Yani işten çıkartılan bir çalışan belli şartlarda aynı işe geri de dönebiliyor, yahut bunun yerine tazminat kazanabiliyor. Ancak burada zaman oldukça önemli.. Faruk Erdem Yeni Asır gazetesindeki köşesinde milyonları ilgilendiren mühim detaylar aktardı:
4857 sayılı İş Kanunu'nun 18. Maddesine nazaran "Otuz yada daha çok işçi çalıştıran işyerlerinde minimum altı aylık kıdemi olan işçinin gayri muayyen süreli iş sözleşmesini fesheden işveren, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin yada işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorundadır." Buna bakılırsa işveren sizi çıkartmışsa kesinlikle bir yasal nedeni bulunması gerekir.
Eğer bu sebep yoksa sizin için işe geri dönmenin yolu açılmış anlamına gelir. Şimdi bu haktan yararlanmanın şartları şöyle:
1) Öncelikle iş sözleşmesi belirsiz süreli iş sözleşmesi olmalıdır
İşçinin çalıştığı yerle hizmet sözleşmesi yapmış olmak kaydıyla şu demek oluyor ki sigortalı olarak çalışıyor olması gerekir. Belirli süreli iş sözleşmeleri iş güvencesi uygulamasına tabi olmuyor.Ancak muayyen iş sözleşmesi yapılma olsa da ardı ardına devam ediyorsa (örneğin gezim mensupları gibi) bu defa gayri muayyen süreli iş sözleşmesi haline geleceğinden bu çalışanlar da geri dönüş güvencesinden yararlanabilecektir.
2) İşçinin çalmış olduğu işyerinde en az 6 ay çalışmış olması da şarttır
Aynı işyerinde işe başladığı tarihten itibaren 6 takvim ayının geçmiş olması yeterli sayılmıştır.Burada şayet deneme süresi var ise bu zaman de 6 aylık süreden sayılacaktır.
3) İşyerinde en az 30 işçinin çalışıyor olması da gerekir
İşverenin birden fazla işletmesi var ise işletmelerinde çalışan toplam işçi sayısı baz alınmalıdır.Yani işçinin çalıştığı yerde 2 kişi bile olsa toplam şubelerdeki çalışan sayısı 30 ve daha çok ise güvence hakkı bulunacaktır.Örneğin bir bankanın bir şubesinde 10 kişi çalışsa bile bütün şubeler düşünüldüğünde 30 rakamı geçilmiş olacaktır.
4) İşten sebepsiz çıkartılmak gerekir
İşverenin işten çıkartma işlemini yasal bir sebebe dayandırmaması icap eder. Yani kavga eden, kurallara uymayan bir işçinin çıkartılması haklı gerekçeyle olmaktadır.İki tarafa 30 günBu şartlar yerine geldiğinde şayet işten çıkartılmışsanız sizin için 30 günlük süre başlamış anlamına gelir. Bu 30 gün arasında arabulucuya giderek işe geri dönüş başvurusu yapmanız gerekiyor.Bu 30 günlük vakit hak düşürücü bir müddet olduğundan fazlaca dikkatli olmak gerekir. Süre kaçırılmışsa fesih kabul edilmiş sayılır ve dava açma hakkınız sona erer. Arabulucuda eğer netice alınmaz ise bu defa 2 haftalık zaman içinde iş mahkemesine dava açmak gerekiyor.İşe geri dönüş kararı verilirken mahkeme işçinin çalıştırılmadığı zaman için en çok 4 maaşa kadar boş geçen vakit tazminatına hükmedecektir.Bunun haricinde işverenin yine işe başlatmaması ihtimaline karşı da bir tazminata hükmediyor. Burada tazminat miktarı 8 maaşa kadar çıkmış oluyor. Davanın sonuçlanmasının peşinden çalışanın 10 gün içinde işverene yazılı olarak başvurması gerekiyor. Bu başvurudan sonrasında işveren bir ay içinde işçiyi işe başlatmak zorunda. Bunu yapmaz ise mahkemenin belirlediği tazminatı ödüyor.
Nasıl hesaplanır?
Kıdem tazminatı işçinin son brüt maaşı üstünden hesaplanır. 1 yıldan fazla çalışan işçi tazminat hakkı kazanır. Hesaplama yapılırken tüm süreler dikkate alınır. Her sene için 1 brüt maaş eklenirken aylar ve günler de hesaplanarak tazminata ilave edilir. Brüt maaş işçinin düzenli olarak almış olduğu bütün hasılatlarıntan doğar.Diğer ödemeler (yiyecek, yol, kasa tazminatı, vazife tazminatı gibi.) brüt maaşa eklenmiş olur ve giydirilmiş ücret üzerinden tazminat hesabı yapılır. Tazminattan sadece damga vergisi kesintisi yapılabilir.