Türkiye'de yapılan araştırmalara göre nüfus oranlarıyla birlikte aşıya karşı red fikrinin en yüksek olduğu bölge Güneydoğu Anadolu bölgesi oldu. >En az olan ise Karadeniz bölgesi. Aşıyı reddetme sebepleri ise en büyük nedeni ise aşı içeriği maddelerinin yan etkilere ve çeşitli istenmeyecek durumlara yol açabileceği korkusu.
Türkiye'de 2011 yılında toplam 183 ölçülen aşı reddi. 2018 yılında 23 bin küsürlere ulaşma seviyesine gelirken, Türk bilim insanlarının aile hekimleri ile 2019 yılında yaptıkları çalışma ile aşı red talepleri gözler önüne serildi.
Uluslararası bir tıp dergisinde yayımlanmış olan bir çalışmaya göre, Türkiye’de nüfusa oranla aşı reddinin en yüksek olduğu bölge Güneydoğu Anadolu, en az olduğu bölge ise Karadeniz oldu.
Şanlıurfa Aile Hekimleri Derneği Eğitim Akademisi Başkanı Dr. Kutay Güven, çalışmada 'Türkiye’de görev yapan coğrafi bölgelere göre homojen olarak seçilmiş 804 aile hekiminin klinik gözlemlerinin alındığını, aşı kararsızlığının sebeplerinin tespitinde ve aşı kararsızlığının çözümünde kilit rol oynayan aile hekimlerinin yaklaşımlarının irdelendiğini' diye vurguladı. Güven, araştırmanın Türkiye’de ve dünyada son dönemde ciddi artış gösteren aşı kararsızlığı ile ilgili atılacak adımlar için yol gösterici olacağını söyledi.
DÜŞÜNDÜRÜCÜ ORAN
Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi (KSÜ) Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı’ndan Doç. Dr. Ahmet Rıza Şahin de, Türkiye’de Sağlık Bakanlığı’nca başarıyla yürütülen aşılama çalışmalarının bölgesindeki ülkelere kıyasla çok daha yüksek seviyelerde olduğunun bilgisini verdi. Şahin, 'Aşı kavramının hem hekim hem de bireyler tarafından iyi anlaşılması, aşı tereddütü ve buna bağlı olarak reddini engelleyebilir. Bu anlamda yaptığımız çalışmanın sonuçlarını ‘Human Vaccines & Immunotherapeutics’ dergisinde duyurduk. Katılımcıların yüzde 69,2’sinin kayıtlı nüfuslarından en az bir ailenin aşı reddi yapmış olması, karşı karşıya kalınan durumun ne denli önemli olduğunu gözler önüne sermekte' şeklinde konuştu.
AŞI EĞİTİMLERİ ÇOK ÖNEMLİ
Çalışmada ailelerin en çok yaptığı gerekçe, 'Aşıların içeriğindeki maddelerin yol açabileceği olası etkiler olduğunu belirten Şahin, şu şekilde konuştu 'Ülkemizde dini sebepli kaygılar, bazı yerlerde en sık sebep olarak görülse de ülke genelinde aşı reddinde üst sıralarda yer almamakta. Farklı coğrafyalardaki müslüman topluluklarda helal içerik kaygısı aşı reddinin en önemli sebebiyken çalışmamızda bunun Türkiye için geçerli olmadığını göstermiş olduk. Nüfusa oranla en yüksek ret bizim çalışmamızda Güneydoğu Anadolu’da, en az ise Karadeniz’de. Karadeniz hariç bütün bölgelerde aşı reddinin sebebi içeriğindeki maddelerin oluşturacağı hastalıklar (aşı güvenliği) korkusu. Karadeniz’de ise en sık dile getirilen sebep, dini kaygılar. Tüm Türkiye’de aşı reddinin en sık sebebi yüzde 53 oranıyla içeriğindeki maddelerin oluşturacağı hastalık kaygısı. Çalışmamızda en sık reddedilen aşıların beşli karma aşı ve ardından kızamık, kızamıkçık, kabakulak aşısı olduğunu gördük. Anne babaların aşı reddi kararını doğumdan sonraki iki ay içinde alması, doğuma aşı reddi kararlılığı ile girmediğini düşündürmekte. Bu yüzden bu dönemde ailelere verilecek eğitimleri önemsiyoruz.' dedi.
DÜNYA ÜLKELERİ DE TARTIŞIYOR
Aşıya olan red konuları dünyada da geniş şekilde tartışmaya yol açan bir konu. Londra merkezli sağlık araştırmaları kuruluşu ‘The Wellcome Trust’ın 2018’de yaptığı 140 ülkeyi kapsayan çalışmaya göre, dünya genelinde ankete katılanların yalnızca yüzde 7’si “Aşılar güvenlidir” ifadesine 'kesinlikle katılmadıklarını' veya 'kısmen katılmadıklarını' ifade etti. Aşıların güvenilir olduğuna ‘kesinlikle katılmadıklarını’ ya da ‘kısmen katılmadıklarını’ bildiren insanların en fazla olduğu ülke Fransa’ydı. Fransızların yüzde 33’ü, aşıların güvenli olduğunu düşünmüyor. Fransa’yı, yüzde 26 ile Gabon, yüzde 25 ile Togo, yüzde 24 ile Rusya, yüzde 21 ile Avusturya ve İzlanda takip ediyor. Öte yandan, Aralık 2020 Ipsos anketine göre, Fransa’daki insanların sadece yüzde 40’ı bir Kovid-19 aşısı mevcutsa yaptıracaklarını söyledi. Ankete göre, corona virüs aşısı yaptırmaya istekli olanların oranı İngiltere’de yüzde 77, Almanya’da yüzde 65 ve İtalya ile İspanya’da ise yüzde 62. Dünya genelinde aşıya olan güvenin en az olduğu ülkenin Fransa olmasının sebebinin, geçmişte yaşanan aşı ve ilaç skandalları nedeniyle halkın hükümete güvenmemesi ve “aşılamanın devletin özel hayata müdahalesi olarak görülmesi' olduğu tahmin ediliyor.