Enderun usulü teravih namazı nedir, kıldıran camiler neresi? İstanbul'da kaç tane Enderun usulü cami var?
Diyanet İşleri, Ramazan ayının da gelmesiyle birlikte teravih namazlarının artık camilerde kılınacağını açıkladı. Gelen bu açıklama sonrasında da teravih namazı kılmak isteyenler Enderun usulü teravih namazını merak etmeye başladılar. Pek çok kişi Enderun usulü teravih namazının ne olduğunu ve nasıl kılındığını merak ederken, İstanbul'da yaşayanlar ise Enderun usulü teravih namazını kıldıran camilerin nerede olduğunu araştırıyor.
Son iki yıldır Ramazan aylarında teravih namazı kılmak koronavirüsten dolayı yasakken bu sene alınan kararla birlikte artık camilerde teravih namazı kılınabileceği söylendi. Bunun üzerine birçok vatandaş bunun heyecanını yaşarken, teravih namazını bilmeyenler nasıl kılındığına dair araştırmalar yapmaya başladı. Normal teravih namazının yanı sıra Enderun usulü teravih namazı olduğunu öğrenenler ise bu konu hakkında sorgulama yapmaya başladı.
Enderun usulü teravih namazı nedir?
Enderun usulü teravih namazı, ismi Osmanlı zamanındaki Enderun Mektebi'nden gelmektedir. Enderun Mektebi'nden çıkan hocaların kıldırdığı bu namaz, günümüze Enderun usulü teravih namazı olarak gelmiştir. Osmanlı zamanında Saray'da süren bu namazı ilk defa ortaya koyan kişinin Buhurizade Mustafa Itri Efendi (1712) olduğu rivayet edilmektedir.
Enderun usulü teravih namazı nasıl kılınır?
Bu namazın kılınma amacı, namazda farklı makamlar kullanmak suretiyle ibadete ruhani bir boyut kazandırmaktır. Enderun usulü teravih namazını salavatlarla, ilahiler ve zikirler eşliğinde farklı makamlarda kılınmaktadır. Bunun nedeni ise cemaati camiye gelmeye teşvik etmek ve camiye gelenleri huzura kavuşturmaktır.
Enderun usulü teravih namazının iki farklı kılınışı vardır. İlkinde imam, müezzinleri makam geçkileriyle ile yönlendirir. İkincisindeyse makamlar arasındaki geçkileri müezzinler sağlar. İlk gecede geçkileri müezzinler sağlamaktadır. Namazda Fatiha'dan sonra okunan zammı surelerse asla rastgele seçilmez. Anlamlarına bakılarak seçilirler. Seçilen ayetler, daha çok rahmet ayetleri ve tesbih ayetlerinden oluşmaktadır. İlk on günde Ramazan ayına ulaşmaktan duyulan sevincin dile getirildiği ilahiler, ikinci on günde yerini Allah'tan rahmet ve merhamet dileyen ilahilere bırakır. Son on gündeyse Ramazan'ın uğurlanmasından duyulan hüzünlü ilahiler okunur. Özetle anlatmak gerekirse Enderun usulü teravih namazı, her dört rekatı Türk Musiki'nin farklı makamlarında kılınan ve bu makamların ilahilerle süslendiği, müezzinlerinse makamlar arasında geçişi salavat eşliğinde yaptığı bir Osmanlı Enderun Mektebi geleneğidir.
Enderun usulü teravih namazında en çok hicaz, segâh, isfahan, uşşak ve acemaşiran makamları kullanılmaktadır. Kullanılan bu makamlarla teravih namazına geç kalan birisi olursa namazın kılındığı makamdan hocanın kaçıncı rekatı kıldırdığını anlayabilir.
İstanbul'da kaç tane Enderun usulü cami var?
Osmanlı zamanından günümüze kadar gelen ve bir Osmanlı geleneği olan Enderun usulü teravih namazı, bu sene İstanbul'da Ayasofya-i Kebir Camii başta olmak üzere toplam 34 camide kılınacaktır. Enderun usulü namaz kıldıran camiler genel olarak Osmanlı usulü tarihi camilerdir.