Tüm dünya yaklaşık iki yıldır oldukça zor bir süreçten geçiyor. Çin’de başlayan ve tüm dünyayı etkisi altına alan koronavirüs salgınında, tedavi altına alınan hastalarda süreç sonrasında farklı hastalıklar oluştuğu gözlemlenmeye başladı.
Son olarak İstanbul’da yaşayan 14 yaşındaki Mete Alp Eskalan, yakalandığı koronavirüs nedeniyle daha önce rahatsızlığı olmamasına rağmen diyabet atağı geçirdi. Kandaki yağ oranının anidden artmasıyla fenalaşan Mete, hastaneye kaldırıldı. Mete Alp Eskalan’a müdehale eden doktorları, bundan sonra diyabet rahatsızlığı yaşayacağını belirtti.
Alp'in doktoru ‘Son dönemde gördüğümüz en ilginç vakalardan biriydi’ açıklamasında bulundu.
LİPİT DEĞERİNİN 15 BİN GİBİ BİR DÜZEYE ÇIKTIĞINI FARK ETTİK
Alp'in tedavisini üstlenen İlhan Varank Eğitim ve Araştırma Hastanesi Çocuk Yoğun Bakım Uzmanı Dr. Fatih Varol, ‘Alp, son dönemde gördüğümüz değişik bulgularla gelen hastalarımızdan biri. Alp'i aslında ölümcül diyabet atağı ile bir dış merkezden kabul ettik. Ama kan değerlerinde trigliserit dediğimiz lipit değerlerinin çok çok yüksek, 15 bin gibi bir düzeye çıktığını fark ettik. Kovid'le ilişkili olabilir mi diye baktığımızda hem antikor hem de PCR'ının pozitif olduğunu saptadık. Standart tedavilerle kontrol altına alamadığımız için plazma değişimi ve lipit aferezi gibi özellikli tedaviler uygulamak durumunda kaldık’ şeklinde konuştu.
LİTERATÜRDE BÖYLE BİR VAKA GÖRMEDİK
Alp’in hastaneye getirildiği anda saptanan kandaki lipit değerine, daha önce literatürde rastlamadıklarına dikkat çeken Dr. Varol, ‘Diyabet ataklarında lipit yüksekliği gördüğümüz bir tablodur aslında. Ama bu kadar yüksek düzeydeki trigliserid değerlerine literatürde rastlamadık. Kovid ile ilişkili olarak ise hiç böyle bir tablo görmedik. Bu yüzden özellikli bir vaka olduğu için Alp'in durumunu literatürde de paylaşmayı düşünüyoruz’ dedi. Şeker hastalarında diyabetin ortaya çıkış şeklinin genellikle bir enfeksiyonun tetiklemesiyle olduğuna belirten Dr. Varol, açıklamalarına şöyle devam etti:
‘Alp daha önce diyabet hastası değildi. Ama Kovid'in kendisi de bir enfeksiyon olduğu için, altta yatan diyabetini tetikleyerek bunu ortaya çıkarmış olabilir. Burada bizim dikkat çekmek istediğimiz nokta, bu çocuklarda Kovid, daha ağır bir klinik tabloya neden olabiliyor.’
ÜÇÜNCÜ DALGADA MIS-C VAKALARINDAKİ DEĞİŞİM DİKKAT ÇEKİCİ
Mücadelenin hız kesmeden devam ettiği koronavirüs salgında, çocuklarda Kovid sonrası gelişen MIS-C vakalarının sık görülmeye başlandığını belirterek Dr. Varol, devam etti:
‘Bu salgını üç pik gibi düşünürsek, ilk iki pikte de biz MIS-C vakalarını görüyorduk. İlk İngiltere'de tanımlandığında, Kawasaki benzeri bir sendrom olarak tarif edilmişti. İnflamatuar bir süreç, romatolojik hastalıkları taklit eden bir süreç gibi görünüyordu. İlk iki dalgada böyle hastalarımız oldu. Ama üçüncü dalgada, MIS-C vakalarının klinik başvuru şekillerinde bir miktar değişmeler olduğunu fark ettik. Belki bizim hastalığı daha iyi tanımaya başlamamızdan kaynaklı olabilir, belki farkındalığımızın da artmasının etkisi olmuş olabilir. Mesela bu dalgada Kovid sonrası böbrek yetersizliği ile başvuran hastalarımız oldu, pankreas iltihabı ile başvuran hastalarımız oldu, inme, santral sinir sistemi tutulumları, kalp sorunları, romatolojik bazı hastalıkları taklit eden cilt döküntüleri ile başvuran hastalarımız oldu. 3 tane ağır diyebetik atakla gelen, organ yetmezliğine giden çocuk hastalarımız oldu. Hepsini şifa ile taburcu ettik. Ama bunlarda hep Kovid öyküsünün bulunması, antikor pozitifliği saptanmış olması bu hastalıkların Kovid'le bağlantılı olarak ortaya çıktığı yönündeki şüphelerimizi destekliyor.’
KOVİD, DİYABETE YOL AÇAR MI?
Kovid-19 salgınının çocuklarda diyabet hastalığına yol açabileceği yönündeki tartışmalarda bilim insanlarının net bir karara varamadıklarını söyleyen Dr. Fatih Varol, araştırmaların hala devam etiiğini ve daha çok veriye ihtiyaç olduğunu söyledi ve devam etti:
‘Bu konuda aslında henüz tam bir fikir birliği yok. Ama çalışmalardan bazıları şunu söylüyor, çocukların acile başvuru sayılarının bu dönemde azalmış olmasına rağmen, diyabetle başvuran çocukların sayısında azalma yaşanmadı. Bu da diyabet ile Kovid'in acaba bir ilişkisi var mı yok mu sorusunu beraberinde getiriyor. Onun dışında, Kovid'in diyabeti birincil olarak tetikleyebileceğini söyleyen yazılar da var literatürde. Ama diyabet ve Kovid'in tamamen birbirinden bağımsız olarak da ilerlediğini söyleyen çalışmalar da var. Sanırım kesin yargıya varmak için biraz daha veri elde etmemiz gerekiyor, hastalığı daha fazla tanımamız gerekiyor.’