Ak parti götürmüş olduğu teklif ile Genel Başkan Yardımcı Hayati Yazıcı teklif ile ilgili şu sözleri dile getirdi; Teklifle, Türk çayını marka haline getirmeyi, çayın dış pazardaki payını büyütmeyi amaçlıyoruz. Yaş çay alım fiyatı Ulusal Çay Konseyi tarafından belirlenecek. Çay atıklarını, yaş çay yaprağından elde edilen çayla karışım yaparak çaya dönüştüren ve pazarlayanlara 400 bin lira idari para cezası ile faaliyetten men cezası verilecek.
15 maddelik kanun detayları
Türk çayı için pazardaki payı büyütmek hem de dış ülkelere tanıtmak için çay konunu teklifi hazırlan Yazıcı bu teklif için çok fazla zaman harcadıklarını söyledi. Çay teklifi için “Çay ürününün üretimden satılmasına, pazarlanmasına, marka haline getirilmesine, iç piyasanın tamamı ve dış piyasada da pazar payının büyütülmesine dönük kalite odaklı kanuni çalışmamız sonlandı. İlgili kurum ve kuruluşların görüşlerini aldıktan sonra kanun teklifimizi maddeleştirdik. Bugün Meclis Başkanlığına sunulmak üzere AK Parti TBMM Grup Başkanlığımıza veriyoruz. Onlar da vereceğimiz teklifi Meclis Başkanlığımıza sunacaklar.” diye konuştu.
Yazıcı bu konuşmasının ardından çay bahçeleri ve fidanların çoğaltılması bakım yapılması içinde bir planlama içinde olduğunu söyleyip cümlelerine “Doğu Karadeniz bölgesinin bir numaralı geçim kaynağı olan çay ürününün fidanlarının dikilmesinin üzerinden 70 yıla yakın bir zaman geçti. Tabii ki bu çay fidanlarının kökleri, ağaç yapısı itibarıyla deforme olmuş, verimi düşmüş. Zirai veriler, ziraatçılık itibarıyla bu çay bahçelerinin yenilenmesi gerekir. Bunu öngörüyoruz.” diye ekledi.
Fiyatı ulusal çay konseyi belirleyecek
Yazıcı fiyat ile ilgili olarak ise Tarım ve Orman Bakanlığının yürütme erkinin açıkladığını söyledi. Çay yapımında yaş çay yaprağının fiyatı ise tartışma konusu oldu. Çayın fiyatının belirlenmesi için ise Ulusal Çay Konseyinin bir araya gelmesi önerisinde bulundu.
Yazıcı;“Kanun teklifimizle Ulusal Çay Konseyini; çay fiyatını, çay sezonu, mevsimi başlamadan makul süre önce çay fiyat belirlemedeki ekonomik faktörleri, üretici ve tüketicilerin haklarını koruyarak ve elbette piyasa koşullarını da gözetmek suretiyle belirlemeye yetkili organ haline getiriyoruz. Kanun teklifimiz yasalaşıp yürürlüğe girdikten sonra çay alım fiyatı Ulusal Çay Konseyi tarafından belirlenecek.” dedi.
Çayda sözleşmeli tarım uygulaması
Yazıcı konuşmasında tarım uygulamasından da bahsetti. Yazıcı;“Çay, 1984’ten önce tekel maddesiydi, tekel olarak satılıyordu. Yalnızca ÇAYKUR vardı, özel sektöre açıldı. Özel sektör müteşebbisleri fabrikalaşma yoluna gittiler. Önemli sayıda da özel sektörün tesisleri, fabrikaları var. Özellikle özel sektör temsilcileri veya mensupları başta olmak üzere üreticilerle anlaşma yapmak suretiyle çay ürününün alım koşulları da kendi aralarında yapılan sözleşmelerde belirlenmiş olacak. Sözleşmeli tarım çayda da uygulanacak. Buna yol veriyoruz, zorunlu hale getirmiyoruz. Bu geçiş prosedürünü kanun teklifi ile öngörüyoruz.” bilgisini paylaştı.
Yazıcı çay atıklarını doğru bulmadığını ve bunlar için ise bir yaptırım hazırlayacağını belirtti. “Çay atıklarını, yaş çay yaprağından elde edilen çayla karışım yaparak çaya dönüştüren ve pazarlayanlara 400 bin lira idari para cezası ile faaliyetten men cezası verilecek.” dedi.
Özel sektöre lisans şartı
Yazıcı özel sektörden alınan çaylarla tekrar işlenerek satılan çaylar için ise bir düzenleme yapacağını belirtti. “A lisanslı işletmeler”, “B lisanslı işletmeler” ve “C lisanslı işletmeler” şeklinde sınıflara ayıracaklarını ifade etti.
Özel sektörün, “Ben çay topluyorum, istediğim şekilde hareket ederim.” diyemeyeceğini belirten Yazıcı, teklifle getirilen düzenlemeyi şöyle anlattı:
“Örneğin A lisanslı işletmeler, üreticiden yaş çay yaprağı satın alabilecek, tesislerinde işleyebilecek. Bunları dökme çay halinde piyasaya borsa üzerinden arz edebileceği gibi yine tesislerinde paketlemek suretiyle kendi markasını oluşturarak marka, patent hakkı elde etmek şartıyla bir paketleme şeklinde direkt tüketiciye arz edebilecek. B lisanslı işletmeler, müstahsilden çay ürününü alacak, dökme çay şekline dönüştürecek ve dökme çayı borsalar aracılığıyla arz edecek. C lisanslı olanlar da dökme çay alıp paketleyecek. Bunun ötesinde doğrudan doğruya müstahsilden çay alımı yapamayacak.Bir de çay bölgesi dışında paketleme işi yapan, yıllardır faaliyette bulunan bu tür işletmeler var. Bunlar da faaliyetlerini şayet çay ticareti yapıyorlarsa faaliyet konularının çayla ilişkili olduğunu, şirket sözleşmesinde kamuoyuyla paylaşacaklar. Ağırlıklı olarak başka işler yaparken arada sırada çayla ilgili faaliyete yoğunlaşmak suretiyle istenmeyen durumlara yol açılmasına fırsat verilmeyecek. Giresun, Trabzon, Rize ve Artvin gibi çay üretimi yapılan illerin borsalarını yetkili hale getiriyoruz.”
Çayın yurt dışındaki pazarını büyütmeyi hedefleyen yazıcı çay konunu teklifi için 15 madde hazırladı. Çay üretiminde 6. sırada olduğumuzu belirten Yazcıcı bu teklif ile daha iyi bir yerlere gelebileceğimizi söyledi.
Ardından kanun ile ilgili;Yazıcı, “Bu, bir hukukçu, siyasetçi olarak inandığım, gözlediğim hususlardan biri. Esas olan bu kanunun öngördüklerini uygulamak, hayata geçirmek. Bu konuda da hükümetimizin, kabinemizin, özellikle Tarım ve Orman Bakanlığımızın büyük bir hassasiyet içinde olduğunu görmek bizi mutlu ediyor.” düşüncesini paylaştı.