Haber365Özel-Ekonomi Servisi
Pandemi nedeniyle, işyerlerinde kısa çalışma ödeneğine gönderilen çalışanların yanı sıra, kapalı kalan işyerlerinde kira, mülk sahibi ile kiracı arasında sorun oluşturdu.
Yargıtay içtihatlarına göre, pandemi ‘mücbir’ sebep kabul ediliyor. Kirayı silmiyor ama kira indirimi hakkı veriyor, kira ödeyemeyecek durumdaysanız, tazminatsız fesih hakkı veriyor. (6089 sayılı Borçlar Kanunu, 138. Maddesi)
Zaman zaman, pandemi döneminde zor duruma düşen işletmelerle, konutlardaki kiracılarla mülk sahipleri arasında, kira, hukuki bir sorun olarak ortaya çıkıyordu. Yargıtay’ın bu konudaki kararının anahtarı, pandeminin mücbir sebep olarak kabul edilmesi.
Mücbir sebeple, kiracı, mevcut kiradan indirim talep edebilir, hiç ödeme yapamayacak durumda ise tazminatsız fesih isteyebilir. Tabii bu durumda kiralanan yeri de boşaltması gerekir.
MÜLKTEKİ MASRAF KİME AİTTİR?
AVM’lerde, profesyonel işletmelerin yönetimleri de profesyonelce ele alındığından, burada, mülk sahibi ile kiracı arasında, masrafın kime ait olduğu, tartışma konusu bile olmuyor.
Sorun, genellikle konutlarda ve konut hukukuna vakıf olmayan, amatör yöneticilerden kaynaklanıyor. Söz konusu şikayetlerde, mahkemeler, yüzde 68’in üstünde bir oranla kiracıları haklı bulmuş.
TÜKODER Başkanı Aziz Koçal, kiracılar ve kiralayanlar (Mülk sahibi) arasında binalara, ortak alanlara, dairelere yapılan tadilatların kimler tarafından ödeneceği, zaman zaman taraflar arasında anlaşmazlıklara neden olduğunu belirtiyor.
Koçal, bina ile ilgili yapılan değişik, tadilat ve onarımların ev sahibi tarafından karşılanması gerektiğini, buna karşılık günlük hizmet giderlerinin kiracılar tarafından karşılandığını kaydetti.
TÜKODER Başkanı, binalardan, dairelerden kaynaklanan sorunlar ve masrafların da, ev sahibine ait, olduğuna işaret ederek,
‘Örneğin bina çatısı değişikliği, dış cephe kaplaması, üst komşudan kaynaklanan sızıntılar, asansör eklenmesi, asansör tamir ve periyodik masrafları, bağımsız bölüm eklenmesi gibi binanın kendisi ile ilgili giderleri ev sahibi karşılamak zorundadır.’
MASRAFLAR HANGİ DURUMDA KİRADAN DÜŞER?
Koçal, bu bedelleri kiracı ödemek zorunda kalır ise ev sahibine ödeyeceği kiralardan düşebileceğini belirtiyor.
Burada dikkat edilmesi gereken, nüans, ev sahibine erişimin zor olduğu durumlarda, kiracının da rızası ile bu masraf kiradan düşülmek üzere geçici olarak alınabilir.
Bunun dışındaki uygulamalarda, her defasında kiracıdan para tahsil edip, kiradan düşülmesini talep etmek, etik değildir. Yani, kiracıyı sıfır krediyle borç alınan bir müessese gibi ele almak kabul edilemez.
DEMİRBAŞ KİRACIYA AİT DEĞİLDİR!
Koçal, kiracının binanın temel giderleri yani demirbaş giderlerinden de sorumlu tutulamayacağını kaydederek, ‘Bu giderler de ev sahibi tarafından karşılanır.
Kiracı ise günlük hizmet kapsamına giren kapıcı, bekçi, bahçıvan ortak kullanımda olan elektrik ve su gibi ortak giderleri ya da bunların karşılığı apartman yönetimleri tarafından belirlenen aidatları karşılamak ile yükümlüdür.’ dedi.
OTURULAN EVDE TADİLAT KİME AİTTİR?
Bazı evlerde kiracı durmaya devam ederken, tesisat patlaması, kombi bozulması gibi harcamalar çıkabilmektedir.
TÜKODER Başkanı Koçal, bu gibi durumlarda kiracının ödemesini yapıp, belgelerini ev sahibine vererek, kiradan düşebileceğine dikkat çekerken,
‘Eğer ev sahibi bu tadilatları yapmayı reddeder ve kiracının kendisinin halletmesini ve kiradan düşmeyeceğini söylerse, kiracı mahkeme yoluyla bu durumu çözebilir.’ derken, şu istisnai duruma dikkat çekiyor:
KİRACI KEYFİ TADİLAT YAPAMAZ!
‘Kiracı oturduğu evde keyfi tadilat yaptırır, evde boya ve benzeri işler yaptırır ise bu masraflar kiracı tarafından ödenir.
İsteğe bağlı hiçbir masraf ev sahibine yüklenemez.
Ev sahibinin izni olmadan kiralanan dairede tadilat yaptırılamaz.’