Osmanlı Devleti’nde Taşrada Asayiş Nasıl Sağlanmıştır?
Fetihlerin artması ile beraber yerelde kuvvetlerin muhafaza edilmesi daha zor biri hale gelmiştir. Yerel ve merkezde bulunan otorite seviyesinin aynı olmadığını belirmek yanlış olmayacaktır. Sadece Osmanlı kapsamında değil tüm imparatorluklarda aynı şekilde bir sistem geçerlidir.
Merkezi olan bölgelerde otorite çok daha net bir biçimde hissedilirken, yerelde aynı otoritenin çok daha hafif bir biçimde hissedildiği görülmektedir.
Yerelde Otorite Sağlamak Topraklar Genişledikçe Zorlaşıyor!
Başlangıç aşamasında daha kısıtlı bir alana hükmedilirken yerelde yüksek biri otoritenin inşa edilmesi çok daha kolay olmuştur. Fakat fetihler ile 3 kıtaya yayılmış olan bir devletin yerelde çok sıkı kurallar uygulaması çok da gerçekçi değildir.
Tımarlı Sipahiler
Osmanlı Devleti’nde taşrada asayiş nasıl sağlanmıştır sorusunun en temel yanıtlarının başında kesinlikle tımarlı sipahiler gelmektedir. Tımarlı sipahiler ile alakalı olarak dikkate alınması gereken hususlar;
- Tımarlı sipahiler yerelde Osmanlı kuvvetini temsil eden en net unsurlar arasında bulunmaktadır. İsyanların fark edilip bastırılmasından başlayarak genel asayişin kontrol edilmesine kadar birçok alanda büyük bir sorumluluk üstlenilmiştir.
- Tarım adımlarının sürekli bir biçimde devam ettirilmesinin yanı sıra gerekli olan asker teşkilatının da hazırda bulundurulması ve bunun için devletin herhangi bir ekonomik kaynak ayırmaması da kar getiren hususlardandır. Tımar sistemi daha öncesinde Bizans kapsamsında Pronoya olarak da anılmaktadır.
Osmanlı sistemlerinin her zaman olduğu gibi tek bir amaca değil birkaç farklı amaca hizmet ediyor olması da verimliliği artırmaktadır. Fakat aynı şekilde bu alanda bir bozulma meydana geldiği zaman da direkt olarak birçok alanda bozulmanın olumsuz etkilerinin kendini hissettireceği de vurgulanmalıdır. Tımar sisteminde de aynı durum yaşanmıştır.
Celali İsyanları Yereli Sarsan Olaylar!
Osmanlı Devleti’nde taşrada asayiş nasıl sağlanmıştır sorusu ile alakalı olarak isyanların da kapsamlı bir biçimde incelenmesi gerekmektedir. Celali isyanlarının bu konuda kesinlikle özel bir yeri vardır. Çok geniş bir alana yayılmasının en temel sorunlardan biri olduğu görülmektedir. Ortaya çıkmasının temel sebebi ise yaşanan ekonomik zorluklar ve seferlerin uzun sürmesi daha sonrasında da herhangi bir zafer elde edilmemesi gibi çeşitlendirilebilir. Her bölgede en temel sebebin ekonomik olduğu ve buna ek olarak dış ülkeler tarafından yapılan kışkırtmaların da kendini gösterdiği fark ediliyor.
İç ve Dış Sorunlar ile Bir Arada Mücadele Etmek
İç isyanlar ile dış sorunların aynı döneme denk gelmesi durumunda büyük sorunlar açığa çıkmıştır. Özellikle Osmanlının son döneminde yerelde otoritenin iyiden iyiye elden kaybedildiği de görülmesi gereken detaylar arasında kendini göstermektedir. İç ve dış sorunlar incelendiği zaman özellikle iç dinamiklerin stabil olduğu dönemlerde elde edilen askeri başarıların daha kolay ve daha nitelikli olduğu fark ediliyor. Fakat 1877-1878 Osmanlı Rus savaşının sonrasında iç dinamiklerin bir türlü sabit bir hal almadığını da görebilirisiniz.