Kuvel Kalesini Kim Fethetti, Kuvel Kalesi Nerede?

Ekranlarda yayınlanan Uyanış: Büyük Selçuklu dizisinin sezon finali bölününde işlenen Kuvel Kalesi, seyircilerin Kuvel Kalesi'ne dair ayrıntıları araştırmasına sebep oldu. Dizinin sevenleri Kuvel Kalesi'nin tarihi önemini ve söz konusu kaleyi kim tarafından fethettiğini merak etmeye başladı. Araştırma konsu olan Kuvel Kalesi, Kveli Kalesi veya Kol Kalesi olarak da bilinmektedir. Peki, tarih boyunca büyük bir öneme sahip olan Kuvel kalesini kim aldı? Kuvel Kalesini Melikşah mı fethetti? gibi merak konusu olmuş sorularını haberimiz içerisinde yanıtını bulabilirsiniz.

KUVEL KALESİ'Nİ KİM ALDI?

Kveli Kalesi veya Kuveli ile birlikte Kol Kalesi olarak da bilinen Kuvel Kalesi, Türkiye sınırları içerisinde olan Yalnızçam Dağları'nın zirvesinde, Kolköy Köyü'nde yer alan Orta Çağ Gürcü kalesidir. "Kol" adı dilimize "Kveli" yahut "Kueli" sözcüklerinden gelmektedir.

Kol Kalesi, tarihte ilk kez 10. yüzyılın başlarındaki Gürcü kaynaklarında ismi geçmektedir. 16. yüzyıl içerisinde Osmanlı İmpratorluğu'nun ele geçirmiş olduğu bu söz konusu kale, fethedilene kadar da Samtshe eyaletinin temel tahkimatı görevini karşılamaktaydı.

KUVEL KALESİ NEREDE?

Kol Kalesi, artık büyük bir ölçüde harap olup, günümüzde Gürcistan sınırına yakın konumlanan Türkiye'nin kuzeydoğusundaki Ardahan ilinin Posof ilçesinde bulunan Kolköy köyündedir. Tarihte İlk defa 10. yüzyılın başlarında Gürcüce yazılmış olan haber metni içerisinde Stepane Mtbevari'nin Gürcü kaynaklarından Azerbaycan Emiri olan Yusuf Ibn Abi'l-Saj-Abu l'K'asim'in işgal ordusuna direniş merkezi olarak Gobron'un tutkusu ile birlikte sözü geçer. Bu kaynağa göre, Kol Kalesi 28 günlük kuşatma neticesinde düştü ve ayrıcalıklı bir Hristiyan olan Gürcü komutanı Gobron, İslam'a geçmeyi kabul etmediği için öldürüldü.

KOL KALESİ'NİN STRATEJİK ÖNEMİ NEDİR?

Kol Kalesi, stratejik konumu sebebi ile, tarih süresince pek çok askeri çatışma, savaş ve kuşatmalar yaşatmıştır. Kale 1040'lı yıllar içerisinde isyancı Gürcü Generali IV. Liparit'in kontrolüne geçmiş, fakat Liparit 1059 yılında Gürcistan Kralı IV. Bagrat tarafından yenilgiye uğratılmasının ardından geri alınmıştır. 1060'lı yıllarda ise kalenin eristavisi (yönetici veya dük) Cakeli Hanedanı'ndan Murvan'a verilmiş, fakat 1065 yılında Gürcü seferleri esnasında Büyük Selçuklu Sultanı Alp Arslan'ın hakimiyetine geçmiştir. 1080 yılında, muhtemelen Revvadi/Mamlān kökenli olan Emir Ahmed yönetiminde olan Türkler, kale içerisinde mevzilenen Gürcistan Kralı II. Giorgi'yi mağlup etmişlerdir. 16. yüzyıl içerisinde Kol Kalesi, güneybatı Gürcistan'ın çoğu ile birlikte Osmanlı yönetimine alınmış ve geçmiş yıllardaki önemi azalmıştır.