Gelir Ortaklığı Senetleri helal midir, caiz midir? GES dinen caiz mi?
İslam dininde yapılması doğru ve yanlış olan davranışlar vardır. Birçok kişinin aklına takılan farklı konular yer almaktadır. Bunlardan bir tanesi de gelir ortaklığı senetlerinin helal olup olmamasıdır. Peki, Gelir ortaklığı senetleri haram mıdır? İşte merak edilen tüm soruların yanıtları…
Bir şirket, kurum vb. yerlerin senetlerine ortak olunması durumunda gelir ortaklığı denilmektedir. Dinimizde bazı konuların helal ve haram olması sık sık tartışılmaktadır. Özellikle ekonomik açıdan atılan adımlarda bu konu sık sık gündeme gelmektedir. Peki, Gelir ortaklığı senetleri haram mıdır? İşte merak edilen tüm soruların yanıtları…
Gelir ortaklığı senetleri haram mıdır?
Gelir Ortaklığı Senetleri, köprü,baraj,elektrik santralı, karayolu, demiryolu,telekomünikasyon sistemleri ile sivil kullanıma yönelik deniz ve hava limanları ve benzerlerinden, kamu kurum ve kuruluşlarına ait olan gelirlerine ortak olabilmek için çıkarılan senetlere denilmektedir.
Gelire Endeksli Senetler'in (GES) satışı olarak geçen bu satışlar ilk kez Turgut Özal tarafından hayata geçirildi. Köprü ve barajların kamu geliri olan kısımlarının satışa çıkarılacağı açıklamasının ardından ilk gelire vergisi uygulaması da Boğaziçi Köprüsü için uygulanmıştır. Bunun ardından da Keban Barajı için yapılan ortak senet uygulaması geldi.
İslam dininde bunun caiz olup olmadığı konusunda da farklı görüşler yer almaktadır. Bazı kişiler bu işlemde tesisin mülkiyetine ya da gelirine ortak olmadığını söylemektedir. Bu işlemin bir kirala ya da satın almayla bir ilgisi yoktur. Yatırılan para dönem sonunda kişiye iadesi yapılacaktır.Yani alimler bu durumu menfaat için borçlanma olarak görmektedir.
Yapılan bu işlem “Her hangi bir borçlanma akdinin sağladığı şartlı menfaat faizdir”kaidesi kapsamında yer alırken yapılması çok da uygun bulunmamaktadır. Menfaat sağlamak adını yapılan bu borcun İslam açısından sağlam bir temeler dayanmamaktadır.
Ancak bazı alimler GES işleminin caiz olduğunu da savunmaktadır. Bazı alimler bu işlemi kanunu ve fıkhi açıdan bir işlem olarak görememektedir. Yani, “eşyada asıl olan mubahlıktır”gereğine dayanarak caiz bir işlem olarak görülmektedir.
İslam hususları açısından "Gelir Ortaklığı Senetleri" adı ile bir çalışma gerçekleştirilmektedir. Bu çalışmanın bitmesi ile konunun net olarak helal ya da haram olduğu belirlenecektir.