Başlangıç süreci içerisinde öncelikli olarak doğa bilimleri ile yakından ilişkili olan ve oldukça kapsamlı biri eğitim müfredatına sahip olan medreselerin daha sonrasında Osmanlı’da meydana gelen zihniyet değişimleri ile beraber farklı yöne kaydığı ve önemini yitirdiği de eklenmesi gereken hususlardandır.
Medreseler Hakkında Bilinmesi Gerekenler Nelerdir?
Osmanlı Devleti’nde medreseler neden pozitif bilimlerden uzaklaşmıştır; bu konu başlığı ile alakalı net bir ön görü elde edebilmek için kesinlikle medreselerin nasıl bir işleyişe sahip olduğu ile alakalı net bir bilgi sahibi olmanız gerekiyor.
- Medreselerde yetişen alimler yadsınamayacak kadar fazladır. Bu alanda hem dini bilimler hem de pozitif bilimler konusunda tam manası ile uzman sorunsuz bir bakış açısının kazandırıldığı görülüyor.
- Kuran derslerinin yanı sıra tıp, matematik, kelam, fıkıh, geometri gibi kapsamlı bir müfredat hazırlanmıştır.
- Bu noktada ders veren ulemanın da yetkin biri seviyede olması gerekir. Beşik ulemalığının ortaya çıkması ile beraber büyük bir bozulmanın ilk adımı atılmıştır babası ulema olan kişilerin direkt olarak henüz beşikteyken ulema olma imkanını elde ettiği fark ediliyor.
- Ders verenlerde başlayan bu bozulmanın ilerleyen aşamalarda ders kalitesinin bozulmasını da beraberinde getirdiği görülmektedir. Bu durumun hem ilmin yorumlanması hem de pozitif bilimler alanında dünyada meydana gelen gelişmelerin takip edilmesi ile alakalı büyük sorunları da beraberinde getirdiği fark edilmektedir.
Bu detaylara bakıldığı zaman özellikle yükselme devrinde medreselerin oldukça önemli alimler yetiştirdiği de kendini gösteren hususlar arasındadır. Medreselerin bozulmaya başlaması ile Osmanlıda meydana gelen genel sistem bozukluklarının aynı sürece denk geldiğinin ayrıca dile getirilmesi gerekiyor.
Batıdaki Gelişmelerin Yakalanması
Batıda meydana gelen gelişmelerin en yakından takip edilebilmesi için medreselerin yapısında ıslah adımlarının atılması en temel şartlardan bir tanesi haline gelmiştir. Bu noktada özellikle teknik manada gelişmelerden geri kalma hususunun da eğitim sisteminin sıkıntıları ile iç içe olduğu kendini gösteren detaylardandır.
Mimari Bağlamda Medreseler Tam Bir Şaheser
Osmanlı Devleti’nde medreseler neden pozitif bilimlerden uzaklaşmıştır konu başlığına takılarak mimari ve ilmi yönden sahip olduğu önemin yadsınmaması gerekiyor. Özellikle mimari bağlamda inceleme yapıldığı zaman şuanda ayakta kalan Anadolu eserlerinin büyük bir bölümünün daha öncesinde medrese olarak görev yaptığı ve bunun tarihin en önemli tanıklarından biri olduğu da fark edilmektedir.
Mimari bağlamda sahip olunan önemin en temel başlangıç noktası ise Selçuklulardır. Taş oymacılığının gelişmesi de dahil olmak üzere hala hayranlık ile izlenen muhteşem detaylara yer açılmıştır. Özellikle Çifte Minareli Medrese gibi mimari eserlerin en güzel örnekler arasında yer aldığı da belirtilmelidir.