Malatya’nın Yeşilyurt Belediyesi tarafından düzenlenen etkinlikle Almanya’ya gönderilen ancak geri dönmeyen vatandaşlar olduğu iddiası üzerine İçişleri Bakanlığı soruşturma başlattı.
İçişleri Bakanlığı, Malatya’da hizmet pasaportu düzenlenerek bazı kişilerin haksız yere yurt dışına gönderildikleri iddiasına ilişkin soruşturmada vali yardımcısı ve Nüfus ve Vatandaşlık İl Müdürünün de aralarında bulunduğu 4 kamu görevlisinin görevden uzaklaştırıldığını açıkladı.
İçişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi:
“Son günlerde kamuoyuna yansıyan Malatya ili Yeşilyurt Belediyesi’nin derneklerle çevre duyarlılığını geliştirme konulu ortak projeler yaparak, kamu görevlisi olmayan kişilerin hizmet pasaportu almalarını sağladığı, bu kapsamda yurt dışına gönderilenlerin bir kısmının yurda dönmediği iddiaları üzerine aşağıdaki açıklamanın yapılmasına gerek duyulmuştur.
HİZMET PASAPORTU VERİLEBİLECEK KİŞİLER VE PROSEDÜR
Bilindiği gibi hizmet pasaportlarının kimlere verileceği 5682 sayılı Pasaport Kanunu'nun 14/B maddesinde aşağıdaki gibi düzenlenmiştir. ‘Hizmet Damgalı Pasaportlar, bu Kanun gereğince kendilerine diplomatik veya hususi damgalı pasaport verilmesi mümkün olmayan kimselere hükümetçe, hususi idarelerce veya belediyelerce resmi vazife ile dış memleketlerde vazifeye alındıklarında verilir. Konunun ayrıntıları ise Bakanlığımız Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünün 9 Mart 2018 tarihinde yayınladığı ‘İkinci Nesil Pasaport Uygulama Talimatı’nın 25 ve 26’ıncı maddelerinde açıklanmıştır.
Bahse konu talimatın hizmet damgalı pasaport taleplerinin karşılanmasına ilişkin esaslar başlıklı 26'ncı maddesinin altıncı fıkrası; ‘Belediyelerin yurtdışında görevlendireceği kurum dışı kişiler için yapılacak hizmet pasaportu talepleri; belediye meclis kararı, valilik oluru ve belediye başkanı ya da yetki vereceği kişi tarafından imzalanmış hizmet damgalı pasaport talep formu ile başvurulması halinde karşılanacaktır’ hükmünü haizdir.
VALİLİĞE BAŞVURU ŞARTI BULUNUYOR
Yürürlükte bulunan hukuki düzenlemelerden de görüldüğü gibi belediyelerin sivil toplum kuruluşlarıyla gerçekleştireceği işbirliği çerçevesinde kamu görevlisi olmayan kişiler için Hizmet Damgalı Pasaport talebinde bulunabilmesi için sivil toplum kuruluşlarıyla işbirliği protokolü yapması, belediye meclisi kararı alması, alınan bu kararı mahalli mülki idare amirine onaylatması, belediye başkanı ya da yetki vereceği kişi tarafından imzalanmış hizmet damgalı pasaport talep formu ile valiliğe başvuruda bulunması gerekmektedir.
Bu doğrultuda Bakanlığımız tarafından bu konuda oluşabilecek suistimallerin önüne geçebilmek ve hassasiyetlere dikkat çekmek amacıyla 2016, 2018 ve sonuncusu da 2020 yılında olmak üzere müteaddit defalar genelge veya talimat yazıları hazırlanarak Valiliklere bildirilmiş, valiliklerce de ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına gerekli duyurular yapılmıştır.
SUİSTİMALLERİ ÖNLEMEK AMACIYLA VALİLİĞE TALİMAT VERİLDİ
Örneğin, Bakanlığımızın 22 Haziran 2016 tarihli genelgesinde resmi görevleri olmayan bazı kişilerin hizmet damgalı pasaport temin ederek yurt dışına gittikleri, sürekli kalabilmek için iltica talebinde bulundukları, bu durumun Devletimizin itibarına gölge düşürebileceği belirtilerek, belediyelerce kendi personeli olmayan kurum dışı kişilere yurtdışı görevlendirme yapılmasının ancak istisnai olarak uygulanması ve bu durumda valilik oluru alınması talimatı verilmiştir.
Ayrıca 10 Aralık 2020 tarihli yazımızda ‘Son zamanlarda valiliklerden alınan geri bildirimlerden; bazı belediyelerin kültürel etkinlikler adı altında ilgisiz kişileri belediye meclisi kararı alarak valilik oluru ile görevlendirdikleri, bu kişilerin yurt dışına çıkmaları halinde ülkemize geri dönmeyerek iltica talebinde bulunacakları yönünde bilgiler elde edildiğine vurgu yapılarak yurt dışı görevlendirmelerde suistimallerin önlenmesi amacıyla valiliklerce gerekli hassasiyetin gösterilmesi için talimat verilmiştir.
''KÜLTÜR TURU GEREKÇESİ''
Gelinen aşamada birçok yerel yönetim tarafından bu konuda gerekli hassasiyet gösterilerek, kendilerine yapılan talepler reddedilmiş, şüpheli bazı talepler ise nüfus ve vatandaşlık müdürlüklerince önlenebilmiştir.
Aynı şekilde bu konudaki kötü niyetli bazı girişimler emniyet birimlerimizin çalışmalarıyla da engellenmiş ve konu adli makamlara intikal ettirilmiştir.
Ankara Emniyet Müdürlüğümüzce ‘kültür turu’ gerekçesiyle yurt dışına insan çıkarılmasını sağlayanlara yönelik olarak 4 Mart 2020 tarihinde gerçekleştirilen operasyon buna örnektir." denildi.
MÜLKİYE MÜFETTİĞİ GÖREVLENDİRİLDİ
Açıklamada, “Malatya ili Yeşilyurt Belediyesi olayı özelinde konu değerlendirildiğinde belediye ile bir dernek arasında düzenlenen protokol uyarınca, çevre duyarlılığını geliştirme konulu proje kapsamında hizmet damgalı pasaport alarak yurt dışına giden bazı kişilerin yurda dönmediğine dair iddialar, Malatya Valiliğince Bakanlığımıza intikal ettirilmiştir. Bakanlığımızın 12 Mart 2021 tarihli onayı ile mülkiye müfettişi görevlendirilerek, soruşturma başlatılmıştır.
Elde edilen bilgi ve bulgularda Yeşilyurt Belediyesi görevlilerinin işbirliği projeleriyle ilgili meclis kararı alınması, pasaport alacak kişilerin belirlenmesi, pasaport başvurularının alınması ve ilgili makamlara iletilmesi; Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünün söz konusu belediyenin talebinin alınıp incelemesi ve Nüfus Müdürlüğüne iletilmesi; Nüfus Müdürlüğünün hizmet pasaportlarının hazırlanmasında; vali yardımcısının ise vali uhdesinde olan onay işlemini kendisinin gerçekleştirmesi sebebiyle sorumluluklarının bulunduğu değerlendirilmiştir.
4 PERSONEL GÖREVDEN UZAKLAŞTIRILDI
Bu sorumluluklar çerçevesinde başlatılan soruşturma tüm yönleriyle devam etmektedir. Soruşturmada bu aşamada sorumlulukları bulunduğu değerlendirilen ilgili vali yardımcısı ile Nüfus ve Vatandaşlık İl Müdürü, Bakanlığımızca 2 kamu görevlisi de valiliklerince olmak üzere 4 personel görevden uzaklaştırılmıştır. Soruşturma sonucunda İçişleri Bakanı tarafından belediye başkanı ve diğer belediye görevlileri hakkında il valisi tarafından da vali yardımcısı ve diğer kamu görevlileri hakkında 4483 sayılı Kanun uyarınca karar verilecektir.
BENZER ŞEKİLDE GÜNDEME GELEN YEREL YÖNETİMLERE DE SORUŞTURMA
Ayrıca devlet memuru olan görevliler hakkında disiplin yönünden de işlem tesis edilmektedir. Ayrıca son günlerde benzer şekilde gündeme gelen diğer yerel yönetimler hakkında da inceleme ve soruşturma çalışmalarımız devam etmekte olup, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünün 16 Nisan 2021 tarihli yazısıyla suistimallerin önlenmesi amacıyla tedbirleri arttırıcı yeni bir düzenleme yapılıncaya kadar, mahalli idarelerce yurtdışına görevlendirilen kamu personeli olmayan kişilere hizmet damgalı pasaport düzenlenmesi uygulaması geçici olarak durdurulmuştur." ifadelerine yer verildi.