Günlük hayatın içerisinde, televizyon programlarında, basılı ve dijital dergi, gazetelerde karşılaşılan kelimelerin TDK sözlüğündeki karşılığı merak ediliyor. Ekvator ne anlama geliyor ve ne anlama gelir? Ekvator kelimesinin anlamı ile beraber kökeni ve doğru yazılışı ile birlikte örnek cümlelere de buradan ulaşabilirsiniz.
NEDİR?
Ekvator nedir? sorusunun cevabı genel bir şekilde şu şekilde cevaplanabilir: Kutup noktalarından eşit uzaklıkta bulunan noktaları birleştiren ve dünyayı iki eşit parçaya ayıran hayali bir çizgiye ekvator denir. Çevresi yaklaşık olarak 40.000 km'dir. Ekvatorun kuzey tarafında kalan yarım küreye Kuzey Yarım Küre, güney tarafında kalan yarım küreye ise Güney Yarım Küre denmektedir.
ÇİZGİSİ
Ekvator, TDK'ya göre; 'Yer yuvarlağının eksenine dik olarak geçtiği ve yer yuvarını iki eşit parçaya böldüğü varsayılan en büyük çember, eşlek, istiva hattı.' olarak ifade edilir. Ekvator çizgisi, Kuzey ve Güney kutup noktalarına eşit uzaklıkta olan noktaların birleştirilmesi neticesinde elde edilen bir çizgidir. Ekvator'un enlemi tanım gereği 0° dir. Yerküre'nin ekvator uzunluğu yani daha basit ifade edilişi ile birlikte ekvatorun çevresi 40.076,4 km'dir.
Ekvator çizgisi, dünyanın biçiminden ötürü gökyüzüne en yakın noktadır. Buna ek olarak aynı zamanda deniz seviyesinin, dünyanın çekirdeğinden en uzak noktası da yine Ekvator çizgisidir.
EKVATOR'UN ÜZERİNDEN GEÇTİĞİ ÜLKELER
Ekvator'a yakın bir konumda bulunmakta olan Ekvator Ginesi aslında tam olarak bu çizginin üstünde yer almaz. Dünya üzerinde Ekvator'un üzerinden geçmiş olduğu ülkeler şunlardır:
Afrika kıtasında: Gabon, Kongo Cumhuriyeti, Kongo DC, Uganda, Kenya, Somali.
Güney Amerika kıtasında: Ekvador, Kolombiya, Brezilya.
Asya kıtasında: Maldivler, Endonezya.
ÖZELLİKLERİ NELERDİR?
- Paralel (enlem) dairelerinin başlangıcıdır. 0° paraleli dünyayı kuzey ve güney olmak üzere iki yarım küreye ayırmaktadır.
Gine Körfezi'ndeki Greenwich meridyeni ile kesişiyor.
- Çizgisel hızın en fazla, yerçekiminin ise en az olduğu alandır.
- Ekvator üzerinde meridyenlerin (boylamların) birbirlerine uzaklığı birbirlerine eşit ve 111 km olarak ölçülmüştür.
- Ekvator enlemi güneş ışınlarını yılda iki kez tam dik açı ile alır (21 Mart ve 23 Eylül Tarihleri). Geriye kalan günlerdeyse dike yakın bir açı ile alır. Bu duruma rağmen üzerinde gece ve gündüz süreleri her gün birbirine eşittir. Buna sebep olan şeyse aydınlanma dairesi her zaman ekvator çizgisini tam olarak iki eşit parçaya böler.
- Ekvator tropikal alçak basınç alanıdır, 30° kuzey ve 30° güney enlemlerinde hâkim olmakta olan subtropikal yüksek basınç alanlarından Ekvator'a doğru duraksızın rüzgarlar olan alizeler esmektedir.
OĞLAK VE YENGEÇ DÖNENCESİ
21 Haziran tarihi olan günde 23°27' kuzey enlemi (Yengeç Dönencesi) güneş ışınlarını tam olarak dik açı ile almaktadır. Yerin eksen eğikliğine ve yıllık hareketine bağlı olacak bir şekilde güneşin tam dik açı ile birlikte gelmiş olduğu alan güney tarafına doğru kaymaya başlar. 23 Eylül günü 0° enlemi olan ekvatora dik gelir ve güneye doğru kaymayı sürdürür. 21 Aralık tarihindeyse 23°27' güney enlemine (Oğlak Dönencesi) dik bir açı ile gelmektedir. Bu tarihten sonraysa kuzey tarafına kaymaya başlar. 21 Mart tarihli gündeyse tekrar Ekvator'a dik gelir.
BULMACADA EKVATOR
Bulmacada ekvator sorusunun cevabı da toplum içerisinde sıklıkla aratılmaktadır. Kare ve çengel bulmacalarda 'Ekvator' sorusunun yanıtında boşluk 5 harflidir ve eşlek olarak geçmektedir.