Televizyon yarışmasının ardından merak edilen ve birçok kişinin merak ettiği istiva hattı hakkında bilinmeyenler bu yazımızda.
Dini Anlamda İstiva Nedir?
Dini anlamda, yükselmek ve karar kılmak anlamında kullanılan istiva, Ehl-i Sünnet, istivayı olduğu gibi kabul etmektedir. Buna mukabil istiva; Allah ile yarattığı canlılar arasında olmayan ancak olduğu bilinen, arş ve ötesinin üzerinde bulunduğunu açıklayan bir sıfattır.
İstiva aynı zamanda; ilahi kudretin, tüm kâinat üzerinde sürekliliği olduğunu, tüm varlıkları hakimiyeti altına alıp yönettiği anlamına gelen bir sıfat olarak karşımıza çıkmaktadır.
Çoğu İslam alimine göre istiva; hükümdarın tahta oturması anlamındadır. Bazı İslam alimine göre ise; Allah göklerin üstünde bulunan arşın ötesinde bulunmakta, ancak bir yerde ya da yönde bulunması anlamına gelmediğini savunmaktadır.
İstiva Sözlük Anlamı Nedir?
İstiva, birden çok şeyin birbirine eşit ve denk olması anlamına gelirken, aynı zamanda ortada olmak, tam yerinde ya da tam derecesinde bulunmak anlamına da gelmektedir. İstiva; hâkim olmak, tahta oturmak, yukarı çıkmak, yönelmek, yerleşmek, karar kılmak, anlamlarına da gelmektedir.
İstiva hattı Osmanlı’da ne demek konusunda birçok araştırma yapılmaktadır. Farklı birçok anlama gelen hattı istiva; ekvator anlamına da gelir. Yani dünyanın kuzey ve güney kutuplarını aynı uzaklıkta çevreleyen ve dünyayı iki eşit parçaya böldüğü düşünülen daire çizgisi olarak adlandırılır.
Mevlevi İnanışına Göre İstiva Hattı Ne Demektir?
Mevlevilik deyince akla ilk gelen sema ve semazenliktir. Bunun yanında Mevlevi inanışına göre istiva hattı, kutsaldır ve basılması ise günah sayılır. Bu yüzden semazenler asla bu varsayılan istiva hattına basmazlar.
Dünyayı iki eşit parçaya bölen bir çember varsayılır ve bu çember, dünyanın eksenine dik geçer.
Mevlevi inanışı ise; Mevlevi semahanelerinde giriş kapısıyla şeyh postu arasında kalan yerde, semahaneyi iki yarım daireye böldüğü var sayılan bir çizgi olarak kabul eder.
İstiva Hattı Tasavvufta Neden Önemlidir?
Varlık ve harfler arasında bütünsel bir ilişki bulunur. Varlıkta bilfiil ya da bilkuvve harfler, fiziksel olarak varlıkta görülür. Hayvanların iki göz deliği ve iki kulağı, iki burun deliği ve bir ağız boşluğu vardır. Yani toplamda 7 adettir.
Bu sayı 4 unsurlu çarpıldığında 28 çıkmaktadır. Yani Allah’ın öğretileri içinde bulunan esma-i küll yani mevcut tüm sesler 32 harfi temsil etmektedir. Var olan her şeyi simetrik olarak iki parçaya ayıran İstiva Hattı Osmanlı’da ne demek olduğu da oldukça açıktır.
19. yüzyılda istiva hattı, dünyayı iki eşit parçaya bölen ekvator çizgisi olarak adlandırılmış ve tasavvuf ve dini açıdan da istiva hattı, insanın 28 ve 32 harf telaffuzu ile, vücut hatları aracılığıyla harflerin mükemmel uyumunu temsil etmektedir.