Mona Lisa'nın Hikayesi Nedir?
Beş yüz yıldır çözülemeyen Mona Lisa tablosunun büyük sırrı nedir? Tablo nerede ne zaman ve nasıl çizildi? Leonardo Da Vinci'nin tablosu nerede sergileniyor?
Leonardo Da Vinci 500 yıl önce yaptığı ünlü Mona Lisa tablosu, yaptığı eserler ve icatları arasında en ünlü yapıtlardan biridir. Leonardo Da Vinci Mona Lisa tablosunu yıllarca yanından ayırmamış ve olmasından da anlaşıldığı üzere en az kendi hayatı kadar gizemlidir. Bilim insanları arasında oldukça popüler olan Leonardo Da Vinci, 20. yüzyılın başından itibaren sanat dünyasında da oldukça büyük bir üne sahip olmuştur. Leonardo Da Vinci’nin ne kadar zeki bir adam olduğunu düşünürsek; yıllarca yanında gezdirdiği bu tablodaki kadının, sıradan bir resim olma ihtimalinin aslında çok düşük olduğu da belli. Belki de bu sebeple, Mona Lisa’nın üzerine bu kadar iddia ve fikir ortaya atılmıştır. Bir diğer önemi ise bu gizemli kadın bize gülümsemeye devam ettiği müddetçe bu gizem de onunla birlikte süregelecek.
MONA LISA TABLOSU
Leonardo Da Vinci’nin en çok bilinen eseri Mona Lisa tablosunun 1911 yılına kadar Avrupa’da diğer tablolardan bir farkı yoktu. Ancak Mona Lisa tablosu 1911 yılında Louvre Müzesi’nden çalınmasıyla birlikte dünyaca ünlü bir tablo olmuştur. 2 yıl sonra 1913 yılında ortaya çıkan Mona Lisa tablosu cam kutulara konulması için tutulmuş kişi tarafından çalındığı ortaya çıktı. Bu dönemden itibaren sadece sanat çevreleri arsında değil dünyanın pek çok bölgesinde bilinen bir sanat eseri oldu.
MONA LİSA GÜLÜYOR MU?
Mona Lisa tablosunun esrarengiz, merak uyandırıcı ve son derece şaşırtıcı gülümsemesi, belki de Leonardo Da Vinci’nin yapmış olduğu resimdeki en gizemli unsurlarından biri. Yaklaşık 500 yıldır sanat camialarında ve 100 yıldır da toplumda devam eden gülüyor mu gülmüyor mu tartışmaları yapılıyor. Hatta bazı tartışmalarda, resimdeki kadının mutlu mu yoksa üzgün mü olduğu konusunda bile bir karara varamamış durumda. Harvard Üniversitesi’nde profesör olan Margaret Livingstone, ‘düşük uzamsal sıklıklar’ sebebiyle ziyaretçiler portredeki kadının gözlerine baktığında bir gülümseme oluşuyor şeklinde bir açıklamada bulundu.
MONA LISA KİMDİR?
Leonardo Da Vinci’nin Mona Lisa tablosunu yıllarca yanında gezdirdiğinin ortaya çıkması, tabloya ayrı bir gizem kattı. Leonardo Da Vinci’nin Mona Lisa’yı sürekli yanında gezdirmesine neyin sebep olduğu sorusu akıllara geliyor. Leonardo Da Vinci’nin çağdaşı olan sanat tarihçisi Giorgio Vasari, “… Tablo üzerinde dört yıl oyalandı ve tabloyu bitirmedi…” demişti. Üstelik da Vinci, bahsedilen 4 yıldan çok daha uzun bir süre Mona Lisa’yı yanından ayırmamış, bütün seyahatlerinde yanında götürmüştü. Bu konuyla ilgili kafa yoran kimilerine göre de Mona Lisa büyük bir gizemi taşıdığı için Leonardo onu asla yanından ayırmıyordu.
Leonardo Da Vinci’ye poz veren kadının kimliğiyle ilgili olarak birçok kişi, resimde poz veren kadının 1479 yılında Floransa’da doğmuş bir İtalyan soylusu olan 24 yaşındaki Lisa Maria de Gherardini (aynı zamanda Lisa del Giocondo olarak da bilinir) olduğuna inanıyor. Mona Lisa tablosundaki kadının kimliği üzerine atılan fikirlerden bir diğeri ise tablodakinin Caterina Sforza olduğu. Başka bir teori ise resimdeki genç kadının Floransa yöneticisi Giuliano de’ Medici ya da Mantua’nın markizi (Markinin eşi anlamına gelir. Marki ise Avrupa ülkelerinde kont ile dük arasındaki bir soyluluk belirtir) olan Isabella d’Este olabileceğini öne sürüyor.
Mona Lisa tablosuna bakan kişilerin ilk fark ettiği durumlardan biri de kadının hem gülümseyen hem de hüzünlü olan yüz şeklidir. Resimdeki kişinin kimliği konusundaki en önemli tahmin ise resimdekinin Leonardo Da Vinci’nin ta kendisi olabileceği yönünde. Yüz yapılarındaki benzerlik de bu teoriyi güçlendiriyor. Ayrıca tablo ile ilgili bir diğer iddia da tabloda birden fazla kişinin resmedildiğine inanıyordur.
MONA LISA GİZEMİ
Leonardo Da Vinci ünlü tablosuna nereden bakılırsa bakılsın size bakıyor oluşu ise 500 yıldır çözülemeyen gizemli bir durumdur. Üç boyutlu bir tablo olan Mona Lisa’daki kadının gözleri siz nereye giderseniz gidin size bakmaya devam ediyor. Mona Lisa’nın bakışlarının bilimsel açıklaması ise Ohio Üniversitesi tarafından şu şekilde yapılıyor; Ohio Üniversitesi tarafından tarif edilen ve bir görüntünün bakıldığı açı ne olursa olsun aynı görülebileceğini gösteren bilimsel bir kavramayla açıklanabilir. Lenoardo Da Vinci’nin tual üzerinde yaptığı ışık ve gölge manipülasyonu, resimde son derece değişik bir derinlik hissi yaratır.
MONA LISA NEDEN ÜNLÜ?
Mona Lisa’nın yüzüne yerleştirilen kodların dışında tablonun arka planı da aslında oldukça ilgi çekici öğeler bulunuyor. Tablonun arka planın birbiriyle perspektif açıdan örtüşmeyen dağlar, dikkatli bakıldığında açıkça görülebilmektedir. Ancak, Leonardo Da Vinci ressam olmasının yanı sıra matematik ve mimari konusunda da ustalaşmış olduğu için böyle bir hatayı bilinçsizce yapmış olma ihtimali oldukça düşüktür. Yine dijital ortamda yapılan incelemelerde görülüyor ki; sol taraftaki dağ sırasını kesip sağ taraf ile birleştirdiğimizde kusursuz bir şekilde devam eden sıra dağlar oluşturabiliyoruz.
Leonardo Da Vinci’nin ünlü tablosu Mona Lisa şu anda, Fransa’nın başkenti Paris’te yer alan Louvre Müzesi’nde sergilenmektedir. Fransız İhtilali’nden sonra buraya taşınan tablo, birkaç kez farklı saraylara götürülse de sonra yeniden Louvre Müzesi’ne getirilmiştir. Fransız devrimine kadar gezindiği yerler arasında, Napolyon’un metresi Josephine’nin yatak odası bile var. Müzede 6 binden fazla sanat eseri olmasına rağmen, gelen ziyaretçilerin neredeyse tamamı Mona Lisa’yı görmek istiyormuş. Louvre Müzesi’ne ise her yıl 6 milyondan fazla kişi gelmektedir. Tablonun kendine ait bir odası bulunuyor ve yılda sadece bir kez bakım için bu odadan çıkarılıyormuş. 3 kat camın arkasında, 20 derece sıcaklıkta muhafaza edilen
2006 yılında Mona Lisa üzerinde kızılötesi ve lazer görüntüleme kullanarak Kanada’daki bilim insanları, Leonardo Da Vinci’nin çizimlerini ortaya çıkardılar. Bu çizimlerde tablonun son halinden farklı el çizimleri de görülebiliyor. Fransız mühendis Pascal Cotte, 2015 yılında benzer bir yöntem kullanarak yaptığı araştırmasının sonucunda ise bugün gördüğümüz Mona Lisa’nın arkasına gizlenmiş portreyi keşfetti. Tablodaki bir diğer dikkat çeken detay da Leonardo Da Vinci’nin ilahi oran olarak adlandırdığı altın orandır. Altın oran, dikdörtgenlerin uzunluk-genişlik boyutu ilişkilerinden elde edilmiştir ve insan gözüne en hoş görünen orandır.
