Böbrek hastalığına neden olduğu bilinen kratenin testi son
dönemlerde en çok aratılan konulardan biri. Bizde sizler için en çok merek edilen, Kreatinin nedir? Kreatinin neden kontrol edilir? Kreatinin yüksekliği nedir?
Kreatinin düşüklüğü nedir? Kreatinin yüksekliğinin belirtileri nelerdir?
Kreatinin testinin amacı nedir? Sorularının detaylarını haberimizde bir araya
getirdik…
Kreatinin, kas metabolizmasında üretilen bir kimyasal atık moleküldür. Kreatinin, kaslardaki enerji üretimi için büyük önem taşıyan bir molekül olan kreatinden üretilir. Vücudun kreatininin yaklaşık yüzde 2’si her gün kreatinin haline dönüştürülür. Kreatinin, belirtileri nelerdir? İşte merak edilenler haberimizde..
KREATİNİN NEDİR?
-Kasların enerji metabolizmasında önemli bir rol oynayan ve yüksek enerjili fosfat içeren kreatin, farklı reaksiyonlar ile fosfattan ayrıştırılır.
-Kas dokularında bulunan ve enerji oluşumunda önemli bir yere sahip olan toplam kreatin miktarının yaklaşık %1 ile %2'si her gün yıkılarak atık madde olan kreatinine dönüşür.
-Vücuttaki tüm kas sistemlerinin günlük faaliyetlerinin sonucunda kreatinin adlı atık bir madde oluşur. Ortaya çıkan ve kreatinin olarak adlandırılan bu son atık maddenin kandaki oranı kas aktivitesi ve kas kitlesinden etkilenir.
-Kaslı kişilerde kreatinin üretimi yüksekken, zayıf ve yaşlı kişilerde düşüktür. Ancak ortaya çıkan kreatinin miktarının günler içindeki değişimi oldukça azdır.
-Kaslardan kan dolaşımına salınan bu atık madde, diğer tüm organik atıklar gibi kan yoluyla böbreklere taşınır. Böbreklerin en küçük fonksiyonel bölümü olan ve her bir böbrekte yaklaşık olarak 1 milyon 250 bin kadar olan nefron tarafından kan sürekli olarak süzülür.
-Kanda bulunan kreatinin gibi pek çok organik atık kandan ayrıştırılır ve mümkün olan en az miktarda su ile birlikte idrar olarak vücut dışına atılır.
-Kişinin cinsiyetine, yaşına ve özellikle kas kütlesine göre farklılık gösteren kreatinin üretimi sürekli olduğundan vücutta her zaman bir miktar kreatinin bulunur.
-Vücut için atık olan bu maddenin ya da farklı bir deyişle amino asitin, başlıca atılım yolu böbrekler olduğu için kreatinin laboratuvar testleri ile ölçümü, başta böbreklerin süzme fonksiyonu olmak üzere kişinin sağlığı hakkında pek çok farklı bilgi barındırır.
-Bir avantajı da, üre gibi beslenme şeklinden ya da farklı bir deyişle diyetten çok fazla etkilenmez.
-Tüketilen et ve süt ürünlerindeki artış, kreatinin üretimini bir miktar arttırsa da bu artış, üre düzeyindeki artış ile kıyaslanmayacak derecede azdır.
-Tüm bu bilgiler ışığında, laboratuvarda yapılan kreatininin testlerinin sunduğu bilgi, böbreklerin normal bir şekilde çalışıp çalışmadığı, filtrasyon görevini sağlıklı bir şekilde yerine getirip getirmediği konusunda oldukça önemlidir.
-Kreatinin testleri, serum kreatinin ya da farklı bir deyişle kanda bakılan kreatinin ve kreatinin klirensi olarak tanımlanan ve 24 saat boyunca toplanan idrar ile yapılan testtir.
-Ancak kronik böbrek yetmezliği, böbrek fonksiyon kaybı gibi rahatsızlıkların incelenmesi için serum kreatinin ölçümü yeterince hassas bilgi sunmaz.
-Bu yüzden bu gibi hastalıklardan kuşkulanılması durumunda ya da hipertansiyon, kalp ve damar hastalıkları ve diyabet gibi böbrek yetmezliğine yol açabilecek hastalıkların varlığında hekim, kreatinin klirensi ile ölçüm isteyebilir.
-Kreatinin seviyesinin yükselmesi ya da düşmesi bu testler aracılığıyla anlaşılır. Sıklıkla sorulan kreatinin kaç olursa tehlikeli sorusunu yanıtlamadan önce kreatinin düşüklüğü ve yüksekliği nedir bunu iyi anlamak gerekir.
KREATİNİN ORANLARI NEDEN KONTROL EDİLMEKTEDİR?
Böbrekler normal aralıklarla kan kreatinin tutar. Kreatinin böbrek fonksiyonunun güvenilir bir göstergesidir. Yüksek kreatinin düzeyi bozuk böbrek fonksiyonu veya böbrek hastalığına işaret etmektedir.
Böbrek fonksiyonunun daha kesin bir ölçümü böbrekler tarafından ne kadar kreatininin vücuttan temizlendiğini hesaplamaktır. Buna kreatinin klirensi denmektedir ve böbrekler tarafından filtrasyon oranını ölçmektedir. Kreatinin klirensi iki yönlü olarak ölçülebilir. Serum kreatinin seviyesini, hastanın ağırlığını ve yaşını kullanarak hesaplanabilir. Formül, kilogram başına hastanın kilosu (kadınlar için 0.85) ile mg cinsinden serum kreatinin düzeyinin 72 katına bölünür. Kreatinin klirensi, 24 saatlik bir idrar örneği ve daha sonra bir kan örneği ile ölçülebilir. İdrar ve kan kreatinin düzeyleri belirlenir ve karşılaştırılır.
YÜKSEK KREATİNİN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Böbrek fonksiyon bozukluğu yani böbrek yetmezliği çok değişkenliği olan bir semptomdur. Genellikle, kreatin seviyesi ile bağdaşıklık göstermezler. Bazı insanlar rasgele bir şekilde böbrek hastalığına yakalanırlar ve herhangi bir belirti olmaksızın rasgele kan testi ile ilişkili artmış kreatinin gösterebilirler.
Yüksek kreatinin belirtileri arasında; ansızın meydana gelen susuzluk hisleri, olay veya durumlara göre yorgunluğun oluşması, ayak veya kollarda ödemlerin meydana gelmesi ve nefes darlıklarının yaşanması gibi örnekleri verebiliriz.
KANDAKİ YÜKSEK KREATİNİN
Böbreklerin işlevini bozan herhangi bir durum böbrekte kreatinin düzeyini artırabilir. Böbrek yetmezliğine yol açan sürecin uzun süren veya yeni olup olmadığını anlamak son derece önemlidir.
Bazı ilaçlar bazen anormal bir oranda artmış kreatinin düzeylerine neden olabilir. Serum kreatinin, aynı zamanda geçici olarak alınabilir; böylelikle beslenme kreatinin ölçümünde rol oynayabilir.
YÜKSEK VEYA DÜŞÜK KREATİNİN DÜZEYLERİ
Kas genç veya orta yaşlı yetişkinler kanlarında genel popülasyondan daha fazla kreatinin gösterebilir. Yaşlıların kanında normalden daha az kreatinin bulunmaktadır. Bebeğin kas gelişimine bağlı olarak yaklaşık 0.2 veya daha fazla normal seviye vardır. Kas kitlesi zamanla yanlış beslenme, ağır kilo kaybı ve uzun süreli hastalıklarla birlikte azalma eğilimi gösterir ve yaştan dolayı kreatinin düzeyleri beklenenden daha düşük olabilir.
KREATİNİN TESTİNİN AMACI NEDİR?
İnsan vücudundaki metabolizma tüm aktiviteleri belirli bir sistematik düzende gerçekleştirir. Vücuttaki organları, metabolizmayı etkiler ve hastalığın meydana gelmesine neden olur. Uzmanlar, metabolizmanın başarısızlığının metabolizmanın üretilen bileşenlerin seviyesine ve vücuttan alınan idrarın bir sonucu olduğunu söylemektedir. Sağlıklı metabolizma için bu atıklar belirli değerlere sahiplerdir. Burada, kreatinin adı böbreklerin bu atıklardan idrarla işlerliğinin göstergesidir.
Böbrekler emilime ihtiyacı olmaksızın kreatininle idrar yaparlar. Bu işlemin sonucu böbrek fonksiyonundaki idrar ve kreatinin değerleri de gösterge niteliği taşımaktadır.
KREATİNİN DÜŞÜKLÜĞÜ NEDİR?
Yaşın Önemi
Serum kreatinin değerlerinde düşüşlerin olmasının ana nedeni ileri yaşlılık durumlarından kaynaklanmaktadır. Bunun nedeni bazal metabolizma ve genellikle yaşla gelişen kütle kütlesinin azalmasıdır. Yaş ilerledikçe metabolizma hızında düşüşler görülmektedir. Araştırmaya göre, kasların vücut ağırlığı kilogramda 10 yıllık düşüşü yaşamaktadır. Sonuç olarak, serum kreatinin seviyesi de azalmaktadır.
Hamilelik Durumu
Gebeliğin 3 ile 6 ayı arasında serum kreatinin düzeyleri azalmaktadır. Buna ek olarak, kan seyreltme böbrekleri daha fazla kan dolaştırır ve vücuda daha fazla kreatinin enjekte etmesini sağlar.
Karaciğer Hastalığının Olması
Yüksek serum kreatinin seviyesi böbreklerde veya boşaltım sistemindeki yetersizliği gösterir. Serum kreatinin salınımında belirgin bir azalma, serum kreatinin salınımında bir kusurun göstergesidir. Karaciğer, vücudun toksinlerinin temizlendiği temel organların başlarında gelmektedir. Diğer atık salgıları gibi azotlu bileşenlerdeki kas metabolizmasının etkinleştirilmesi için önemli bir rol oynamaktadır.