Ferritin seviyesinin belirlenebilmesi için genellikle normal kan testi dışında herhangi bir diğer teste ihtiyaç duyulmaz. Peki Ferritin nedir? Ferritin düşüklüğü nedenleri nelerdir, tedavisi nasıl yapılır? Ferritin testi nasıl yapılır? İşte detaylar...
Normal ferritin seviyesi erkeklerde 12-300ng/ml, kadınlarda ise 12-150 ng/ml aralığı olarak kabul edilir.
FERRİTİN NEDİR?
Kandaki ferritin düzeyi kişinin vücudunda ne kadar demir depolandığı hakkında bilgi vermekle birlikte aslında kan bulunan ferritin miktarı vücut genelinde bulunan ferritin miktarının küçük bir bölümüdür. Geriye kalan ferritin karaciğer, dalak, iskelet kasları ve kemik iliğinde bulunur.
Ferritin testi genellikle demir eksikliği anemisini tespit etmek için yapılan bir kan testidir.
Ayrıca kişinin sağlık koşullarına bağlı olarak demir fazlalığı veya iltihabın belirlenmesi içinde ferritin testine başvurulabilir.
Test öncesi doktorunuz özel bir durum belirtmedikçe herhangi bir hazırlık yapılması gerekmez. İğneyle bir miktar kan alındıktan sonra kan örneği ferritin değerlerinin ölçülebilmesi için laboratuvara gönderilir.
FERRİTİN DÜŞÜKLÜĞÜ NE ANLAMA GELİR?
Ferritin düşüklüğü direkt olarak demir eksikliğiyle bağlantılıdır. Vücudumuzda yeterince demir olmadığında kırmızı kan hücrelerinde bulunan hemoglobin üretimi azalır. Hemoglobinin başlıca görevi tüm dokulara ve organlara kanla birlikte oksijen taşımaktır.
İhtiyaç duyduğu kadar oksijen alamayan organların fonksiyonlarında problemler görülmeye başlar. Ferritin düşüklüğüne bağlı demir eksikliği hafif ve orta düzeyde ise herhangi bir belirti görülmeyebilir.
Ancak normal olarak kabul edilen değerlerin çok altındaysa nefes darlığı, halsizlik, baş dönmesi, cildin solması ve çarpıntı gibi belirtiler ortaya çıkabilir.
Vücudumuz demir eksikliğini gidermek için ferritinin depoladığı demiri kullanmaya başlar ancak sorunun temeli çözülmediği için kullanılan demirin yerine yenisi konulamaz. Depolardaki demir azaldıkça ve demir eksikliği ciddi boyutlara ulaşınca neden olduğu belirtiler şiddetlenmeye başlar.
İleri düzeyde demir eksikliği göğüs ve baş ağrısı, bacak ağrıları hatta kalp yetmezliğine varan hayati sorunlara yol açabilmektedir. Uzun süreli demir eksikliği çocuklarda öğrenme zorluğuna ve diğer bilişsel fonksiyonların zayıflamasına yol açabilir.
Ferritin ve demir eksikliğinin bir diğer belirtisi ise özellikle çocuklarda görülen, kişinin tebeşir, kül ve çamur gibi yenmez şeylere karşı anormal bir iştah duyması olan “pika” adı verilen durumdur. Demir eksikliği için tedavi başladıktan ve ferritin seviyesi normal değerlere geldikten sonra bu durum kendiliğinden ortadan kalkar.
FERRİTİN DÜŞÜKLÜĞÜ NEDENLERİ
Ferritin düşüklüğünün başlıca nedeni kan kaybıdır. Kan kaybı kanamalı yaralanmalar dışında farklı şekillerde gerçekleşebilir. Menopoz öncesi dönemdeki kadınlarda ağır kanamalı geçen regl dönemleri kan kaybıyla birlikte ferritin seviyesinin azalmasına yol açabilir.
Bunun dışında erkek ve kadınlarda kontrol edilemeyen kanamaya ve dolayısıyla ferritin düşüklüğüne yol açan durumlar arasında ilk sıralarda yemek borusu ülseri, mide ve kolon ülserleri, kronik enfeksiyonlar, gastrointestinal kanamalar, enflamatuar bağırsak hastalıkları gelmektedir.
Ferritin eksikliğine yol açan bir diğer durum ise vücudun gıdalar yoluyla alınan demiri yeterince iyi işleyememesidir. Yani siz gıdalar yoluyla ihtiyacınız olan demiri alsanız dahi demir sindirim sistemi tarafından iyi emilemediği için ferritin eksikliği görülebilir.
Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) verdiği bilgiye göre dünya nüfusunun yüzde 80’i demir bakımından yetersiz besleniyor ve milyarlarca insan ihtiyaç duyduğu kadar demir minerali alamıyor.
Herhangi bir sağlık sorununuz olmamasına rağmen ferritin düşüklüğü yaşıyorsanız bu büyük ihtimalle demir bakımından yetersiz beslenmeye bağlı olarak gelişen bir durumdur. Bu gibi durumlarda kırmızı et, balık, tavuk eti, yeşil yapraklı sebzeler, sakatat, zenginleştirilmiş tahıl başta olmak üzere demir bakımından zengin gıdaları daha sık tüketerek ferritin eksikliğine karşı korunabilirsiniz.
FERRİTİN DÜŞÜKLÜĞÜ TEDAVİSİ
Ferritin düşüklüğü için izlenecek tedavi yöntemi ferritin seviyesinin neden kadar düşük olduğuna göre değişebilir.
Alt değere yakın seviyeler için doktorunuz demir bakımından zengin gıdalarla beslenmenizi önerebilir.
Eğer sadece beslenmenin düzenlenmesi ile kısa sürede sonuç alamayacağını düşünürse demir takviyesi kullanmanızı tavsiye edebilir. Takviyenin dozajı ve ne kadar süreyle kullanılması gerektiğini öğrenmek için doktorunuza danışabilirsiniz.Ferritin seviyesi çok düşükse hem demir bakımından zengin bir beslenme programı hem de demir takviyesi bir arada kullanılabilir.
Ferritin eksikliği yaşayan çocuklarda demir takviyesi dozajı için mutlaka doktora danışılmalıdır çünkü fazla demir alımı çocuklarda zehirlenmeye yol açabilir.