Öncelikli olarak İstanbul olmak üzere son zamanlarda kiralara yapılan yüksek zamlar vatandaşların çileden çıkmasına neden oldu. Kiralık konutlara yapılan yüzde 300'e yakın kira artışı gündemde yerini sabitledi.
Eski kiracılarını tahliye etmek ya da kirayı arttırmak isteyenlerin mahkemeye başvurduğunu ifade eden avukatlar davalardaki artışa değiniyor.
EV SAHİPLERİ İKİ DEĞERLENDİRMEDE BULUNUYOR
Konutlara yoğun talep gelirken ev sahipleri iki değerlendirmede bulunuyor. Birincisi; kiranın bölge ortalamasının altında kaldığını düşünenler eğer kiralama üzerinden 5 yıl geçtiyse 'kira tespit davası' açıp zam talebinde bulunuyor. İkincisi ise ev sahibi lehine olan, kira sözleşmelerinde 10 yıllık sözleşme uzama süresi dolanlar için tahliye talebinde bulunuluyor. Düzenlenen kanunlara göre kira sözleşmesi aski bir işlem olmadığı sürece her yıl yenileniyor. Fakat ev sahibi 10 yıllık uzama zamanının bitmesinin ardından bir gerekçe göstermeden kiracıyı tahliye edebiliyor. Sadece bu uzama süresinin bitiminin ardından en az 3 ay sonra kiracıya yazılı olarak fesaih bildirimi yapılmak zorunda.
KONUT SAHİBİ YASAL ZAM ORANININ ÜZERİNE ÇIKAMIYOR
Konutlara uygulanan kira zam fiyatları 12 aylık ortalama olarak Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan Tüketici Fiyat Endeksi'ne (TÜFE) göre belirleniyor. Konut sahibi yasal olarak, belirlenen bu oranın üzerinde bir zam uygulayamıyor. Fakat 5 yılın sonunda kira tepit davası açabiliyor. Kira tespit davalarında konut sahibi 'kiracım bölge ortalamasının çok altında kira ödüyor, bunu düzeltelim' diyerek kira, emsal kira bedellerine göre yeniden belirleniyor.
Avukat Hikmet Güngör, tahliye ve kira tespit davalarına yoğun talep olduğunu ifade ederken ''Tahliye için 10 yıllık uzama süresinin bitiminden en az 3 ay önceden ihtar çekilmesi şart. Kira tespit davalarında da hakim eski kiracının hakkını gözetiyor. Örneğin vatandaş 3 bin kira ödüyor ama bölge ortalaması 10 bin lira. Hemen kira 10 bin liraya çıkmıyor. Hakim, eski kiracıya 'hakkaniyet indirimi' yapıyor ve yeni kiraya karar veriyor'' şeklinde konuştu.
Güngör, ''Ev sahibi kendisinin ya da bakmak zorunda olduğu kişilerin ihtiyacı varsa tahliye isteyebilir. İhtiyaç nedeniyle tahliyede evi 3 yıl başkasına kiraya veremez'' ifadelerini kullanırken 10 yıl şartı dışında kirasını ödeyenlerin keyfi nedenlerle tahliye edilemeyeceğini belirtti.
TAHLİYE VE KİRA TESPİT DAVASI ORANLARI ÇOK YOĞUN
Gayrimenkul Hukuku Derneği Başkanı Avukat Ali Güvenç Kiraz, ilk kez bu kadar yoğun tahliye ve kira tespit davaları ile karşılaştığını söylerken ''Mal sahipleri önce 'kızım, oğlum gelecek evden çıkın' yolunu denedi. Ya da yasal oranın dışında zamlar istedi. Ancak kiracı haklarını bilince bunlar işe yaramadı. Şimdi gelinen noktada iki seçenek değerlendiriliyor. Bunlardan ilki kira tespit davası. 5 yıl bittikten sonra açılabilen kira tespit davalarının bitme süresinin 2-2.5 yıl olduğu bilinmeli. Mülk sahibi dava sonunda bölge rayiçlerinin aynen geçerli olacağını düşünmemeli. Hakim bölge rayiçlerine bakar ama kiracı 10 yıllıktan az ise yüzde 10, 10 yıldan fazla ise yüzde 20 hakkaniyet indirimi yapabilir'' ifadelerini kullandı.
Gayrimenkul Hukuku Derneği Başkanı Avukat Ali Güvenç Kiraz, tahliyelerdeki 10 yıl kuralını ise bir örnekle ''1 Ocak 2021 başlangıçla 1 yıl sözleşme ile kiraya verilen bir ev için süre 31. 12. 2021'de sona erecektir. Bu tarihten sonra da uzama süresi başlar. Uzama süresi kanuna göre 1 yıldır bu 1 yılların toplamı 10 yılı geçtiği takdirde mal sahibi 3 ay önceden ihtar göndermek şartı ile kiracısını haklı gerekçe artık ileri sürmeden tahliye edebilir. 31.12.2021'de sona erecek bir sözleşme için uzama 10 yıllık süre toplamı 31.12.2031 olacaktır ve mal sahibi en geç 31.09.2031'e kadar veya öncesinde kiracının eline geçecek şekilde ihtar göndermelidir. 01.01.2032'den itibaren de haklı gerekçe olmadan tahliye davası açarak tahliyeyi sağlayabilir. 5 yıl süreli bir sözleşmeniz var ise 10 yıl kuralı 5+10 yıl şeklinde çalışacaktır. Bugünlerde tahliye tebligatı giden vatandaşlar bu 10 yıl uzama süresi bitenler.''şeklinde anlattı.