Denizcilik ve Kabotaj Bayramı Nedir, Ne Zaman İlan Edildi?

Osmanlı'da limanların kapitülasyonlar sebebiyle uluslararası şirketlere bırakılması ve yabancılar tarafından işletilmesi, yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti'nin aşması gereken bir sorun haline gelmiştir. Bu sebeple Kabotaj Bayramı, devletçi ve yerelci bir anlayışın en önemli başarılarından biridir.

KABOTAJ NE DEMEK?

Kabotaj, bir ülkenin kendi karasularında ve kendi limanlarında arasında gemi işletme ve her türlü liman hizmetini kendi kontrolünde bulundurma hakkı olarak bilinmektedir. Kabotajın kelime anlamı ise; Bir ülkenin iskele veya limanları arasında gemi işletme işidir.

NE ZAMAN İLAN EDİLDİ?

1 Temmuz 1926 yılında Türkiye Cumhuriyeti’nde çıkarılan yasanın ardından 1935 yılından itibaren kutlanan Kabotaj Bayramı olarak kutlanmaya başlandı. Uzun yıllardır Kabotaj Bayramı olarak kutlanılan bu bayram 2007 tarihinden itibaren kabotaj kelimesine denizcilik kelimesi de eklenerek Denizcilik ve Kabotaj Bayramı oldu.

KABOTAJ BAYRAMI TARİHÇESİ NEDİR?

Osmanlı Devleti döneminde kapitülasyonlar çerçevesinde yabancı ülkelerin gemilerine kabotaj ayrıcalığı tanınıyordu. Batılı ülkelere verilmiş olan kapitülasyon hakları sebebiyle Osmanlı Devleti kıyılarında yabancı bandıralı tekneler hizmet görürlerdi. Ancak 24 Temmuz 1923 tarihinde imzalanan Lozan Antlaşması uyarınca kapitülasyonlar kaldırılmasıyla birlikte batılı ülkelere tanınan bu iltimas ortadan kalktı. Böylece Türkiye kabotaj hakkına kavuştu. Türkiye’nin büyük ölçüde bir yarım ada ülkesi oluşu ve kıyı uzunluğunun 8333 kilometre olduğu dikkate alınırsa bu Türk denizciliğine büyük bir imkân tanıyordu.

İLK NE ZAMAN KUTLANDI?

Gerekli düzenlemeler yapıldıktan sonra 19 Nisan 1926 tarihinde çıkarılan 815 sayılı yasaya göre Türkiye limanları arasında sadece Türk teknelerinin hizmet görmesi zorunluluğu getirildi. Yasa 1 Temmuz 1926 tarihinde yürürlüğe girdi. Yasanın yürürlüğe girdi tarihten sonra 1935 yılından itibaren Kabotaj Bayramı olarak kutlanmaya başlandı. 2007 yılında kabotaj kelimesine denizcilik kelimesi de eklenerek bayramın adı Denizcilik ve Kabotaj Bayramı olmuştur. Bu bayramda genel tatil yoktur. Ayrıca; dalgıçlık, kılavuzluk, kaptanlık, çarkçılık, tayfalık ve benzeri mesleklerin Türk yurttaşlarınca yerine getirilebileceği belirtildi. Yabancı gemilerin yalnız Türk limanlarıyla yabancı ülkelerin limanları arasında insan ve yük taşıyabileceği kabul edildi.

DENİZCİLİK VE KABOTAJ BAYRAMI ÖNEMİ

Ülkemizde, 20 Nisan 1926 Tarihinde kabul edilmiş olan kabotaj Kanunu, 1 Temmuz 1926'da yürürlüğe girmiş ve bu Kanun, “Türkiye Limanları ve sahilleri arasında yük ve yolcu taşınması ile kılavuzluk ve römorkaj hizmetleri, Türk Vatandaşları ve Türk Bayrağı taşıyan gemilerce yapılır” hükmünü getirildi. Daha önceden yabancılara açık olan bu faaliyetleri bundan böyle sadece Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının yapabileceğini belirtildi. Bu nedenle her yıl 1 Temmuz gününü “Denizcilik ve Kabotaj Bayramı” olarak kutlanıyor.

NEDEN KUTLANIR?

Kabotaj Kanunu Türkiye karasularının egemenlik kavramının denizler için oluşturulmuş halidir. Bu süreç 24 Temmuz 1923’te Lozan’da kapitülasyonların kaldırılması ile başlamış, 1 Temmuz 1926’da Kabotaj Kanununun yürürlüğe girmesi ile de başka bir noktaya, denizlerimiz üzerinde egemenliğimizin tamamı ile tesis edildi. Lozan’da alınan kararların ardından oluşan Kabotaj Kanununu, Mavi Vatan kavramının oluşması sürecini de doğrudan etkiledi. Ayrıca Mavi Vatan kavramı ile yeni Türk devletinin attığı ilk adım olarak da kabul edebilir.

1 Temmuz 1926’dan itibaren yürürlüğe giren bu kanun ile akarsularda, göllerde, Marmara denizi ile boğazlarda, bütün kara sularında ve bunlar içinde kalan körfez, liman, koy ve benzeri yerlerde, makine, yelken ve kürekle hareket eden araçları bulundurma; bunlarla mal ve yolcu taşıma hakkı Türk vatandaşlarına verilmiştir. Limanlarımız arasında yük ve yolcu taşıyan tüm gemilerin kendi bayrağını taşıyan ve kendi vatandaşları ile donatılan gemiler olmasına ve yer hizmetleri ile limanlarda da tamamen kendi vatandaşlarımızın çalışabileceğine hükmedilmesi tarihi bir adımdır.

KABOTAJ BAYRAMI MESAJLARI

- Mavi Vatan ifadesini daha anlamlı kılan Kabotaj Bayramı kutlu olsun.

- Üç tarafı denizle çevrili olan, bir de iç denizi olan, halkın % 70'inin,denizcilerinin de % 60'ının yüzme bilmediği sevgili ülkemin Kabotaj Bayramı kutlu olsun.

- Deniz ticareti, ulaşımı ve kültürünün daha da gelişeceği bir gelecek dileğiyle denizlerdeki bağımsızlığımızın simgesi Denizcilik ve Kabotaj Bayramı kutlu olsun.

- Türk denizciliğinin dönüm noktası, bayrağımızı denizlerde sonsuza kadar dalgalandıracak “Denizcilik ve Kabotaj Bayramı’nı” kutluyoruz. Mavi vatana selam olsun! Tam yol ileri!...

- “Tam bağımsızlık denildiği zaman, doğal, siyasal, mali, adli, askeri, kültürel ve her alanda tam bağımsızlık anlaşılır.” Mustafa Kemal Atatürk

- Vatanımızın güvenliği, denizlerden başlar. Türk Milletinin geleceği Mavi Vatan'dadır. Denizcilik ve Kabotaj Bayramımız kutlu olsun.

- Kabotaj hakkımız ve denizlerdeki bağımsızlığımız, özgürlüğümüzün ve milli egemenliğimizin temel teminatlarından biridir. Denizcilik ve Kabotaj Bayramı kutlu olsun.

- Türk denizciliğinin dönüm noktası, bayrağımızı denizlerde sonsuza kadar dalgalandıracak Denizcilik ve Kabotaj Bayramı’nı kutluyoruz.

- Türk Denizlerinde, Türk’ün egemen olmasının bayramı olan, 1 Temmuz Kabotaj Bayramımız kutlu olsun.