İBB'den milyonluk zarar: İSPARK'ın iflasın eşiğine geldi!

İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Meclisi Hukuk Komisyonu Başkanı Muhammet Kaynar, İBB iştiraki İSPARK'ın geçen seneki faaliyet zararının 29 milyon 918 bin lira olmasının yanı sıra öz kaynaklar toplamının ise eksi 17 milyon 594 bin lira olduğunu bildirerek, şirketin hukuken ve teknik olarak iflas durumunda bulunduğunu duyurdu.

Şehrin en büyük otopark işletmecisi konumunda olan İSPARK son yıllarda faaliyet zararı açıklarken şirketin idari yönetimi ve mali tabloları, İBB Denetim Komisyonu ve Sayıştay raporlarında da yer aldı.

Kaynar yaptığı açıklamalarda, İSPARK'ın 2005 senesinde belediyeye ait olan otoparkları devralarak tek elden işletip, kentli olma ve park etme kültürünü yayma amacıyla kurulduğunu kaydetti.

İSPARK ile birlikte, kentte kayıt dışı para toplayan "değnekçiliğin" önlendiğini ifade eden Kaynar, ‘’yatırım ve projelerle de kaliteli bir park sisteminin oluşturulduğunu, ulaşım arterlerine kurulan otoparklarla da toplu ulaşımın teşvik edildiğini’’ bildirdi.

2012-2013 döneminde toplam 4 milyar avroluk değer

Kaynar, şirketin 2019 öncesinde yatırımlar yaparken, sermaye giderlerinden dolayı zarar ettiğini aktararak, İSPARK'ın 2012-2013 döneminde 4 milyar avroluk değere ulaştığından bahsetti.

İSPARK'ın 2019 seçimleri öncesinde 101 bin araçlık parka sahip olduğunu belirten Kaynar, inşa ve ihale sürecinde olanlar dahil olmak üzere tam 145 bine yakın bir kapasiteye ulaşacak şekilde bırakıldığını ifade etti.

İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu'nun 2019 seçimleri öncesinde "İSPARK nasıl zarar eder, anlayamıyorum" ifadesini kullandığına dikkati çeken Kaynar, "Denetim Komisyonu olarak, bunu söyleyen bir başkan herhalde İSPARK'ta farklı şeyler yapmıştır umuduyla verileri istedik ama ortadaki tablo çok kötü." dedi.

İlçe belediyelerine ödenen pay yüzde 47 düşmüş

İSPARK'ın İBB ve ilçe belediyelerine işletme payı verdiğini de aktaran Kaynar, sözlerine şu şekilde devam etti:

"2018'de otoparklardan İBB'ye işletme payı olarak 54 milyon 550 bin lira, 2022'de ise 68 milyon 818 bin lira gelmiş. Yüzde 26'lık artış var. Ancak 2018'de 6 TL olan otopark ücretleri yüzde 300 artışla 2022'de 18 TL olmuş. Buna karşın İBB'ye gelen pay yüzde 26 artmış. İlçe belediyelerine gelen pay ise 2018'de 8 milyon 572 bin TL iken 2022'de 4 milyon 491 bin TL. Yani yüzde 47 düşmüş. Bu paylar, personel vesaire hiçbir şey düşülmeden brüt gelir üzerinden yapılır. Otopark ücretindeki artışın doğrudan pay olarak yansıması lazım. Yani 2018'de 54 milyon lira olan İBB payının yüzde 300 artması gerekiyordu."

Öz kaynakları dahi bitmiş

İSPARK'ın mali tablolarına değinen Kaynar, şu ifadeleri kullandı:

"İSPARK'ın 2018'de faaliyet karı 707 bin 238 lira. 2022'de ise faaliyet zararı 29 milyon 918 bin lira. 2018'de öz kaynaklar toplamı 52 milyon 410 bin lira. 2022'de öz kaynaklar toplamı ise maalesef eksi 17 milyon 594 bin lira. Hukuken, teknik olarak iflas durumunda. Öz kaynakları ekside olan bir şirketin aslında iflasını talep etmesi gerekiyor. Bu şirketin 2022 yılı sonu itibarıyla 308 milyon 622 bin lira da borcu bulunuyor."

Kaynar ayrıca, resmi verilere göre şirketin 2018'deki personel sayısının 2 bin 237 olduğunu, 2021'de toplam personel sayısının 2 bin 465'e yükseldiğini aktarırken, aynı dönemde ‘’alt kiralamalar sebebiyle otopark sayısının da düştüğünü’’ vurguladı.

Ayrıca şirketin 2019'dan Haziran 2023'e kadar 1092 kişiyi işten çıkardığını bildiren Kaynar, bu işçilerden 38'ine kesinleşen mahkeme kararı kesinleşmesine rağmen işe iade edilmediği için şirket kasasından 1 milyon 146 bin lira ödeme yapıldığı, ayrıca 39 kişiye de 1 milyon 561 bin lira boşta geçen süre tazminatı ödendiği duyuruldu.

Ortada tarifsiz bir kayıp var

Şirketteki uzman sayısının olağan dışı bir şekilde arttığını vurgulayan Kaynar, sözlerine şu şekilde devam etti:

"2018'de 24 olan uzman sayısı 2021'de 92'ye çıkmış. Burada mesele uzman ihtiyacı değil. CHP referansıyla gelenlere, diğer işçilerden farklı maaş alabilmeleri için 'uzman' sıfatı verilmiş. İSPARK personeline hukuki süreç nedeniyle toplu sözleşme yapamadıkları için uzun süredir zam yapmıyorlar. Büyükşehire, ilçe belediyelerine verilen pay azalıyor, otopark ücreti artıyor, personelin ücreti ise aynı oranda artmıyor. Ortada tarifi mümkün olmayan bir kayıp var. 2018'de 16 olan yönetim kurulu üye sayısı 20'ye çıkarıldı. Temmuz 2019'dan Haziran 2023'e kadar 54 kişi değişim usulüyle bu yönetimde görev almış. 4 yıllık dönemde 6 defa yönetim kurulu başkanı değişmiş. Yine bu 4 yıllık sürede 6 defa şirketin genel müdürü değişmiş. 4 senede 6 defa yönetim kurulu başkanı ve genel müdürü değişen, 54 ayrı yönetim kurulu üyesi tarafından yönetilen bir şirketin zaten ekonomik olarak verimli çalışma yapması, kaliteli hizmet üretebilmesi mümkün değildir. Buna bir de personel sirkülasyonunu ekleyebiliriz."

Sayıştay Başkanlığının Ekim 2022'de hazırladığı "2021 Sayıştay Denetim Raporu"nda, İSPARK'la ilgili bazı önemli bulgular da yer alıyor.

Raporda yer alan bilgilere göre, ‘’otoparkların ihale yapılmadan alan aboneliği adı altında üçüncü kişilere kullandırılması, ödenmeyen otopark bedellerinin mali tablolarda izlenmemesi, bazı şirket çalışanları ve aile fertleri için yapılan özel sağlık sigortası bedellerinin şirket bütçesinden karşılanması, şirket öz kaynaklarının yıllar itibarıyla eksi bakiye vermesi, işçilerin yıllık ücretli izinlerinin kanuna uygun kullandırılmaması, personele yıllık 270 saatin üzerinde fazla çalışma yaptırılması, şirket ana hizmet binasının ruhsatsız olması, yasal yükümlülüklerin zamanında yerine getirilmemesi ve bu nedenle ilave masraflara katlanılması, şirket personelinin herhangi bir sözleşme olmaksızın Büyükşehir Belediyesinde görevlendirilmesi’’ gibi bulgular içeriyor.

(KAYNAK: AA)