Jön Türkler ya da Genç Türkler Osmanlı’nın son döneminde ortaya çıkmış meşrutiyetçi genç ve aydın bir gruptur. II. Abdülhamid döneminde ortaya çıkan bu grubun çalışmaları merak ediliyor. İşte detaylar…
JÖN TÜRKLER KİMDİR?
Dönemin birçok yazar, şair ve araştırmacısının bulunduğu Jön Türkler arasında yaklaşık 2000 ismin yer aldığı biliniyor. Bu isimler arasında Abdullah Cevdet, Abdurrahman Bedirhan, Ahmet Rıza, Ahmet Fazlı, Ahmet Ferig, Ahmet Kemal, Ahmet Lütfullah, Ahmet Niyazi, Ahmet Saib, Ali Fahri, Ali Fehmi, Ali Haydar, Ali Şefkati, Bahaeddin Şakir, Derviş Hüma, Edhem Ruhi, Emir Şekib Arslan, Halil Ganem, Hüseyin Tosun, Hüsrev Sami, Hüseyinzade Ali, İbrahim Temo, İshak Sükûti, İsmail Canbulat, İsmail Enver Bey, İsmail Kemal, Mahmut Celaleddin Paşa, Mahir Said, Mehmet Ali Halim Paşa, Hacı İbrahim Paşazade Hamdi, Tarsusizade Münih, Tunalı Hilmi gibi isimler öne çıkıyor.
İbrahim Şinasi Efendi
Batıyı örnek alan ilk şair ve oyun yazarı olarak bilinen İbrahim Şinasi, Agah Efendi ile birlikte çıkardığı ilk özel gazete ile tanınır. Batı uygarlığını benimseyen bir yazar olmasının yanı sıra dönemin akıl, bilim ve insaniyetçilik konusunda düşünürlerinden biriydi. Görüşleriyle Jön Türklere yol gösterici olmuştur.
Namık Kemal
Dönemin yenilikçi şairlerinden biri. Şinasi ile tanışmasının ardından basın hayatına yöneldi. Vatan yahut Silistre gibi eserleriyle halkı etkilemesinin yanı sıra bir tehlike olarak görüldü ve sürgün edildi.
Ali Suavi
Muhbir gazetesinde yazdığı eleştirel yazılarla dikkatleri çekmiştir. Meşrutiyetçi tutumu yönetimin gözüne oldukça battı.
Ahmet Cevdet Paşa
Mecelle eseri ile bilinen Ahmet Cevdet Paşa, dönemin Türk ve İslam birliğini destekleyen tarafında yer alıyordu.
Yusuf Akçura
Üç Tarzı Siyaset eseriyle bilinen Akçura yıllarca Meşveret ve Şura-i Ümmet’te yazılar yazmıştır.
JÖN TÜRKLERİN AMACI NEYDİ?
Jön Türklerin bakış açısı için kısaca Fransa burjuvazisi denilebilir. Onlar da Fransa’da olduğu gibi Avrupa’dan ve yeniliklerden etkilenerek var olan düzene ve yönetim şekline muhalif olmuşlardır. Bu savaşı edebiyat ile veren Jön Türkler, padişahlık rejimini yıkmak gibi bir düşünceye girmemişlerdir. Onların istediği padişahlık makamının altında yer alan bir de meclis bulunmasıydı.
Abdülhamid’in istibdat adı verilen baskıcı düzenine karşı gelmek istemişlerdir. Ancak padişahlığın kalkmasını hiçbir zaman istememişlerdir. Jön Türkler arasına bakıldığında birçok farklı görüşün var olduğu görülür. Onların buluştukları nokta padişahın yanında yer alacak bir meclisin oluşturulması fikriydi.
Gazeteler, edebi yazılar, çeşitli kitaplarla isteklerini duyurmaya çalışan Jön Türklerin birçoğu görüşlerinden dolayı Osmanlı’da barınamamıştır. Çoğu istibdat rejimi sebebiyle sürgüne yollanmıştır.