Milyonlarca kişiyi ilgilendiriyor: Erken emekli olabilirsiniz! İşte şartlar
Milyonlarca çalışanın hayali olan erken emeklilik hangi yollar izlenmeli ve şartlar neler? Sigorta primlerinin 18 yaşından önce yatırılmasının emekliliğe etkisi önemli rol oynuyor. Bu yaştan önceki sürelere ait sigorta günleri kaybolmuyor.
Emekliliğin başlangıcı olarak bilinen 18 yaşın haricinde 8 Eylül 1999 öncesi farklı şekillerde hesaplanıyor. İşsizlik Sigortası Kanunu’nu 8 Eylül 1999 tarihinin öncesinde sigortalı olanlar için Sosyal Sigortalar Kanunu geçerli sayılırken işe başlangıcın 18 yaş öncesine ya da sonrasında olmasına bakılmaksızın başlangıç tarihine kademeli bir şekilde sisteme tabi olur. Akabinde 18 yaş altı çalışmaya başlamış olanların sigorta başlangıcı kabul edilse de istisnai durumu 1 Nisan 1981 tarihi öncesinde işe başlamış olanlar. Bu tarihten öncesi çalışmaya başlamış 18 yaş altındakilerin ilk sigorta başlangıç kaydı kabul görür. Bu durumda emeklilik öne çekilmiş olur. Belirtilen tarihten önce işe başlayanlar 14 yaşında sigorta başlangıcı olsa da sigorta başlangıç tarihi baz alınır.
18 yaş öncesi çalışmaların emekliliğe olan etkisi
İşe 18 yaşından önce başlamış olanlara ait sigorta günleri yok sayılmıyor, emeklilikte aranan prim gün sayısı hesaba alınıyor. Belirtilen 18 yaş öncesi çalışmaların emekliliğe olan etkisinde Nisan 1981, Eylül 1999 öncesi tarihi kabul görüyor. Sigortalılık süresinin 18 yaşını doldurulduğu tarihte başlayacağına yönelik hüküm 1 Nisan 1981 öncesi sigortalı işe başlayan SSK'lıları etkilemiyor.
Sigorta başlangıcı kabul edilmesine yönelik istisnalar
Belirtilen tarihte sigortası başlayanlar için Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 81. maddesi geçerli sayılır. Bu duruma göre 18 yaş öncesinde ya da sonrasında olmasına bakılmadan işe başlangıç tarihine göre kademeli sisteme tabi olur. Bir diğer istisnai durum ise Nisan 1981 yılından önce işe başlayanlar için geçerli. Başladıkları tarihte isterse 14 yaşında olsunlar sigorta kayıt tarihi kabul edilir ve emeklilik tarihi öne çekilir.
Malullük aylığı bağlanması
Sigortalıya malullük aylığı bağlandıysa ölümü halinde yakınlarına ölüm aylığı bağlanır. Genel Sağlık Sigortası ve Sosyal Sigortalar Kanunu'na göre uzun vadeli sigorta olan malullük, yaşlılık ve ölüm sigortasına bağlı çalışmak sigorta başlangıcı olarak ele alınır. Buna göre 18 yaşın doldurulduğu tarih başlangıç olarak sayılır. Bu tarihten önce baz alınan süreler için ödenen primler sadece prim ödeme gün sayısı olarak hesaba alınır. Ekim 2008 öncesi SSK, Bağ-Kur kapsamındakilere yaşlılık aylığında geçerli olan 18 yaş uygulaması ölüm ve malullük aylıklarında uygulanmaz. Örnek olarak 16 yaşındayken sigortalı olarak işe başlayan ve 1000 prim günü olan bir kişiye çalışma gücünün yüzde 70'ini kaybettiğinde 10 yıl sigortalılık süresi, 1800 prim günüyle malullük aylığı bağlanmış olur.
Küçük yaşta sigorta başlangıcı erken emekli eder mi?
Emeklilik için baz alınan koşullar 2000 öncesi, 2000-2008 arası ve 2008 sonrası olmak üzere 3 döneme ayrılıyor. 2008 öncesinde küçük yaşta işe başlayıp sigortalı gösterilenler bugün erken yaşta emekli sayılabiliyorlar. Eylül 1999 öncesi sigorta başlangıcı olan kadınlar 56, erkekler 58 yaşında SSK'dan emekli aylığı alabiliyor. Nisan 2008 tarihinden önce sigorta başlangıcı olan kadınlar 58, erkekler 60 yaşını doldurduğunda 7 bin prim günüyle SSK'dan emekli olabiliyor. Günümüzde işe başlayan 18 yaşın altında olanlar prim günü, yaşı doldurduğunda emekli aylığına sahip oluyor. Bu zamanda çocukların sigorta başlangıcını yapmak erken emeklilik hakkı vermiyor.
Problemlere yol açabilir
Fazladan SSK numarası ciddi problemlere yol açabilir. Emekli olmadan mutlaka sicil numaralarının birleştirilmesi yaşanacak problemleri ortadan kaldırır.
Yaş düzeltmesinin bir etkisi
Emekli olabilmek için ilk defa sigortalı olarak işe başlanan tarihte nüfus kaydındaki doğum tarihi geçerli sayılır. İlk defa çalışmaya başladıktan sonra mahkeme tarafıyla yapılan düzeltmeler emeklilik işlemlerinde geçerli sayılmıyor. Sigortalı olunan tarihten önce yapılan yaş büyütmeleri emeklilik açısından kabul ediliyor.
Staj dönemini
Öğrenim sürecinde gerçekleşen stajlar uzun vadeli sigorta primi olarak ödenmiyor. Bu yüzden sigorta başlangıcı kabul görmüyor. Lakin doğum borçlanmasında başlangıç olarak kabul ediliyor. Staj dönemi sonrası doğum yapan kadınlar ise tescil şartını yerine getirmiş olarak kabul ediliyor.
Erken emekliliğe hak kazanabilir
Sigortalı olarak işe başlamadan önce askerliğini yapanlar prim günü eksik olmasa da borçlanarak erken emekliliğe hak kazanabilir. Bazen bir günlük borçlanma emeklilik tarihini 1 yıl erkene çekebilir.