Haber365 Özel Haber / Hasan Birgül
İranlı yetkililer, Dağlık Karabağ’ın Azerbaycan toprağı olduğunu ve Bakü’ye iade edimesi gerektiğini söylerken, Ermenistan’a silah yardımında bulundukları iddialarını da yalanlıyor. Fakat kafalarda soru işaretleri devam etmekte. İran lideri Ali Hamaney'in Uluslararası İlişkiler Danışmanı Ali Ekber Velayeti ise Ermenistan’ın provokasyonu nedeniyle başlayan savaşla ilgili Türkiye’yi suçlayan açıklamalar yapacak kadar küstahlaştı. Ülke lideri Hamaney'in temsilcileri olan cuma imamlarından dördü, Dağlık Karabağ'ın işgal altında olduğu ve Azerbaycan'a iade edilmesi gerektiği" konusunda ortak bir bildiri yayımladı.İran Hükümet Sözcüsü Rebii, dört cuma imamının açıklamalarının sadece din adamlarının görüşlerini temsil ettiğini ve konuyla ilgili ülkenin resmi duruşunu, dışişleri bakanlığı tarafından yapılan açıklamaların belirlediğini söyledi.
İRAN - ERMENİSTAN DOSTLUĞU
Azerbaycan ordusunun başlattığı operasyonda ağır yenilgiler alan Ermeni güçlerine İran'dan destek geldi. Rusya'nın Ermenilere gönderdiği silah, mühimmat ve gıda yardımının sevkiyatını üstlenen İran'a Güney Azerbaycan’da yaşayan Türkler büyük tepki gösterdi. İran görüntüleri yalanlamaya devam etsede yardım konvoylarını görüntüleyen Güney Azerbaycanlılar, İran yönetimine karşı protesto gösterileri başladı. İran-Ermenistan ilişkileri, İran’ın özellikle Azerbaycan ve Türkiye ile yaşadığı sıkıntılar çerçevesinde daha da anlam kazanmaktadır.
Bu ilişki ayrıca İran için dünya genelindeki Ermeni lobisinin olanaklarından faydalanma amacına da hizmet etmektedir. Kafkasya coğrafyasının bağımsızlığını kazanmasının ardından Türkiye’nin bölgesel bir güç olarak bu coğrafyada varlığını hissettirmesi İran’ı rahatsız etmiştir. Ermenistan-İran stratejik ortaklığının ilerlemesinde Güney Azerbaycan sorunu etkili olmuştur. İran, bölgedeki Türk etnik yapısının kendisine tehdit oluşturma ihtimaline karşılık, Ermenistan ile iş birliğini kuvvetlendirmektedir
İran’ın Dağlık Karabağ Savaşı’nın devam ettiği dönemde kendisi gibi Şii nüfusa sahip Azerbaycan yerine Ermenistan’a verdiği destek, ikili ilişkilerin gelişmesine önemli katkı sağlamıştır. İran’ın Dağlık Karabağ sorununa yaklaşımı genel olarak Azerbaycan’a uygulayabileceği baskı üzerine kuruludur.
İRAN'IN DİPLOMASİ KÖRLÜĞÜ
İran-Ermenistan, İran-Azerbaycan sınırına yakın ve uluslararası müdahaleye açık olması sebebiyle İran, arabuluculuk faaliyetlerinde bulunup resmî söylemlerinde Ermenistan’ı kınasa da Dağlık Karabağ problemini Azerbaycan için baskı aracı olarak kullanmaya devam etmiştir. Bu durum İran ve Ermenistan arasındaki stratejik iş birliğinin güçlenmesinde etkili olmaktadır.
İran'da Türklerin yoğun olduğu Erdebil kentinde Azerbaycan'a destek için önceki gün düzenlenen gösteri sırasında gözaltına alınan 12 kişinin tutuklandığı iddia edildi.
İran İnsan Hakları Aktivistleri Ajansının haberine göre, gözaltına alınan aktivistler, İran lideri Ayetullah Ali Hamaney'e hakaret, kamu düzenini bozmak ve izinsiz gösteriler organize ederek ulusal güvenliğe karşı eylemde bulunmak gibi suçlamalarla mahkemeye çıkarıldı.
Ayrıca İran aba altından sopa göstermeye devam ediyor.
İran’da sosyal medyada Türkiye'nin Suriye'deki bazı silahlı grupları Azerbaycan'a intikal ettirdiği yönünde mesnetsiz paylaşımlar yer aldı.
İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani de bugünkü kabine toplantısı sonrasında basın mensuplarına yaptığı açıklamada, teröristlerin, bazı bahanelerle sınırımıza taşınmasını kabul edemeyiz. dedi. Ruhani, bu konuda komşularımızı uyardık. açıklamasını yaptı.
İRAN VE ÇIKARLARI
Sovyetlerin dağılmasından sonra Azerbaycan’ın Türkiye, Gürcistan ve İsrail ile tesis ettiği stratejik ilişkilere karşılık Ermenistan’ın Rusya ve İran ile kurduğu benzer nitelikteki münasebetler üzerinden oluşan bölgesel denge, Güney Kafkasya jeopolitiğini anlamak açısından önem taşımaktadır.
Fakat Tahran yönetimi her koşulda gelişen İsrail-Azerbaycan iş birliğinden duyduğu rahatsızlığı vurgulamakta ve bu ülkeyle olan sınırı dolayısıyla da Azerbaycan-İsrail arasındaki ilişkiyi kendi güvenliğine doğrudan bir tehdit olarak algılamaktadır. Nitekim Azerbaycan’ı İsrail ile askerî ilişkiler geliştirmekle suçlayan İran, bu konu üzerinden hem Azerbaycan’a baskı kurmaya çalışmakta hem de Ermenistan ile askerî alanda iş birliği yapmaktadır.
Ermenistan açısından ise Dağlık Karabağ problemi nedeniyle Türkiye-Azerbaycan sınır kapısının kapalı olması, Erivan yönetiminin İran ile siyasi, ekonomik ve askerî iş birliğini devam ettirmesini zorunlu kılmaktadır. Bu noktada İran’ın Ermenistan’ı Azerbaycan’a baskı uygulayabilmek için bir müttefik olarak gördüğünü, Ermenistan’ın ise İran’ı içinde bulunduğu izolasyondan kurtulmak için âdeta tek çare olarak değerlendirdiğini söylemek mümkündür