Niyet nedir? Oruca ne zaman niyet edilir? Niyet etmeden oruç tutulur mu? Oruca niyet hangi zamanlarda edilir?
İslam dininin yanı sıra bütün semavi dinlerde olduğu gibi Şaman ve pagan inançlarında da muhtelif şekillerde ve zamanlarda gerçekleştirilmesi zorunlu veya gönüllü olan oruçlar vardır. Peki niyet nedir? Oruca ne zaman niyet edilir?
Tevhidi dinlerin tamamında bir ibadete başlamadan önce o ibadete niyet etmek gerekir. Yani yapılacak işin adını koymak ve sadece o eylemi yapmak gerekiyor. Bunun için de yapacağımız dini ritüelin mutlaka önce niyetinin yapılması gerekiyor. Niyetsiz amel olmaz.
Niyet kelimesinin Türkçe anlamı “bir işi yapmayı kafasında tasarlayarak öncesinden tasarlayarak istemek düşünme, kimseye danışmadan kendi kendine karar alma ve bunları düşünen şahsın kafasında şekillendirdiği, planladığı işi yapma isteğinin düşüncesine Niyet denir. Arapça kökenli bir kelimedir.
Niyet etmeden oruç tutulur mu?
Oruca niyet etmek, bu ibadetin şartıdır. Niyetsiz oruç kesinlikle olmaz.
İslam dininin yanı sıra bütün semavi dinlerde olduğu gibi Şaman ve pagan inançlarında da muhtelif şekillerde ve zamanlarda gerçekleştirilmesi zorunlu veya gönüllü olan oruçlar vardır. Şaman ve panteist inançlarda oruç vücudu günün belli saatlerinde bütün yiyecek içeceklerden uzak tutma şeklinde diğildir. Bu din gruplarında belli yiyeceklerden uzak kalmayı zorunlu kılıyor. Farklı hıristiyan mezhepleri ve Yahudilik inancındaki Hamursuz bayramı veya hamurlu yiyeceklerden uzak durma ritüeli, paganizmden bu dinlere geçmiştir. Özellikle Katolik mezhebindeki bir çok ibadet ritüeli ve itikadı büyük oranda Pagan inançların etkisindedir. Teslis inancı, heykeller, ikonalar gibi bir çok adet ve ibadet şekli Batı’nın Pagan inancından bire bir alınmadır.
Özellikle Şamanlık ve Hinduizm’den bazı oruç şekilleri kendini farklı şekillerde İslam tasavvufunda da kendini gösteriyor.
Öneğin, bazı tekkelerde ve zaviyelerde 21 gün, 30 2ün 45 gün süren itikâf oruçları vardır. Bu oruçlarda sadece belli sayıda hurma, zeytin veya yörenin en ucuz ve en çok bulunan yiyeceğinden ve bir miktar suyun tüketilerek yerine getirilen oruçlardır. Bu oruçların da tasavvuftaki karşılğı “nefis terbiyesi” olarak adlandırılması dikkat çekicidir.
İslam’ın oruç ibadeti ise Allah’ın insanlara farz kıldığı ilk günden bu yana formatında hiçbir değişiklik yaşanmamış oruçtur. Ve bu oruç, Ramazan ayının başlaması ile Müslümanların yerine getirmesi gereken bir ibadettir.
Oruca niyet hangi zamanlarda edilir?
Ramazan’da niyet etmek ise Allah’ın Müslümanlara farz ettiği Oruç ibadetini yerine getirme amacı ile dil ile yapılan istektir. Bazı fıkıh âlimlerine göre kalben de niyet etmek geçerlidir. Ancak dil ile niyet getirmek tercih ve tavsiye edilir. İslam fakihlerinin tamamının ittifak ettiği bir diğer konu ise Sahura kalkmak da niyet olarak kabul ediliyor.
Ramazan’da oruca niyet etmek, akşam ezanından sonra mümkündür. Akşam ezanı okunduktan sonra yarın tutacağınız oruca niyet edebilirsiniz. Ancak, niyetli iseniz, iftarı açtıktan sonra yarın tutacağınız oruca niyet edebilirsiniz.
Bütün oruçlar için niyet bu usulle yapılır. Niyetin Abdestli yapılması sünnettir. Rasulullah aleyhisselam efendimiz oruçlarını hep abdestli yaptığı kaydedilmektedir.
“Niyet etmeden oruç tutulur mu” sorusu ile ilgili farklı bir iki görüş bulunmaktadır. Farz olan Oruç ibadetinde durum şöyledir: Şafii mezhebine göre eğer imsak vaktine girene kadar niyet edilmemiş ise o günkü oruç sakıt olur. Yani oruç düşer, kişi oruçsuz sayılır. Ancak Hanefi mezhebine göre farklıdır. Bir kişi sahura kalkamamış ve Kuşluk vaktine kadar uyanmış ise, bu vakitte, yani kuşlukta niyet etse orucu düşmemiş olur, oruçlu kabul edilir.
Nafile oruçlar için niyet gün batımı ile ertesi gün kuşluk vakti arasındaki sürede yapılabilir.