Güney Çin Denizi'nde Filipinler ve Çin arasında artan gerilim, son günlerde tehlikeli olaylarla kendini gösterdi. 19 Ağustos 2024 tarihinde Filipinler'e ait bir Cessna 208B Grand Caravan tipi uçağa, Çin ordusuna ait bir savaş jeti tehlikeli bir şekilde yaklaştı ve işaret fişeği attı. Bu olay, Scarborough Sığı yakınlarında gerçekleşti ve benzeri bir durumun 22 Ağustos'ta Subi Resifi yakınlarında da yaşandığı bildirildi.
Filipinler ve Çin Arasındaki Gerilim
AA’da yer alan habere göre; Filipinler’e ait uçakların, kara sularında kaçak avcıları izleme ve durdurma operasyonu yürütürken Çin savaş uçakları tarafından hedef alınması, bölgede tansiyonu artırdı. Filipinler yetkilileri, Çin’in bu eylemlerini "provokatif" olarak nitelendirirken, Batı Filipin Denizi Ulusal Görev Gücü (NTF-WPS) bu duruma güçlü bir tepki gösterdi.
ABD'nin Tepkisi ve Çin'e Uyarı
ABD'nin Manila Büyükelçisi MaryKay Loss Carlson, Filipinler’e olan desteğini açıkça ifade etti ve Çin’i kınadı. Carlson, Filipinler’in Scarborough Sığı ve Subi Resifi yakınlarındaki yasal faaliyetlerinin ABD tarafından desteklendiğini vurgulayarak, Çin’e "provokatif ve tehlikeli eylemlerine" son vermesi çağrısında bulundu.
Çin'in Açıklaması
Çin Dışişleri Bakanlığı ise Filipinler'e ait iki askeri uçağın 22 Ağustos'ta Subi Resifi üzerindeki hava sahasına girdiğini ve bunun üzerine "yasalara uygun olarak gerekli karşı önlemler" aldıklarını belirtti. Ancak, 19 Ağustos'taki Scarborough Sığı olayı hakkında herhangi bir açıklama yapılmadı.
Scarborough Sığı ve Güney Çin Denizi Anlaşmazlığı
Scarborough Sığı, Güney Çin Denizi'nin doğusunda, Filipinler'in Luzon Adası'na 120 deniz mili (222 kilometre) mesafede yer alıyor. Bölge, Filipinler ve Çin arasında uzun süredir devam eden egemenlik iddialarının merkezinde bulunuyor. Filipinler bu bölgeyi "Panatag" olarak adlandırırken, Çin "Huangyan" ismini kullanıyor.
Güney Çin Denizi'ndeki egemenlik ihtilafları, İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana bölge ülkeleri arasında sürekli bir gerginlik kaynağı olmuştur. Çin, Güney Çin Denizi'nin %80'i üzerinde egemenlik iddiasında bulunurken, Filipinler'in yanı sıra Vietnam, Brunei ve Malezya da bu bölge üzerinde hak iddia ediyor. Lahey'deki Daimi Tahkim Mahkemesi, 2016 yılında Filipinler'in başvurusuyla, Çin'in Güney Çin Denizi'ndeki tek taraflı egemenlik taleplerinin yasal olmadığına karar vermişti.