antlaşması’na göre;
- Osmanlılar ve Macarlar arasında 10 yıl savaş olmayacak,
- Sırp Krallığı yeniden kurulacak ve Türkler, aldıkları toprakları Sırplara geri verecek.
1448 yılında Haçlılar ile yapılan II. Kosova Savaşı, Haçlıların Osmanlılardan alacakları intikam ile alakalıdır. Ancak Osmanlılar tarafından yenilgiye uğratıldılar. Buna göre;
- Osmanlılar Balkanlar’da daha da hakimiyet elde etti.
- Avrupalılar, Türkleri Balkanlar’dan atamayacaklarını anladı.
- Türkler savunma yerine taarruza geçerek İstanbul’un fethinin kolaylaştığı gördü.
Karamanoğulları ve Haçlılar, II. Murat zamanında ittifak yaptılar.