Cahit Zarifoğlu Kimdir?

Şair, edebiyatçı, sunucu ve edebiyat öğretmeni olarak tanınan Cahit Zarifoğlu, Türk edebiyatının önemli isimlerindendir. Bugün hala şiirleriyle anılmakta ve okunmaktadır. İşte hayatı ve bilinmeyenleri...

KİMDİR?

Lise yıllarından itibaren Necip Fazıl ve Sezai Karakoç’tan etkilenen Cahit Zarifoğlu, aslen Maraşlı olmasına rağmen babasının Niyazi Bey’in hekimlik görevinden dolayı 1 Temmuz 1940’da Ankara’da dünyaya geldi. Okuma, yazmayı, resim yapmayı ve Kur’an-ı Kerim okumayı okula başlamadan önce, annesi Maraşlı Evliyazedelerden Şerife Hanım ile anneannesinden öğrendi. Cahit Zarifoğlu Şanlıurfa’da başladığı ilkokula 1951 yılından itibaren Kahramanmaraş’ta devam etti. İlkokul ve lise öğrenimini Maraş’ta bitirdikten sonra yerel bir gazetede çalışmaya başladı. Maraş’ın yerel gazetesinde çalıştığı dönemde ilk şiirleri gazete ve dergilerde yayımlandı.

YEDİ GÜZEL ADAM NASIL TANIŞTI?

Lise yıllarından itibaren arkadaş olduğu Erdem Bayazıt, Rasim Özdenören, Alaeddin Özdenören ve Mehmet Akif İnan ile edebiyat alanında önemli yayınlar yapmışlardır. Nuri Pakdil’in Maraş’ta yayımladığı ‘Hamle’ dergisinde şiirleri yer almış ve genç yaşında edebiyat çevrelerinde anılmaya başlanmıştır. Lise arkadaşlarıyla birlikte bir dönem ‘Diriliş’, ‘Edebiyat’ ve Mavera dergilerini yayımladı. Cahit Zarifoğlu’nun edebiyat serüveni Yedi Güzel Adam olarak adlandırdığı arkadaş grubu ile ‘Yenilik’, ‘Yeni Ufuklar’, ‘Seçilmiş Hikayeler’, ‘Türk Sanatı’, ‘Varlık’, ‘Yeditepe’, ‘Dost’ ve ‘Pazar Rotası’ gibi yayınlarda devam etti. Cahit Zarifoğlu, Maraş'ın Sesi gazetesinin sanat sayfasında yazı ve eleştiriler kaleme aldı.

Cahit Zarifoğlu edebiyat ve şiir dışında en çok ilgi duyduğu alanlardan biri de jet pilotu olabilmekti. Eskişehir’de Türk Hava Kurumunda uçuş kurslarına katılarak Milli Model Uçak B sertifikasını alan Zarifoğlu, kulağındaki rahatsızlığı nedeniyle Hava Harp Okulu’na devam edemedi. Cahit Zarifoğlu okula devam edemeyince 1961'de İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Alman Dili ve Edebiyatı Bölümüne girdi. Ancak okuluna devam ettiği sırada çeşitli yurt dışı gezileri ve edebiyat alanında yaptığı faaliyetlerden dolayı öğrenciliği oldukça uzun sürdü ve İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Alman Dili ve Edebiyatı Bölümünden 1971'de mezun oldu.

ZARİFOĞLU OTOSTOPLA AVRUPA’YI NASIL GEZDİ?

Cahit Zarifoğlu’nun edebiyatçı kişiliğini besleyen Necip Fazıl ve Sezai Karakoç, şiir için elverişli bir dilin kapısını açtı. Yazı hayatı boyunca Kahramanmaraş’taki lise arkadaş grubuyla birlikte hareket eden Cahit Zarifoğlu'nun şiirleri, Mart 1966'da yeniden çıkmaya başlayan ‘Diriliş’, ‘Türk Dili’ ve ‘Soyut’ dergilerinde, Cemal Süreya'nın ‘Papirüs"ü, Memet Fuat'ın ‘Yeni Dergi’sinde yayımlandı. Abdurrahman Cem ve Cahit Zarifoğlu imzalarıyla peş peşe 13 şiir kaleme alan başarılı edebiyatçı, bu şiirleri 1967'de yayımladığı ‘İşaret Çocukları’ adlı şiir kitabından yayınlandı.

Yazıları, yayınları ve şiirlerinin devam ettiği dönemde İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesinde okuyan Zarifoğlu aynı zamanda, Almanya’da Goethe Enstitüsü’nden dil eğitimi aldı. Ayrıca dil eğitimi aldığı dönemde otostop ile Avrupa’yı gezdi. Bu yoğun çalışmalarından dolayı edebiyat fakültesini on yılda tamamladı.

YEDİ GÜZEL ADAM ŞİİRİ HİKAYESİ

Cahit Zarifoğlu Avrupa’dan döndükten sonra bir süre kağıt ve otomobil firmalarında da çalıştı ve 1972-1973'te, İstanbul'daki bir kolejde Almanca öğretmeni olarak görev aldı. Usta şair, 1973'te İstanbul Tuzla'da yedek subay olarak başlayan ve Kars'ta devam eden askerlik görevini 1975'te Kıbrıs'ta tamamladı. Askerliğin hemen ardından Zarifoğlu, makine kimya endüstrisinde memuriyete başladı.

Destansı bir tonda yazdığı ‘Yedi Güzel Adam’ şiir kitabı 1973 yılında yayınlandığında edebiyat çevreleri tarafından ilgiyle karşılandı. Türk edebiyatı ve düşünce tarihinde önemli etkiler bırakmış olan ve Zarifoğlu’nun Yedi Güzel Adam olarak adlandırdığı edebiyatçıları estetik bir bakış açısıyla anlattı. Yedi Güzel Adam şiir kitabında fiziksel irilik, manevi güç ve aşk gibi değerleri birlikte işlemiştir. Cahit Zarifoğlu ilk şiirlerinden itibaren maneviyat düşüncesini toplumsal sorumluluk boyutu ile birleştirmiştir.

CAHİT ZARİFOĞLU EŞİ: BERAT HANIM

Necip Fazıl Kısakürek'in aracılığıyla, Abdülhakim Arvasi'nin soyundan gelen, Van müftüsü Kasım Arvas'ın kızı Berat Hanım'la tanışan başarılı edebiyatçı, 19 Ağustos 1976'da evlendi. Cahit Zarifoğlu ve Berat Hanım’ın Van'da gerçekleşen düğününde Kısakürek nikah şahidi oldu. Cahit Zarifoğlu ve Berat Hanım’ın; Fatma Betül, Ayşe Hicret, Ahmet ve Arife adında 4 çocuğu dünyaya geldi.

Türk şiirinin ilhamı ele geçiren şairi Zarifoğlu’na lise yıllarından itibaren amatör çizimlerinden dolayı ‘Aristo’ deniliyordu. Ancak Necip Fazıl Kısa Kürek’in artist diye seslenmesinin ardından lakabı artist olarak kalır. Şiir yazmakta zorlanmadığından dolayı, kendisi için sık sık ‘ilhamı ele geçiren’ deyimini kullanan Zarifoğlu, şiirleri İngilizce ve Arapçaya da çevrildi. İçine kapanık bir karakteri olan ve şiirini temelde İkinci Yeni’nin kazanımları üzerine kurarak bu akımda kendi yeniliğinin peşine düşen Cahit Zarifoğlu, alışılmadık söz dizimiyle, imge ve bütünlüğe verdiği önemle, Türk şiirine kendi orijinalliğini getirebilen şairlerden biri oldu.

ÇOCUK EDEBİYATI

Akif İnan tarafından ‘Anadan doğma şair’ olarak nitelendirilen Cahit Zarifoğlu, ömrünün son yıllarında yöneldiği çocuk edebiyatında kaleme aldığı Yürekdede ile Padişah eseriyle, 1984'te Türkiye Yazarlar Birliği Çocuk Edebiyatı Ödülünü kazandı.

Zarifoğlu'na dair çeşitli belge ve mektuplar zaman içinde gün yüzüne çıkmaya devam ediyor. Geçtiğimiz yıl ortaya çıkan belgelerden biri de aylık edebiyat ve fikir dergisi Muhitin usta şaire ayırdığı 2020 Haziran sayısında, şairin ilk kez gün yüzüne çıkan eskiz defterinden çizimlerin yanı sıra Zarifoğlu'nun vefatından 35 gün önce yayınladığı ancak eserlerinde yer almayan ‘İşkence’ şiiri de yer buldu.

Ölümünden sonra yayınlanan ve bir savaş pilotunu anlatan ‘Anne’ adlı romanında uçma serüveni ve bunun psikolojiye yansımasını betimlemiştir. Çocuk kitaplarındaki anlatımı sadece çocuklar için değil büyükler için de insani değerler anlatılmıştır.

ÖLÜMÜ

Henüz 47 yaşında İstanbul Radyosunda denetçi olarak çalışırken, pankreas kanserine yakalanır ve 7 Haziran 1987 yılında vefat eder. Vefatından sonra Yedi İklim, Muhit, Mavera, Beyaz Bulut, Seferber, Kitap/Haber, Hece ve Bürde'nin arasında bulunduğu dergilerde özel sayılarla yad edildi ve adına şiir ödülleri verildi.

CAHİT ZARİFOĞLU ESERLERİ VE ŞİİR KİTAPLARI

- Şiirler

- İşaret Çocukları, 1967

- Yedi Güzel Adam

- Menziller

- Korku ve Yakarış

Hikaye

- Mahalle Kavgası

- Hikayeler

- Çocuk Hikayesi

- Serçekuş

- Katıraslan

- Ağaçkakanlar

- Yürekdede İle Padişah

- Küçük Şehzade

- Derya

- Kuşların Dili

- Motorlu Kuş

- Çocuk Şiiri

- Gülücük

- Ağaç Okul (Çocuklara Afganistan Şiirleri)

Roman

- Savaş Ritimleri

- Ana

- Günlük

- Yaşamak

Deneme

- Bir Değirmendir Bu Dünya

- Zengin Hayaller Peşinde

- Tiyatro

- Sütçü İmam

- Araştırma

- Rilke'nin Romanında Motifler (Çeviren ve Yayına Hazırlayan: Ümit Soylu)