Kadınlara özel haller denildiği zaman akıllara ilk önce hayız, nifas ve istihaze halleri gelmektedir.
Hayız nedir?
Hayız(regl) kadınların hastalık ve doğum süreçleri dışında belli yaş aralığında rahimden gelen kandır. Bu duruma adet hali, ay başı ve muayyen hal gibi belli başlı isimler verilmiştir.
Hayız durumu sadece kadınlarda görülmektedir. Vücutta biriken pis ve zehirli maddeler hayız kanı ile dışarı atılır, vücut sağlıklı hale gelir be rahatlar. Bundan ötürü hayız halinden çekinmeye, korku duymaya veyahut tiksindirici bir şeymiş gibi bakmaya gerek yoktur. Bu duruma normal şekilde yaklaşılmalı ve Allah'ın takdiri olduğu unutulmamalıdır. Bu konuda bir de rivayet bulunmaktadır;
Ayşe annemiz, Peygamberimizle hac yaptığı sırada hayız hali başlamış bu yüzden haccı yarım kalacağını düşündüğü için ağlamaya başlamıştı. Peygamberimiz ise kendisine:
– "Ne oluyorsun, ay hâli mi gördün?" diye sormuş ve ardından şu açıklamayı yapmıştı:
– "Bu, kadınlar tâifesine Allah’ın bir yazısı ve takdîridir. Kâbe’yi tavaftan başka hacıların yaptığı herşeyi yap; Kâbe’yi de ay hâlinden kurtulduktan sonra tavâf edersin.”
Ne zaman başlar ve kaç yaşına kadar sürer?
Hayız hali en erken 9 yaşında kendisini göstermeye başlar. Genç kızlar bu durumun başlamasıyla birlikte büluğ çağına ermiş olurlar. Hayız hali en geç 55 yaşına dek her ay belli süreler yaşanır. Bu yaştan sonra hayız hali görülmez. 9 yaşından önce ya da 55 yaşından sonra oluşan kanamalar hayız hali olarak kabul edilmezler ve bir hastalık olduğu değerlendirmesi yapılıp doktor kontrolü istenir.
Nasıl belli olur?
Hayız akıntısı kırmızı, siyah sarı, bulanık yeşil ya da kiremit renklerinde görülebilmektedir. Pamuk üzerinde bu renklerle karşılaşılırsa hayız halinin başladığı da anlaşılır. Bu hal dışında gelen akıntı beyaz renkte olur ve bu akıntı rahmin doğal akıntısı olarak kabul edilir. Rahimden gelen bu akıntının hayız hali olarak kabul görmesi için kadının hamile olmaması da gereklidir.
Kaç gün sürmektedir?
Hayız hali en az 3 en fazla 10 gün kadar kendini gösterebilir. 3 günden az ya da 10 günden fazla görülebilen akıntılar hastalıktan gelebildiği şüphesini uyandırmalıdır. Hayız sürecinde akıntı devamlı olarak gelmeyebilir. 3 gün devamlı gelip 2 gün gelmeyip tekrar 4 gün tekrar yaşansa bu da hayız hali olarak kabul edilir ve buna akıntının gelmediği 2 günde dahildir.
İki ay hali arasında kalan temiz günlerin süresi ne kadardır?
İki ay hali arasında kalan temizlik zamanına "tuhr hali" adı verilir. Bu süre 15 günden az olamaz ama fazla olabilir. Buna göre 15 günden daha önce karşılaşılan akıntılar ay hali olarak kabul edilmezler.
Adet günlerinin süresi her ay belli midir?
Bazı kadınlarda adet günleri bellidir. Örneğin her 7 veya 9 gün adet görürler. Bazı kadınlarda ise adet günleri sabit olmayabilir. Örneğin, kadınlar bir ay 5 gün, bir ay 6 gün âdet görebilirler. Bu durumlarda ihtiyata uygun davranmak gerekir. Yani, bu durumu yaşayan bir kadın, 6. gün oldu mu yıkanır, namazını kılar. Ramazanda ise, orucunu tutar. Çünkü, bu altıncı günde görülen kanın hastalık kanı olma ihtimali de bulunur. Ancak bu kadın 6. gün olmadan kocasıyla cinsel bir münasebette bulunamaz. Zira bu hal hayız hâli de olabilir.
Adet günlerinin süresinin değiştiği nasıl anlaşılır?
Bir adet süresinin değişmiş olabilmesi için o adet süresine aykırı bir şekilde üst üste iki adet görülmesi gerekir. Örneğin her ay, devamlı şekilde 5 gün adet gören bir kadın, sonradan üst üste iki defa 4 veya 6 gün adet görürse artık onun adeti 4 veya 6 gün olmuş demektir. Bu durumda belirli olan adet süresinin değişmesi, artarda görülen iki farklı adet ile olur.
Belirli olan hayız süresinden fazla olan, fazlalık süreci 10 günü geçmeyen kanamalar da adet halinden sayılırlar. Bu durumda adet süresi değişmiş kabul edilir. Mesela, her ay devamlı olarak 7 gün adet gören bir kadın, sonradan 9 gün görmeye başlasa, 9 günü de hayızlı kabul edilir. Fakat 9 günü geçen kanamalarda, belirli günden fazla olan günler, adet hali değil, hastalık durumu olarak kabul edilir.
Adet çağına yeni giren genç bir kız ilk kanamayı gördüğünde ne yapmalıdır?
Adet görecek yaşa gelen genç bir kız ilk defa adet gördüğünden namazı ve orucu terk etmelidir. Bu kıza "mübtedie" denmektedir. Adet hali eğer 3 günden az sürerse hayızlı olmadığı belli olur. Terk etmiş olduğu ibadetleri kaza etmesi doğrudur.
Nifas nedir?
Nifas doğum anında kadınlardan gelen kandır. Bu duruma Türkçede "lohusalık hali" adı verilir.
Nifas hali kaç gün sürmektedir?
Bu durumun en az kaç gün süreceği belli olmaz fakat en fazla 40 sürmesi beklenir. Bu süreden fazla olan durumlar yine hastalık olabilme ihtimalini akıllara getirir.
Bazı kadınlar doğumdan sonra 15,20 ya da 25 gün nifas görebilirler. Sonra kan durur. Bu durumu yaşayan kadınların nifas hali de bu kadar kabul edilmiş olur. Daha sonra yıkanıp namaz kılmaya ve oruç ibadetini yerine getirmeye başlayabilirler.
Nifasın azami süresi İmam-ı Şafii'ye göre 60 gün olsa da yaygın olanı 40 gün olarak kabul görmektedir.
Düşük yapan kadın nifaslı sayılır mı?
Düşük olan çocuğun el ayak gibi vücut kısımları göz görülür bir hale gelmişse nifas durumu ortaya çıkar. Fakat uzuvları gözle görülmeyen bir düşük oluşmuşsa nifas durumu da oluşmaz.
Ameliyatla doğum yapanlar da nifaslı olarak kabul edilirler mi?
Bu tarz durumlarda (sezeryan) -çocuk ameliyatla alındığında- kan eğer rahimden çıkmak yerine karından çıkarsa nifak hali oluşmaz. Bu kan doğal olarak yaradan akan kan olarak kabul edilir. Fakat kanın rahimden çıktığı kesinse bu durumda zaten nifas oluşmuş olur.
Nifasın geçici olarak kesilmesi durumu nifasa dahil midir?
Bu durum da nifas olarak kabul görür.
İstihaze nedir?
Hayız ya da nifas halleri dışında rahimden gelen kana istihaze yani hastalık kanı adı verilir. Bu kan damardan geldiğinden ötürü hayız ve nifas kanından farklı olarak ince ve kokusuz olur. Normal bir kan gibidir hastalık ya da özür durumu olarak görülür.