Kripto para ekosisteminde bir hayli yaygın olan 'Coin Burn', 'Token Burn' ya da 'Coin Yakma İşlemi', mevcut kripto paraların belli bir miktarının kalıcı bir şekilde dolaşımdan çıkarılması anlamına gelir. Günümüzde 5000 dolayında olan kripto paraların yatırımcı sayısı artmaya devam ederken yatırım kripto paralarda da farklı işleyiş modelleri kendini gösteriyor. Kripto paralar, iki farklı biçimde üretilirler. PoS (Proof of stake) yöntemi yani >hisse kanıtı ve PoW (Proof of Work) yani "iş kanıtı". İş kanıtı ile üretilmiş olan kripto paralar içerisinde (Bitcoin, Litecoin, Ethereum, Bitcoin Cash vs.) coin yakma işlemi yapılmaz. Çünkü bu türün birçoğunun toplam üretim adeti bellidir. Fakat PoW algoritması ile üretilen ve satılan kripto paralar içerisinde coin yakma işlemi bulunur.
NEDEN YAKILIR?
Coin yakma işlemi, kripto paralarda sık yapılan işlemlerden birisidir. Bu işlemin en büyük nedeni, yatırımcının bir yere gitmesini engellemektir. Coin yakma işlemi, farklı biçimlerde yapılmış olsa da coin yakma işlemi deflasyonist bir sistemdir. Deflasyon, genel olarak piyasa fiyatlarının belirli bir süreç aralığında sürekli bir düşüş göstermesi durumudur. Kripto para piyasasında da bu durum sıkça yaşanan bir olaydır. Piyasada X bir coin çok fazla dolaşım içerisinde olduğunda arz-talep dengeleri değişir. Bu olayın önüne geçmek için de mevcut kripto paraların belli bir kısmı yakılır ve yeniden fiyatların yükselmesi istenir.
Teorik olarak düşünüldüğünde, hesapta olan bir para ne kadar az olursa, fiyatı da o kadar yükselir, pratikte bunun olabilmesi için ise kripto paralarda coin yakma uygulaması yapılır. Neticede tüm ticari alanlarda var olan bir uygulamadır. Örneğin daha önceki yıllarda piyasa içerisinde bazı sebzelerin fiyatının yükselmesine sebebiyet olan durum da bu olayda çok da farksız değildir. Her ne kadar sebzelerde bir yakma işlemi uygulanamasa da piyasadan çekilmesi ile birlikte sebze fiyatlarının yükselmesi paralel bir şekilde ilerler. Burada amaç her ne kadar sebzeleri elinde tutan kişinin kasasına daha fazla para aktarma amacı olsa da coin yakma işlemi içerisinde tam tersine yatırımcıyı elde tutma mantığı vardır.
YAKMA İŞLEMİ NASIL YAPILIR?
Kripto para piyasasında sık duyulan işlemlerden birisi olan coin yakma işlemi, aslında son derece basit yapılan bir uygulamadır. Kripto paralarda cüzdanlar vardır ve cüzdanların adresleri de birbirinden farklı ve benzersiz bir yapıya sahiptir. Coin yakma işlemi uygulanırken, aslında yok edilmezler. Coin yakma işlemi içerisinde kullanılan cüzdanlar, geri dönüşü olmayan cüzdanlardır. Proje sahipleri de söz konusu olan bu cüzdanlara yakmak istedikleri coinleri iletirler. Kripto paraların kullanımını engelleme maksatlı "eater address" ismi verilen geri alınmaz adresler bulunur. Bunlar da cüzdan kodlarına benzer biçimde tasarlanmışlardır fakat bunların en büyük yeteneği, buraya gönderilen coinlerin bir daha geri alınmamasıdır. Coin yakma uygulaması bu adreslere iletilerek başarılı bir şekilde tamamlanır.
FAYDALARI NELERDİR?
Proje sahiplerinin belirli zamanlarda 'eater address' ismi verilen cüzdanlara gönderilerek yakmış oldukları coinler, aslında hem proje sahipleri hem de yatırımcılar açısından büyük bir fayda sağlar. Peki, coin yakma işleminin faydaları nelerdir?
-Coin yakma uygulaması ile birlikte fiyatlar istikrarlı bir şekilde artış göstereceğinden, elinde tutan yatırımcılar bir an evvel coinleri ellerinden çıkartmak istemeyeceklerdir ve bu da daha fazla kazanç etmelerinin önünü açacaktır.
-ICO projeleri içerisinde satılmayan tokenlerin yakılması, kullanıcılarda güven duygusunu arttırır.
-Ripple (XRP) gibi coinlerde coin yakma uygulaması, kullanıcıların güven duygusunu arttırır.
COİN YAKIMI FİYATI NASIL ETKİLER?
Coin yakma işlemi ile fiyat istikrarı elde edildiğinde, kullanıcılar bir an evvel Coin’i elden çıkarmak istemeyecek ve haliyle ağın çalışma süresini ve bant genişliğini sağlıklı bir seviyede sabitleyecektir. ICO projelerinde satılmayan tokenlerin yakılması, bilhassa kullanıcıları olan kişilere güven aşılar.
kullanıcıların güvenliğini artırmış olduğu gibi, işlemlerin hızlı gerçekleşmesinin de önünü açar. İşlemlerin hızlı bir şekilde gerçekleşmesi için ödenen ücretin herhangi bir kullanıcıya gitmeyeceği ve yok olacağını bilmek de ağa olan güveni artırır.