Dünyamız son yıllarda doğal afetler, salgınlar ve iklim dengesizlikleri ile mücadele halinde. Kuzey yarımkürede normalin üstünde sıcak geçen yaz mevsimi, pek çok ülkenin tarım sektöründe verimsizliğe neden olurken, güney yarımkürede yaşanan don olayları kahve üretiminde ciddi bir düşüşe sebep oldu. İklim krizinin tüm ülkeler için ciddi bir tehdit olduğu artık her geçen gün daha da net bir şekilde anlaşılıyor.
İkim krizinin sebep olduğu tarımsal ürün kıtlığı ve gıda fiyatlarındaki küresel artışa Rusya'nın doğalgaz arzını kısmasıyla başlayan enerji krizi de eklenince, tüm dünya için zor bir dönemin başladığı anlaşılıyor.
İKLİM KRİZİ: KUZEY YARIM KÜREDE KURAKLIK
Dünyanın en büyük Ayçiçeği üreticilerinden biri olan Rusya'da gıda fiyatları yeniden hızlı biçimde yükselmeye başladı. Yazı kurak geçiren Rusya, tarım ürünlerinin üretiminde talebi karşılamakta güçlük çekiyor.
Dünyanın en büyük yüzölçümüne sahip ülkesi olan Rusya, pek çok verimli tarım havzasına sahip. En büyük ayçiçeği üreticilerinden olan Rusya'da Ayçiçek yağı fiyatları %27,3 artış gösterirken, bu artışın global piyasalarda da hissedilmesi bekleniyor.
Rusya Maliye Bakanlığı verilerine göre Rusya'da gıda fiyatları yeniden hızlı biçimde yükselmeye başladı. Özellikle şeker (%38,1), ayçiçek yağı (%27,3) ve yumurtada (%15,4) oranında fiyat artışları yaşandığını kaydetti.
İKLİM KRİZİ: GÜNEY YARIM KÜREDE DON
Global piyasalarda fiyat artışları bunlarla sınırlı kalmayacağa benziyor. Bu sefer güney yarım küreden bir örnek verelim. Yer Brezilya;
Dünyanın en büyük kahve üreticisi olan Brezilya, kahve üretiminde son yılların en büyük düşüşünü yaşadı.
Sebep yine aynı, ‘iklim krizi’…
Kahve fiyatlarının son 6 yılın en yüksek seviyesine ulaştığı Brezilya’da yaşanan sıkıntının don olayları nedeniyle meydana geldiği anlaşılıyor. Soğuk ve sert rüzgarlara karşı hassas olan kahve ağaçları, mevsim normallerinden daha sert geçen kış nedeniyle kurumaya başladı. Kahve ağaçlarının meydana gelen don olayının olumsuz etkilerini atabilmeleri ve eski verimliliğine kavuşmaları için gereken sürenin 4 ila 7 yıl arasında değişebileceği düşünülüyor.
KAHVE FİYATLARI 3-4 KATINA ÇIKABİLİR
2010 yılından itibaren kahve sektöründe yer ve Endonezya, Tanzanya, Kenya başta olmak üzere kahve üretiminde dünyanın önde gelen ülkelerinde bulunmuş olan Atilla Şık, kahve sektöründe üretimin daralmaya bir süre daha devam edeceğine dikkat çekerek konuyla ilgili şu ayrıntıları paylaştı;
‘Evlerde çok sık kullandığımız ve geçen sene 25-30 liraya aldığımız 100 gramlık granül kahveler, şu anda 55-60 TL. Bunun fiyatı ileriki süreçlerde 3-4 kat daha yükselebilir. Bugün dünyada sudan daha fazla tüketilen bir maddedir kahve. 15-75 yaş arası içmeyenin olmadığı bir şeydir. 2023 yılında 100 gr kahvenin 120 TL etiket olduğunu düşünelim, o zaman kahve ikram edilmeyen, kişinin kendine saklayacağı özel bir içecek olur.’
ENERJİ KRİZİ: DÜNYA DOĞAL GAZ SIKINTISI ÇEKİYOR
Yaşanan iklim kaynaklı tarım sektöründeki sıkıntılara, küresel bir enerji krizine dönüşmeye başlayan doğalgaz fiyatlarındaki aşırı artış da eklendiğinde, en zor kışlardan birine girmekte olduğumuzu anlıyoruz.
Avrupa'da doğalgaz fiyatları yeni rekorlar kırarak bin metreküp için 1000 dolar eşiğini aşmış bulunuyor. Türkiye'de şu an konutlarda tüketilen gazın bin metreküpünün vergiler dahil yaklaşık 220 dolar olduğuna işaret eden uzmanlar, Türkiye için yüksek oranlı zam beklentisi içinde.
Sözcüden Emre Devecin’in paylaştığı habere göre;‘Şu anda yaklaşık olaak 238 dolar olan Türkiye’nin boru hatlarından aldığı Rus gazının ekimde 275 dolara yükselmesini, yükselişin ocak ayında devam etmesini bekleyen uzmanlar, spot fiyattan doğalgaz ve sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) alımlarıyla Türkiye’nin doğalgazda bin metreküpte ortalama maliyetinin vergiler ve iletim ile dağıtım gibi diğer maliyetler hariç 500 doları aşacağına işaret ediyor.’