Türkiye'nin jeopolitik konumu her zaman tartışılan bir konu olagelmiştir. Avrupa ile Asya'nın köprüsü görevi gören Türkiye, son yüzyılda birçok savaşın önemli oyuncusu olmuştur. Stratejik jeopolitik konumu gereği oluşan bu durum, diğer ülkelerden farklı politik hareketliliği de getirir.
JEOPOLİTİK NEDİR?
Siyasi coğrafyadan doğan bir bilim dalıdır. Coğrafyanın devletlere sağladığı avantajları ve dezavantajlarını inceler. Bir ülkenin siyasi durumunu bulunduğu coğrafya üzerinden inceler.
JEOPOLİTİK KONUM NEDİR?
Jeopolitik konum, bir bölgenin veya bir ülkenin bulunduğu bölge siyasetine göre yerinin belirlenmesidir. Jeopolitik konum belirlemede birçok jeopolitik kriter yer alır. A ülkesinin büyük bir siyasi birliğe yakınlığı veyahut uzaklığı jeopolitik konumla alakalıdır. Savaş sonrası göç yoğunluğu da jeopolitik konumuyla doğrudan alakalıdır.
Bir ülkenin siyasi ve politik duruşunu direkt olarak etkileyebilme durumu vardır. İktisadi, kültürel, ticari, ulaşım, iklim, yeraltı zenginlikleri, askeri güç ve ekonomik güç gibi önemli konuları irdeler. Jeopolitik konumu nispeten önemsiz ülkeler savaşlardan uzak durur ve böylece daha sakin bir hayat yaşarlar.
JEOPOLİTİK RİSK NEDİR?
Jeopolitik risk, bir ekonomi terimidir. Bu ekonomik belirsizlik ve siyasi belirsizlik ile birlikte belirsizlik üçlüsü olarak tanımlanır. Jeopolitik risk yerel terör saldırıları, savaş riskleri, askeri tehditler ve daha sonrasında büyüyüp küresel belirsizliklere denir. Bu riskler, yatırım kararlarında büyük bir belirleyicidir. Türkiye'nin güney doğusuna diğer bölgelere oranla daha az yatırım yapılmasının temel sebebi Irak ve Suriye'deki iç savaşlarla birlikte terör sorunudur.
Yüksek jeopolitik risk borsa endeksinde düşüş yaşatır, yabancı yatırımcı ülkeden çıkar, ekonomik hareketlerde daralma yaşanır.
Verilebilecek en iyi jeopolitik risk, Ukrayna borsalarındaki düşüş olarak gösterilebilir. Rusya'nın saldırma ihtimali ve doğu Ukrayna'nın işgal altında olması, Ukrayna'ya yatırımcı gelmemesine sebebiyet verir.
TÜRKİYE'NİN JEOPOLİTİK KONUMU
Medeniyetler beşiği olarak tanımlanan Türkiye'nin jeopolitik konumu, neoliberal ekonominin yükselmesi, küreselleşme ve Orta Doğu'da despot ülkelerin 70li yıllarda yükselmesiyle birlikte önemli hale gelmiştir. Doğu Akdeniz, Kuzey Karadeniz, Türkiye'nin doğusu ve güneyinde ihtilaflı yerlerin olması, Türkiye'nin büyük ülkeler için önemini arttırır. Doğu ile batı arasında kalan Türkiye, adeta bir köprü görevi görmektedir.
TÜRKİYE'NİN JEOPOLİTİK ÖNEMİ
Türkiye'nin jeopolitik konumu çok önem taşımaktadır. 10 yıldır süren Suriye İç Savaşı sırasında Türkiye bütün büyük devlet tarafından müttefik olmak için görüşmelere katılmıştır. Irak İran Savaşı'nda milyonlarca mülteciyi sınırda ağırlayan Türkiye, Avrupa için bir kalkan görevindedir. Aynı zamanda Ukrayna - Rusya olası savaşını engellemek için de en çok söz sahibi olan ülkelerden biridir.
Çanakkale ve İstanbul boğazları, hala dünya deniz yolları açısından oldukça önemlidir. Avrupa'nın Karadeniz'e giden yolu bir bakıma buradan geçmektedir.
Hristiyanların hacı olmak için gittiği yerlerden biri de Türkiye'dedir. İzmir Meryem Ana Kilisesi'ne her yıl yüzbinlerce insan hac için ziyarete gelir.
Karadeniz ve Akdeniz'in büyük bir bölümünü kontrol eden Türkiye, ihtilaflı durumlarda söz sahibi olabilecek ülkelerin başında gelir.