Haiti Devlet Başkanı Jovenel Moise, kimliği belirsiz kişiler tarafından evinde uğradığı suikast sonucu yaşamını yitirdi. First Leydi Martine Moise de saldırıda yaralandı.
YAŞAMINI YİTİRDİ
Yerel basında çıkan haberlere göre, Haiti Devlet Başkanlığı konutundan yapılan açıklamada, Moise, TSİ 08.00'de evinde kimliği belirsiz silahlı kişilerin saldırısına uğradı. Açıklamada, Moise'nin saldırıda hayatını kaybettiği, eşi Martine Moise'nin ise yaralandığı ve hastaneye kaldırıldığı ifade edildi. Bir süredir siyasi istikrarsızlığın hakim olduğu Haiti'de Moise, şubat ayında gazetecilere yaptığı açıklamada "hayatına yönelik bir girişim olduğunu" olduğunu söylemişti.
SİYASİ KRİZ ÜLKEYİ KAOSA SÜRÜKLEDİ
Moise, "Kasım 2020'den bu yana yürütülen bir kumpasın tespit edildiğini" ve olayla ilgili 20 kişinin gözaltına alındığını belirtmişti. Devlet Başkanı Moise'nin suikastle öldürüldüğü Haiti'de siyasi kriz ülkeyi kaosa sürükledi. Devlet Başkanı Jovenel Moise'nin suikast sonucu hayatını kaybettiği Karayip ülkesi Haiti'de yaklaşık 5 yıldır süren siyasi kriz ülkeyi kaosa sürükledi.
Moise'nin görev süresine dair tartışmalar üzerinden başlayan siyasi krizin yanı sıra kötü giden ekonomi, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını ve artan güvenlik sorunu, ülkeyi kaosa sürükleyen başlıca sebepler olarak öne çıktı.
Jovenel Moise, 2016'daki tartışmalı seçimler nedeniyle görevini bir yıl geçici olarak yürüttü, devlet başkanlığı görevine resmen Şubat 2017'de başlayabildi.
Moise, resmen 2017'de göreve başladığı için 5 yıl olan görev süresinin Şubat 2022'de dolacağını savunurken muhalefet partileri, bu sürenin 7 Şubat 2021'de dolduğunu iddia ediyordu.
Jovenel Moise'nin devlet başkanlığı sırasında yaklaşık 11 milyon nüfuslu Haiti'de nüfusun neredeyse yüzde 60'ının günlük geliri 2 doların altına düşerken halktan ekonomik ve siyasi krizlerin yanı sıra güvenlik ve Kovid-19 salgını kaynaklı sağlık problemleri nedeniyle Moise yönetimine karşı tepkiler yükselmeye başladı.
Haiti'de 7 Şubat 2019'dan bu yana artan enflasyona, kamuda yolsuzluğa, gıda gibi temel ihtiyaç maddelerinin azalmasına ve başkentte birçok benzin istasyonunun kapanmasına neden olan akaryakıt sıkıntısına tepki gösteren vatandaşlar, Moise'nin istifası talebiyle hükümet karşıtı gösteriler düzenliyordu.
Öte yandan, Haiti'de muhalefet, 53 yaşındaki Moise'yi hükümetin icraatlarını denetleyen mahkemelerin yetkilerini kısıtlayarak ve kendisine bağlı bir istihbarat teşkilatı kurarak iktidarını sağlamlaştırma girişimlerinde bulunmakla suçluyordu.
HAİTİ'de BAZI BÖLGELER ÇETELERİN KONTROLÜNE GİRDİ
Haiti'de devlet başkanlığı ve parlamento seçimleriyle birlikte 26 Eylül'de anayasa değişikliği referandumu düzenlenmesi beklenirken halkın güvenlik gerekçesiyle sandığa gitmekten çekindiği ifade ediliyor.
Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu'nun (UNICEF) 15 Haziran'da yayımladığı raporda, Haiti'nin başkenti Port-au-Prince'de tırmanışa geçen ölümcül çete çatışmaları nedeniyle son 2 haftada yaklaşık 8 bin 500 kadın ve çocuğun evlerini terk ettiği bildirildi.
Raporda, evlerini terk etmek zorunda kalanların spor salonları gibi geçici yerlere sığındığı; gıda, içme suyu, kıyafet ve battaniye ihtiyaçlarının olduğu belirtildi.
Yine BM verilerine göre Haiti'nin bazı bölgelerinde çeteler kontrolü ele geçirirken Port-au-Prince'da son 9 ayda 14 bin kişi evlerinin terk etmek zorunda kaldı.
Ulusal İnsan Hakları Savunma Ağı Direktörü Pierre Esperance, haziran ayında son günlerde şiddetin zirveye çıkması nedeniyle endişeli olduğunu ve Moise'nin görevini sürdürmesi halinde durumun kötüleşeceği uyarısında bulunmuştu.
Geçici Başbakan Joseph'den suikast için "nefret dolu, insanlık dışı ve barbarca bir eylem" nitelendirmesi
Bu arada Haiti Geçici Başbakanı Claude Joseph, Devlet Başkanı Moise'ye yönelik suikasti "nefret dolu, insanlık dışı ve barbarca bir eylem" olarak nitelendirdi.
Joseph, güvenlik güçlerinin seferber olmasıyla ülkede durumun kontrol altına aldığını kaydetti.
Haiti Devlet Başkanı Jovenel Moise, evinde uğradığı suikast sonucu yaşamını yitirmişti.
Haiti Devlet Başkanlığı konutundan yapılan açıklamada, Moise'nin yerel saatle 01.00'de (TSİ 08.00) evinde kimliği belirsiz silahlı kişilerin saldırısına uğradığı bildirilmişti.
FİRST LEYDİ MARTİNE MOİSE'DE SALDIRIDA YARALANDI
Açıklamada, Moise'nin saldırıda hayatını kaybettiği, eşi Martine Moise'nin ise yaralandığı ve hastaneye kaldırıldığı ifade edilmişti.
Moise ülke siyasetinin yeni yüzlerinden biri olarak tanınıyordu
Haiti'de 2015'teki tartışmalı başkanlık seçimlerinin yenilenmesinin ardından iktidara gelen 53 yaşındaki Moise, daha önce iş insanı olarak ülkesinde tarım ve sanayi alanında yatırımlar yaptı, Haiti Ticaret ve Sanayi Odasının (CCIH) genel sekreterliğini yürüttü.
Eski Devlet Başkanı Michel Martelly'nin teşvikiyle siyasete giren Moise, 2015'te Martelly'nin kurucusu olduğu liberal eğilimli Tet Kale Partisinden (PHTK) aday oldu.
Moise, 54 adayın yarıştığı seçimi, resmi sonuçlarına göre ilk turda oyların yüzde 32,8'ini alarak birinci sırada tamamlasa da oylarını düşük gösteren bazı sandık çıkış anketleri, ülkede tartışmalara sebep oldu. Bunun üzerine ikinci tur düzenlenemedi. >2016'da yinelenen seçimlerde Moise, oyların yüzde 55,67'sini alarak bu kez ilk turda seçimi kazandı. Moise, devlet başkanlığını bir yıl geçici olarak yürüttü, görevine resmen Şubat 2017'de başlayabildi.
MUHALEFET PARTİLERİ GÖREVİ BU YIL BIRAKMASI GEREKTİĞİNİ SAVUNUYORDU
Suikaste kurban giden Moise, bu sebeple 5 yıl olan başkanlık görev süresinin Şubat 2022'de dolacağını ileri sürüyordu. Öte yandan muhalefet partileri görevi bu yıl bırakması gerektiğini savunuyordu.
Haiti'de 7 Şubat 2019'dan bu yana artan enflasyona, kamuda yolsuzluğa, gıda gibi temel ihtiyaç maddelerinin azalmasına ve başkentte birçok benzin istasyonunun kapanmasına neden olan akaryakıt sıkıntısına tepki gösteren vatandaşlar, Moise'nin istifası talebiyle hükümet karşıtı gösteriler düzenliyordu.