Koronavirüs, öksürük, ağrı, koku ve tat kaybı başta olmak üzere birçok belirtiyle kendini gösterebilen, tedavi sonrası ise kişinin üzerinde etkilere bırakabiliyor. İç Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Murat Köse, kovid-19 sonrası ihmal edilmemesi gereke 5 önleme karşı önerilerde bulundu.
Doç. Dr. Murat Köse ‘Bir yıldır yaşadıklarımız bize gösterdi ki; kovid-19 enfeksiyonunun akciğer dışında neredeyse tutmadığı organ ve sistem yok. Bu yüzden hastalık sonrasında da devam eden çok çeşitli kalıcı semptomları olan ve sayıları giderek artan hastalarla karşılaşıyoruz. Bu nedenle kovid sonrası bazı önlemleri mutlaka almak gerekiyor’ dedi ve kovid-19 tedavisi sonrası için önerilerde bulundu.
KOVİD-19 SONRASI İHMAL EDİLMEMESİ GEREKEN 5 ÖNLEM
1- Santral sinir sistemini etkileyerek:
Baş dönmesi, baş ağrısı, sersemlik hissi, kas ağrısı, tat ve koku kaybı ve felç gibi semptomlar.
2- Gastrointestinal sistemi etkileyerek:
Bulantı, kusma, karın ağrısı, iştahsızlık, ishal, mide kanaması, karaciğer hasarına bağlı akut hepatit.
3- Hematolojik ve kalp tutulumu yaparak:
Kanın beyaz hücrelerinde düşüklük, ritim bozukluğu, kalp kasında iltihap, bacak damarlarında pıhtılaşma, akciğer damarlarında pıhtı, kalp krizi gibi çeşitli klinik tablolar.
3- Üriner sistemi etkileyerek:
İdrarda kan ve protein kaçağı, böbrekte hasar ve elektrolit bozukluğu.
4- Endokrin sistemde özellikle pankreası etkileyerek:
Kan şekeri yüksekliği ve şeker komasına kadar gidebilecek insülin salgılanmasını baskılayabilir. Göz ve deri tutulumuyla beraber konjoktivit ve döküntülere neden olur.
EN SIK GÖRÜLEN ŞİKAYETLER
Koronavirüs sonrası sürecin, hastalık öncesi risk faktörlerine ve hastalığın ciddiyetine bağlı olarak değiştiğinin altını çizen Doç. Dr. Murat Köse ‘Kovid-19 hastalarının üçte birinden fazlası birden fazla kalıcı semptom yaşar. Hastaların kontrollerinin 6. Ayında bile her 5 hastanın biri hala inatçı ve karakteristik semptomlardan muzdaripti’ derken, bu inatçı belirtileri psikolojik ve nörolojik olarak ikiye ayırarak şöyle devam ediyor:
-Fiziksel şikayetler:
Halsizlik, nefes darlığı, göğüste huzursuzluk ve öksürüktür. 6 aydan daha uzun süre hastalar bu şikayetler ile hekime başvurabilirler ve genelde yapılan testler sonucunda altta bir neden bulunamaz. Daha az gördüğümüz fiziksel semptomlar; eklem ağrısı, baş ağrısı, gözyaşı kuruluğu, iştahsızlık, baş dönmesi, kafada sersemlik hissi, kas ağrısı, uyku bozukluğu, saç dökülmesi, terleme ve ishaldir. Özellikle bu şikayetler hastanın yaşam kalitesini bozduğundan semptomlara yönelik ilaç verilerek tedavisinin düzenlenmesi önemli.
Psikolojik ve nörolojik şikayetler ise; post-travmatik stres bozukluğu, anksiyete, depresyon, konsantrasyon bozukluğu ve hafıza güçlüğü hastaların kovid-19 sonrası yaşadığı yaşam konforunu, iş hayatını, aile hayatını ciddi etkileyen antidepresan kullanımının hatırı sayılır seviyede olduğu bir durum oluşturur. Kovid sonrası bu 5 önleme dikkat!
-Fazla kilolardan kurtulun:
Sağlıklı bir vücut için ideal kiloda olmak şüphesiz çok önemli. Ancak özellikle Covid-19 enfeksiyonu geçirenler için çok daha kritik rol oynuyor. Fazla kilo; yüksek tansiyondan diyabete, damarlarda yağ birikiminden inmeye dek birçok hastalığa yol açabilirken, kovid-19 enfeksiyonunun vücutta yarattığı tahribat da eklendiğinde risk artıyor.
-Düzenli egzersiz yapın:
Hareketsizlik sağlığımızın en büyük düşmanlarından biri ve kovid-19 enfeksiyonu nedeniyle yıpranan vücudumuzun özellikle haftada üç gün tempolu en az 45 dakika yürüyüş ile yeniden toparlaması mümkün. Aksine hareketsiz yaşama devam edildiğinde tahribat artıyor.
-Sağlıklı diyete özen gösterin:
Kovid sonrasında da güçlü bağışıklık; hem hastalığın tekrarlanma ihtimalini engelliyor hem de enfeksiyonun vücutta yol açtığı yıkımın onarılması için çok büyük önem taşıyor. Bu nedenle özellikle ağır ve yağlı yiyeceklerden, kızartmalardan, şarküteri ürünlerinden, aşırı tuzdan uzak durmalı ve mevsim sebzelerine soframızda mutlaka yer vermeli, haftada iki gün balık tüketmeyi ihmal etmemeliyiz
-İlaçlarınızı aksatmayın:
Özellikle diyabet, tansiyon, astım, KOAH gibi kronik hastalığınız varsa ilaçlarınızı mutlaka zamanında ve yeterli dozunda almaya özen gösterin.
-Rutin kontrolleri ihmal etmeyin:
Kovid-19 geçirenlerin mutlaka hekimlerinin önerdiği belirli aralıklarla düzenli rutin muayeneye gitmeleri, pandemi sürecinde hastaneye gitme korkusu nedeniyle şikayetlerini ertelememeleri çok önemli.