Vücudu ayakta tutan kemik ve eklem sistemleridir. Bu sistemlerin ise en temel beslenme kaynağı D vitaminidir. Peki D vitamini Nedir? D vitaminin Faydaları Nelerdir? D vitamini eksikliği belirtileri nelerdir? D vitamini içeren besin kaynakları nelerdir? D Vitamini nasıl alınır? Bizde merak edilenleri sizin için haberimizde bir araya getirdik...
Vücut sisteminin sağlıklı bir şekilde işleyebilmesi için vitaminlere ihtiyaç duyar. Vitaminler sağlıklı bir vücuda sahip olmak için gerekli en önemli gereksinimdir. Vitaminler doğal yollardan ve besinlerden karşılanır. Ancak bu vitaminlerin doğal yollardan karşılanamaması sonucunda bazı orunlar ortaya çıkabilmektedir. Vitamin eksikliği görüldüğünde takviyelerle bu eksiklik giderilmeye çalışılır. Vitamin eksikliği ciddi hastalıkların oluşmasına neden olur. Bu yüzden vücutta oluşan hastalık belirtileri vitamin eksikliğinden kaynaklı olabilir.
D VİTAMİNİ NEDİR?
Vücut için gerekli olan en önemli vitaminlerden birisi de D vitaminidir. Yapılan araştırmalara göre D vitamini eksikliği eklem ağrılarına neden olmaktadır. Araştırma sonucuna göre eklem ve kas ağrıları yaşayan kişilerin yüzde 74’ünde D vitamini eksikliği olduğu belirlendi.
D vitamini en fazla güneşten karşılanmaktadır. Ancak güneş tek başına vücudun gerek duyduğu D vitaminini yeterli miktarda karşılayamamaktadır. Ülkemiz güneşli gün sayısının fazla olmasına rağmen en fazla D vitamini eksikliği yaşanılan yerdir. Bunun sebebi ise güneşten yeteri kadar faydalanamamak olabilir.
Kemik sisteminin sağlıklı olabilmesi ana yapı taşlarından biri olan kalsiyumun yeteri miktarda emilebilmesi için D vitaminine ihtiyaç duyar. Kas yapısının, sinir sisteminin ve bağışıklığın düzenli ve sağlıklı çalışabilmesi için D vitamini büyük bir görev üstlenir.
Vücudun ihtiyaç duyduğu D vitamini üç yolla karşılanabilir;
1- Bu yollardan ilki cildin vitamini kendisinin üretmesi,
2- İkincisi diyet,
3- Sonuncusu da vitamin takviyesidir.
D VİTAMİNİ NASIL ALINIR?
Vücut doğrudan güneş ışığına maruz kaldığında doğal olarak D vitamini üretmiş olur. Yapılması gereken tek şey, teninizin çıplak bir şekilde 10 dakika direk olarak güneşe temas etmesidir. Güneş ışığının en fazla emiliminin sağlandığı yer bileklerinizin iç kısımlarıdır. Bu yüzden eğer uzun kollu giydiyseniz, kollarınızı katlayın ve bilek içlerimizi güneşe direk olarak maruz bırakın. Ancak burada en önemli nokta teninizle güneş ışınlarının arasında hiçbir şeyin olmamasıdır. Örneğin camın, pencerenin ya da kıyafetin arkasından yansıyan güneş ışınları vücudun D vitamini emilimini engelleyecektir.
Güneş ışığının yanı sıra, kandaki vitaminin yeterli seviyesini sağlamak için belirli gıdalar ve takviyeleri de kullanabilirsiniz.
Tükettiğimiz besinlerle yeterince D vitamini alamasak da yiyeceğimiz yağlı balık türleri, yumurtanın sarısı ve tereyağı gibi besinler D vitamini bakımından zengindir.
GÜNEŞTEN FAYDALANIN!
D vitamini karşılayan en önemli yollardan biri güneşten yararlanmaktır. Ülkemiz fazla güneş alan bir yer olmasına rağmen D vitamini eksikliği oldukça fazla görülmektedir. Bunun en büyük nedeni ise güneşten yeteri kadar faydalanmamaktır. Modern çağın yaşam tarzının getirmiş olduğu en büyük sorunlardan birisi de kapalı ortamlarda ve masa başında çalışma zorunluluğudur. Gün boyu kapalı ortamlarda çalışan kişiler güneşin en yoğun ve faydalı olduğu vakitlerde güneşten yeteri kadar faydalanmamaktadır. Bu tarz çalışma şartlarında günlerini geçiren kişilerde D vitamini eksikliği daha fazla görülmektedir. Bu durumdan kaynaklı güneş görmeyen kişilerde D vitamini eksikliğinden kaynaklı ciddi sorunlar görülmektedir.
Gün içinde, güneşli bir havada yapılacak kısa bir yürüyüş D vitamini ihtiyacını karşılamak için yeterli olacaktır.
D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİ NEDENLERİ NELERDİR?
Birçok nedenle D vitamini eksikliği ortaya çıkabilir. Bu nedenlerden bazıları şunlardır:
- Yeterli güneş ışığı almamak, D vitamini eksikliği nedeni olabilir. Oysa güneş ışığına doğrudan ve yeterince maruz kalan deride vücutta ihtiyaç duyulan tüm D vitamini karşılanabilir.
- Takviye olarak D vitamini kullanmamak diğer bir eksiklik nedenidir çünkü sadece tüketilen besinlerle vücudun ihtiyacı olan miktarı karşılamak oldukça zordur.
- Vücutta gebelik, obezite gibi nedenlerle artmış ihtiyaç, D vitamini eksikliğini tetikleyebilir.
Bazı bireyler ise eksiklik geliştirmeye daha yatkındır. D vitamini eksikliği için risk grubunda yer alanlar:
- Koyu ten rengine sahip bireyler. Ten renginiz koyulaştıkça aynı miktar güneş ışığına maruz kalan daha açık tenli bireylere göre vücutta daha az D vitamini üretilir.
- Gün içerisinde zamanının büyük kısmını kapalı alanlarda geçiren kişiler. Örneğin; hastane personeli, gece çalışanlar ya da çeşitli nedenlerle evden çıkamayanlar
- Sürekli cildini kapalı tutan insanlar. Örneğin; sürekli güneş kremi kullanıyorsanız veya cildiniz tamamen giysilerle örtülüyse eksiklik geliştirmeye yatkın olabilirsiniz.
- Amerika veya Kanada'nın kuzeyinde yaşayan insanlar. Bunun nedeni, ekvatordan uzaklaştıkça güneş ışığının daha kısa sürelerle yeryüzüne ulaşmasıdır.
- Yaş ilerledikçe cilt incelir, dolayısıyla D vitamini üretimi azalır. Dolayısıyla ileri yaştaki insanlar da risk grubundadır.
- Anne sütü ile beslenen ve D vitamini takviyesi verilmeyen bebekler de risk grubundadır. Bebek ya da anne takviye almıyorsa yüksek oranda risk taşır.
- Gebeler
- Aşırı kilolu bireyler
Güneş ışınlarına maruz kalındıktan sonra D vitamini ciltte doğal bir şekilde sentezlenir. Fakat güneş ışınlarına çok fazla maruz kalmak ciltte yaşlanmaya ve kansere sebep olabildiği için çoğu insan diğer kaynakları tercih eder.
Vücudun D vitamini ihtiyacı yaşa göre farklılık gösterir. >Yaş ilerledikçe alınması gereken miktar da artar.
Vitaminin vücuttaki seviyesi düştüğü zaman kemikler ince, kırılgan veya kusurlu hale gelir. D vitamini eksikliği toplumda yaygın olarak görülen bir rahatsızlıktır.
Özellikle cilt rengi koyu olanlar, aşırı kilolu olanlar ve 65 yaşından büyük bireylerin D vitamini seviyeleri daha düşüktür. Bu nedenle kan seviyelerini normale döndürmek için vitamin takviyesi gerekir.
Ancak bu konuda da dikkatli olmak ve aşırı vitamin almaktan kaçınmak önemlidir çünkü çok yüksek düzeydeki D vitamini seviyeleri ek bir fayda sağlamaz. Aksine farklı sağlık sorunlarına neden olabilir.
D VİTAMİNİN FAYDALARI NELERDİR?
D vitamininin önemli işlevleri vardır. Belki de en hayati olan şey,
- Kalsiyum ve fosfor emilimini düzenleyen ve normal bağışıklık sistemi fonksiyonunu kolaylaştıran faktörlerdir.
- D vitamini yeterli miktarda almak normal büyüme ve kemik ve diş gelişimi için yanı sıra bazı hastalıklara karşı geliştirilmiş direnç için önemlidir.
- Vücudunuz yeterince D vitamini almıyorsa, yumuşak kemikler (osteomalazi) veya kırılgan kemikler (osteoporoz) gibi kemik anormallikleri geliştirme riski altına girersiniz.
D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİ BELİRTİLERİ NELERDİR?
D vitamini eksikliği sadece kas ve eklem ağrılarına sebep olmakla kalmaz ayrıca halsizlik, yorgunluk, c>iddi eksikliklerde ise kemik ağrısı ve yürümekte zorluğa neden olan kuvvet kaybı ortaya çıkar.
- Bağışıklık sisteminin görevini yerine getirememesi sebebiyle enfeksiyon sıklığında artış görülebilir.
- El ve ayak bilekleri, omuz eklemeleri ve parmaklarda ağrı, değişken ruh hali, depresyon, uykusuzluk, baş ağrısı, saç dökülmesi gibi belirtiler de bulunabilir.
Yetişkinlerde uzun süreli D vitamini eksikliği;
- Kemik erimesi,
- Kemik yapısında bozukluk,
- Kas güçsüzlüğü ve düşme riskinde artışa yol açabilir.
Çocuklarda ise; raşitizm adı verilen rahatsızlığa neden olur.
Raşitizm, çocuklarda genellikle aşırı ve uzun süreli D vitamini eksikliğinden dolayı kemiklerin yumuşaması ve zayıflaması olarak tanımlanır.
Ratişizm;
- Büyüme geriliği,
- Bacaklarda eğrilik,
- El ve ayak bileklerinde kalınlaşma,
- Göğüs kemiği deformitesi gibi kemik yapısında kalıcı bozukluklara neden olur.
Hastalığın yetişkinlerde görülen formuna osteomalazi adı verilir ve kemiklerde kırılmayla seyreder.
- Sık enfeksiyon geçirme,
- Yara iyileşmesinde gecikme,
- Sırt ve kemik ağrıları, Kas ağrıları,
- Yorgunluk, Ağrı hassasiyetinde artma,
- Depresyon atakları ruh halinde dalgalanmalar,
- Baş terlemesi,
- Fazla kilo alma, kilo verememe,
- Saç dökülmesi,
- Alerjiler,
-Genel yorgunluk, ağrılar ve ağrılar ve genel anlamda iyi hissetmeme hissi,
- Merdiven çıkarken veya ayağa kalkarken veya sandalyeden kalkışta zorluk çekebilecek ciddi kemik veya kas ağrısı veya güçsüzlüğü
- Stres, özellikle bacaklarda, pelvislerde ve kalçalarda ağrı görülür.
D VİTAMİNİ BESİN KAYNAKLARI
Birkaç gıdada doğal olarak D vitamini bulunur. Bu nedenle, bazı gıdalar pekiştirilir. Bu, D vitamininin eklendiği anlamına gelir. D vitamini içeren besinler;
- Somon
- Sardalya
- Yumurta sarısı
- Karides
- Süt
- Tahıl
- Yoğurt (takviye edilmiş)
- Portakal suyu (takviyeli)
D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİ TEDAVİ YÖNTEMLERİ NELERDİR?
- Tedavi enjeksiyon ya da ağızdan D vitamini verilerek yapılabilir.
- Durumunuza, yaşınıza ve eksikliğin şiddetine bağlı olarak en uygun tedavi yöntemi ve dozu doktorunuz tarafından belirlenir.
- Enjeksiyon, her gün ilaç almayı sevmeyen ya da unutan bireyler için daha uygun bir seçenek olabilir.
- Tek doz ilaç enjeksiyonu 6 aylık ihtiyacı karşılayabilir.
- Ağızdan tedavilerde ise ilacın günlük, haftalık ya da aylık düzenli olarak uzunca bir süre alınması gerekir.
- D vitamini takviyelerinin, yağ içeren bir yemekle birlikte alınması öneriliyor.
- Çalışmalara göre yağ içeren bir yemekle alındığında, aç karnına alınıma göre ortalama %32 daha fazla emilim olduğu bildiriliyor.
- Eksikliği tedavi etmek için ihtiyaç duyulan D vitamini miktarı, eksikliğin ciddiyetine ve bireysel sağlık risklerine bağlı olarak değişir.
- Tedaviyle D vitamini depolarını güvenli aralığa getirmek ve düşmeyi engellemek hedeflenir.