Vücudumuz yaşadığımız birçok durumu karşı tepki verir. Kimi zaman bu tepkiler görünür boyutta oluşurken, kimi zaman kendini göstermeden ilerler. Peki vücudun verdiği tepkileri ifade eden Cushing sendromu nedir? Cushing sendromu belirtileri nelerdir? Cushing sendromunun sebepleri nelerdir? Cushing sendromu tedavi yöntemleri nelerdir? Cushing sendromu tanısı nasıl konulur? İşte cevapları…
İnsanlar tarafından pek bilinmeyen Cushing sendromu vücudun gereğinden fazla kortizol hormonu üretmesi sonucu birtakım rahatsızlıklara neden olan ciddi bir durumdur. Cushing sendromu nedir? Cushing sendromu belirtileri nelerdir? Cushing sendromunun sebepleri nelerdir? Cushing sendromu tedavi yöntemleri nelerdir? Cushing sendromu tanısı nasıl konulur? Cushing sendromu ile bilinmeyen, merak edilen tüm detaylar haberimizde…
Cushing sendromu nedir?
Vücudunuzda oluşan bazı değişiklikler bazı hastalıkların habercisi olabilir. Kişi vücut sistemini iyi takip etmeli, hastalıklara sebebiyet veren anormal değişikliklerde gerekli önlemi almalı. Cushing sendromunda da bazı değişik belirtiler hastalığın belirtisi olarak belirebilir. Kollarda ve bacaklarda oluşan lekelenmeler, kilo alımında vücutta oluşan anormallikler Cushing sendromu belirtisi olabilir. Cushing sendromunda kilo alımı çok orantısız bir şekilde gerçekleşir. Örneğin; vücudun üst bölgsi kilo alırken, kollarda ve bacaklarda ters orantılı olarak incelme gerçekleşiyorsa ve bacaklarda mor renkli lekeler oluşuyorsa Cushing sendromu yaşıyor olabilirsiniz.
Cushing sendromu belirtileri her hastada farklı boyutlarda oluşmaktadır. Her hastada görülme şiddeti farklı olan bu sendrom kimi hastada hafif belirtilerle ortaya çıkarken kimi hastalarda bu belirtiler ağır şekillerde ortaya çıkabilmektedir. Yetişkin bireylerde görülen en yaygın sendrom belirtileri kilo artışıdır. Bu kilo artışı ise özellikle gövde bölgesinde belirgindir. Dengesiz kilo alımı belirtisinin yanı sıra en çok görülen belirtiler ise hipertansiyon, hafıza problemleri, dikkat ve konsantrasyon kaybı olarak sıralanabilir.
Cushing sendromu belirtileri nelerdir?
- Yüzde belirgin bir şişlik
- Yanaklarda kırmızılık
- Özellikle vücutta, gövde kısmında şişmanlık
- Kol ve bacaklarda incelik
- Karında, kol ve bacaklarda kırmızı-morumsu (erguvan rengi) çatlaklar
- Oturma, kalkma, merdiven çıkma ve uzun yol yürümede zorlanma, üst bacakta ağrı
- Kollarda ağrı
- Kadınlarda adet düzensizliği
- Yüksek tansiyon
- Kemik erimesi
- Kan şekeri düzensizliği
Cuahing sendromunun diğer belirtileri
- Huzursuzluk
- Uykusuzluk
- Halsizlik
- Depresif ruh hali
- Duygusal kontrol kaybı
- Sivilcelerde artış
- Yüzde kızarıklık
- Kemik erimesi
- Kemiklerde kolay kırılma
- Aşırı susama
- Sık idrara çıkma
- Kan şekeri seviyelerinde yükseklik
- Aşırı kilo artışı neticesinde obezite
- Tekrarlayan enfeksiyonlar
- Ciltte incelme ve kolay morarma
- Karın, kalçalar, göğüsler ve kollarda pembe veya mor renkte çatlaklar
- Yara ve enfeksiyonların iyileşmesinde gecikme
- Kadınlarda aşırı tüylenme
- Adet düzensizliği
- Cinsel istekte azalma
- Erkeklerde erektil fonksiyon kaybı şeklinde sıralanabilir.
Cushing sendromunun sebepleri
- Cushing sendromunun oluşmasında en yaygın sebep olarak steroid içeren ilaçların uzun süre ve yüksek dozlarda kullanılması gösterilebilir.
- Bu ilaçların organ nakillerinden sonra, lupus ya da romatoid artrit gibi rahatsızlıkların tedavisinde yüksek dozlarda kullanılması gerekebilir.
- Astımda kullanılan inhaler ya da ürtiker için kullanılan krem formdaki steroidler düşük dozlarda olduğundan Cushing sendromuna sebep olmazlar.
Hastalığın diğer nedenleri;
- Yüksek miktarda ACTH hormonu üretimine neden olan beyindeki hipofiz bezinin tümörleri
- Akciğer, pankreas ve tiroid bezinin bazı tümörleri
- Böbrek üstü bezinin fazla çalışması ya da tümörleri şeklinde sıralanır.
- Bazı hipofiz tümörleri, böbrek üstü bezlerini uyaran ve aşırı kortizol üretmelerine neden olan adrenokortikotropik hormon (ACTH) adı verilen bir hormon üretir.
Bu şekilde oluşan durum Cushing hastalığı olarak adlandırılır. Bu hipofiz tümörleri çoğunlukla iyi huyludur ve genellikle kansere yol açmazlar.
Bazı bireylerde genetik olarak Cushing sendromuna sebep olan tümöral oluşumlara yatkınlık bulunur.
Cushing sendromundan nasıl korunulur?
- Tanı için doktorunuz öncelikle hastalığınızla ilgili ayrıntılı sorular sorar. Sonrasında detaylı bir fizik muayene yapar.
- Eğer Cushing sendromundan şüphelenirse bazı testler yaptırmanızı ister.
24 saatlik idrarda serbest kortizol düzeyi: Bu test 24 saat boyunca idrarınızı biriktirerek serbest kortizol düzeyinin ölçümüne dayanır.
Deksametazon baskılama testi: Bu testte gece saat 11'de deksametazon içeren bir hap almanız istenir. Sonraki sabah kan kortizol düzeyinize bakılır.
Gece yarısı tükürük kortizol seviyesi ölçümü: Bu test gece yarısı yapılan bir testtir. Tükürük kortizol seviyesine bakılır.
- Yapılan testler sonucunda Cushing sendromu tanısı konursa sebebi bulmaya yönelik böbrek üstü bezi görüntülemesi, beyin MR'ı gibi ileri tetkikler yapılır.
Tedavi yöntemleri
- Cushing sendromu için uygulanan tedavilerde hedef, vücudunuzdaki yüksek kortizol seviyelerini düşürmektir.
- Tedavi hastalığın nedenine yönelik olarak planlanır.
- Cushing sendromunun sebebi kortikosteroid ilaçların uzun süreli kullanılması ise doktorunuz bir süre boyunca ilacın dozajını azaltmayı düşünebilir.
- Hastalığın sebebi bir tümörden kaynaklanıyorsa cerrahi tedavi seçenekleri değerlendirilir.
- Eğer tümöral doku cerrahi olarak tamamen çıkarılamazsa radyoterapi uygulanır.
- Radyoterapi de yeterli olmazsa kortizol üretimini baskılayan ilaçlar kullanılır.
- Bu tedavi seçeneklerinden hiçbiri uygun değilse veya etkili değilse, doktorunuz böbrek üstü bezlerinin cerrahi olarak çıkartılmasını önerebilir.
- Bu prosedür aşırı miktarda kortizol üretimini iyileştirir ancak ömür boyu bazı ilaçlar kullanmanızı gerektirir.