Toplumsal olarak gelişmeye ve kalkınmaya katkı sağlayan dernekler bu anlamda işleyişte önemli bir yere sahip. Çeşitli birçok derneğin bulunması birçok konuda çözüm arandığının da göstergesi. İnsanlar istedikleri takdirde derneklere üye olabilir ya da kendi derneklerini açabilir. İşte detaylar…
NEDİR?
Dernek; tüzel ya da gerçek olan en az yedi kişinin kazanç paylaşma haricinde sınırları çizilmiş ortak bir maksadı ortaya koyma, bu doğrultuda çalışmalar yürütme ve bilgi toplama gibi etkinlikler yapmak üzere bir araya gelmiş bir topluluktur.
Dernekler ahlaka ve devlet kanununa aykırı bir amaçla kurulamaz. Derneği kuracak (en az) yedi kişinin fiil ehliyetine sahip olması gerekir. Dernekler gerekli belgeleri mülk amirine vermeleri takdirde tüzel kişilik kazanır.
NASIL KURULUR?
Öncelikle kurmak istediğiniz derneğin bir tüzüğü bulunması gerekir. Dernek tüzüğünde açık olarak dernek adı, üyelik koşulları, geçici yönetim kurulu, amacı, gelir kaynakları, organları, örgütleri, genel kurulun toplanma biçimi ve zamanı gibi bilgilerin Dernekler Kanunu madde 4 gereğince yer alması gerekir.
Hazırlanan dernek tüzüğü kanuna ve ahlaka aykırı olmamalıdır. Bu sebeple her detay düşünülmeli ve ayrıntılı bir biçimde yazılmalıdır. Dernek kurarken belirlenen belgelerin hepsinin eksiksiz bir şekilde teslim edilmiş olması gerekir. Herhangi aykırı bir durumda dernek feshedilebilir.
DERNEK TÜRLERİ
Ticari İşletme İşleten ve İşletmeyen Dernekler: Bu dernek türü, gelirin ortak amaç doğrultusunda harcandığı dernek işletmeleridir.
Alelade Dernekler ve Kamuya Faydalı Dernekler: Bu dernek türü, derneğin sunduğu hizmetten bütün vatandaşların yararlanmasını sağlayan dernek işletmeleridir.
Dernekler ve Dernek Birlikleri (Federasyon-Konfederasyon): En az 5 derneğin birleşmesi ve ortak amaca hizmet etmesiyle federasyon kurulur. Konfederasyonda da en az 3 derneğin ortak amaç doğrultusunda bir araya gelmesi gerekir.
KURULUŞ BELGELERİ
- Kurucu üyelere ait İkametgah, Nüfus Cüzdan Sureti ve Sabıka Kaydı
- Kira Kontratı
- Kuruluş Bildirimi
- Kurucuların Şahsi Beyannameleri
- Dernek Tüzüğü
KAPATMA İŞLEMLERİ
- Dernekler ancak kendi genel kurullarının alacağı kararla veya mahkeme kararı ile fesih edilebilmektedir. (Olağanüstü Hal Kanunu hükümleri saklıdır).
- Ayrıca 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 87. maddesinde yazılı hallerden birinin gerçekleşmesi (ilk genel kurul toplantısının yapılmaması, zorunlu organların oluşturulamaması ve oluşturulamayacak duruma düşülmesi, borç ödemede acze düşülmesi, tüzüğe göre yapılması gereken olağan genel kurul toplantılarının iki defa üst üste yapılmaması vb) hallerinde herhangi bir dernek üyesi veya idarenin istemi ile Sulh Hukuk Mahkemelerince derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tespitine karar verilebilmektedir.
- Derneğin "mahkemece fesih edilmesi" ile "mahkemece kendiliğinden sona erdiğinin tespiti" kavramları, sonuç itibariyle benzer olsa da, içerikleri ve uygulanışları açısından bazı farklar bulunmaktadır.
- Mahkemece kendiliğinden sona erdiğinin tespitine karar verilen derneklerle aynı isimde dernek kurulabilmesi mümkün iken, Mahkemece fesih kararı verilen derneklerle aynı isimde dernek kurulamamaktadır. (5253 sayılı Dernekler Kanununun 29. maddesi)
- Herhangi bir şekilde tüzel kişiliği sona eren veya erdirilen derneğin, dernekler kütüğündeki kaydının silinmesi için "mal varlığının tasfiyesi" işlemlerinin yapılması gereklidir.