Hollanda tarımda bizden daha mı iyi? Türkiye’nin Hollanda’dan öğrenmesi gerekenler
Tarım, başta Hollanda olmak üzere birçok Avrupa ülkesinin temel üretim faktörü. Bununla beraber gelişen teknoloji ve sektörde yeni kullanılan üretim araçları, ülkeler için tarım sahasını giderek geliştiren başlıca etmenler arasında yer alıyor. Peki bu alanda öncü konumda parmakla gösterilen ve lider konumda olan Hollanda bu başarıyı nasıl yakaladı? Verilerinde durum ne ve Türkiye açısından da oldukça önemli olan tarım sektöründe ülkemiz, Hollanda’dan neler öğrenebilir?
Tarık Bulduk| Özel Haber
Tarım sektörü dünyada birçok ülkenin ana geçim kaynağını
oluşturuyor. Ziraat olarak da isimlendirilen bu sektör, bitkisel ve hayvansal
ürünlerin üretilmesi, kalitelerinin artırılması, muhafazası, değer oluşturup
tüketilmesi ve satılması olarak tanımlanabilir. Başka bir ifadeyle besin
olabilecek ve bir değer üreten, ekonomik getirisi olan bitkisel ve hayvansal
ürünlere dair yapılan faaliyetlerin tümü bu sektör içerisine girebilir.
Tarım, temelde iki ayrı üretim dalından oluşmaktadır. Bunlar
hayvansal ve bitkisel üretimdir. Bu iki ayrı dalın birbirlerinden tek farkı ise
ana araçlarının bitki yahut hayvan olmasıdır.
Öncü ülke ABD
Dünya genelinde giderek artan binalaşma, verimli tarım
arazilerini ve ekilebilir alanları giderek azaltıyor. Bunun yanında
teknolojinin de ilerlemesiyle beraber ülkelerde köyden kente göç olarak da
bilindiği üzere çiftçilik her geçen gün azalıyor. İnsanlar köy yaşamını ve
çiftçiliği bırakarak şehre göç edip farklı alanlarda çalışarak hayatlarını
sürdürüyor. Buna bağlı olarak dünyada tarım ihracatında öne çıkan ülkelere
baktığımızda ilk sırada Amerika Birleşik Devletleri gelmektedir.
Dünyadaki tarım üretici ülkelere baktığımız zaman ilk sırada
Çin ülkesi yer almasına rağmen en fazla ürünü ABD ihraç ediyor. Birleşik
Devletler en büyük mısır üreticisi olmakla beraber en büyük yulaf, domates,
soya fasulyesi ve baharat üreticileri arasında ilk sıralarda geliyor ABD, her
sene yaklaşık 150 milyon dolar civarında tarım ihracatı gerçekleştiriyor.
ABD’den 270 kat küçük ülke: Hollanda
Dünyada tarım ihracatında ikinci sırayı ise yazımızın konusu
olan Hollanda alıyor. Hollanda, nispeten küçük bir ülke ve düşük yüzölçümüne
sahip olmasına karşın tarım ihracatında ikinci sırada yer alarak bu sektörde
öncü konumdadır. Hollanda’da tarımsal ihracat 3 ayrı bölümden oluşmaktadır. Bu
bölümlerden birincisi, 61 milyar dolarlık tarım ürünleri, ikincisi 9 milyar
dolarlık tarımsal malzemeler üçüncüsü ise 24 milyar dolarlık değeri ile bilgi
ve teknolojidir. Yani toplamda Hollanda 94 milyon dolarlık bir ihracat
gerçekleştirmektedir.
Hollanda'nın dünyaya ihraç ettiği ürünlerin başında gıda
ürünleri ile çiçek soğanı ve bitkiler geliyor. Resmi rakamlar ışığında,
Hollanda'nın en fazla ihraç ettiği altı ürün şöyle sıralanıyor:
Çiçek soğanı ve süs bitkileri: 9,5 milyar euro
Et ve et ürünleri : 8,8 milyar euro
Süt ürünleri ve yumurta: 8,6 milyar euro
Sebze : 7,3 milyar euro
Meyve : 6,2 milyar euro
İçecek : 5,8 milyar Euro
Hammadde ithali ana faktör
Hollanda’nın ihracat rakamlarının 25.5 milyar euroluk bölümü
başka ülkelerden tohum, meyve sebze, hayvansal ve bahçe ürünleri olarak
Hollanda'ya getiriliyor ve ülkede işlendikten sonra başka ülkelere ihraç
ediliyor. Yani Hollanda’nın böylesine yüksek ihracat oranlarına karşın
üretiminin bu seviyelerde olmaması şuna işaret ediyor: Hollanda kendisi
üretmeyip hammadde ithal ederek satış yapıyor. Bunun en büyük örneği ise kakao,
çikolata ve tropikal meyvelerde karşımıza çıkıyor. Hollanda, Batı Afrika'dan satın
aldığı kakao çekirdeklerini kendi ülkesinde işleyerek, İsviçre, Belçika ve
Fransa'ya ihraç ediyor. Yine aynı şekilde ülke, Güney Afrika ve Güney
Amerika'dan ithal ettiği bazı tropikal meyveleri kendi ürünleri ile karıştırarak
farklı ülkelere ihraç ediyor.
Buna karşılık ülkemizin ihracat ve ithalat oranlarına
baktığımızda Türkiye, tarım sektöründe 25.1 milyar dolar ihracat
gerçekleştirirken, ithalatı ise 19.5 milyar dolar olarak açıklandı. Hollanda
ile ülkemiz arasındaki ihracat farkı elbette gözler önündeyken bu farkın hangi
alanda oluştuğu asıl odaklanılması gereken konu. Öyle ki, Hollanda’da bulunan tarım
alanları Türkiye’dekinin yalnızca yüzde 4’ü kadar.
Eğitim ve teknoloji
Bunun temel sebebi elbette başta eğitim ve teknoloji. Hollanda tarım sektöründe birçok yenilikle beraber üretim yapıyor. Hollanda’nın tarım alanında öncü olmasının sebeplerini maddeler halinde sıralayacak olursak;
>- Tarım sektöründeki teknik bilgi ve becerinin (know-how) yüksekliği>- Yeme içme sektöründe dünyadaki en iyi 40 şirketten 12’sinin Ar-Ge merkezi Hollanda'da.>- Ülke farklı makinelere ve teknolojilere sahip. Öyle ki bir kısmını ihraç bile ediyor.>- Dünyanın tarım alanındaki en başarılı üniversitesi olarak bilinen Wageningen Üniversitesi Hollanda’da bulunuyor.>- Çiftçiler ve üreticiler, tarımsal üretim zincirinin adeta bir ortağı niteliğindeler.>- Tarımsal eğitim.>Yukarıdan da anlaşılacağı üzere Hollanda’nın tarımda
dünyanın en iyi ülkeleri arasında gösterilmesinin ana sebeplerinden birisi
eğitim ve teknoloji. Bu bağlamda Türkiye’nin elinde olan büyük potansiyelinin
tamamının kullanamadığı aşikar. Öncelikle tarım sektöründe olan eğitimin büyük
ölçüde artırılması, nitelikli personeller yetiştirmek adına eğitim kalitesinin yükseltilmesinin
başında geliyor. Bununla beraber gelişen tarım teknolojilerini üretimde
kullanmak, üretimi artırmanın kilit noktalarından bir diğeri.
Sağlıklı üretim ve tarım eğitimi
Tarım sektörü Türkiye’nin ithalata bağımlı olmayan önemli
sektörlerinden biri. Bu bağlamda hammaddelerin de ülkemizde yetiştirilerek
üretime katkısı artırılabilir. Gelecek yıllarda Türkiye’yi ileriye taşıyacak
tarım üretiminin şifresi sağlıklı üretim ve niteliğe değer veren tarım eğitiminden
geçiyor.