Böbrek taşı düşürmek, doğum sancısı kadar zorlu bir süreçtir. Üroloji Uzmanı Op. Dr. Ali Murat Gökçe, böbrek taşlarının ne olduğunu ve korunma yöntemlerine değindi.
BÖBREK TAŞI NEDİR, NASIL OLUŞUR?
Besinlerle vücuda fazla alınan ya da vücutta oluşan maddelerin kandaki yoğunluğu artarsa, böbreklerden süzülerek idrara geçen miktar da artış gösterecektir. Vücuda alınan su miktarı azaldığında ya da su kaybının arttığı durumlarda ise daha az miktarda ve daha fazla yoğunlukta idrar oluşur.
Bu nedenlerden dolayı böbreklerden süzülen tuzlar, atık ve kimyasal maddelerin idrardaki yoğunlukları belirli bir eşik değerini aşınca kristalleşir. Kalsiyum, oksalat ve ürik asit maddelerinin kristalleşmesi sonucu birbirine yapışarak kumları ve bunlar da birleşerek taşların oluşmasına neden olur.
BÖBREK TAŞI BELİRTİSİ NEDİR?
Böbrek taşı oluşumunun belirtileri; böbrek taşının büyüklüğüne, yerine ve tıkanma yapıp yapmadığına göre farklılık gösterir. Böbrek taşının en sık rastlanan belirtisi, böbreğin olduğu bölgedeki şiddetli ağrıdır. Taş, böbrek içinde kaldığı ve üst idrar yoluna girmediği sürece herhangi bir belirti vermez. Biraz büyük taşlar hastalarda hafif yan ağrısı şeklinde kendini hissettirebileceği gibi bazen ağrı çok şiddetli kriz şeklinde olabilir.
Genellikle taş böbrekten hareket edip üreter denilen üst idrar kanalına girince ağrıların şiddeti aniden artış gösterir. Bu ağrının nedeni ise taşın idrar yolunu tıkaması sonucunda böbrek ve taşın gerisinde kalan idrar kanalının şişerek gerilmesidir. Bunun yanında taşın sebep olduğu diğer problem enfeksiyondur. Taş bir yabancı cisim olduğundan idrarda enfeksiyon yaparak ve antibiyotik tedavisinin etkisini azaltarak böbrek iltihabına ve dolayısı ile yüksek ateşe sebep olabilir.
BESLENMEYE DİKKAT EDEREK TAŞ OLUŞUMU ÖNLENEBİLİR Mİ?
Üroloji Uzmanı Op. Dr. Ali Murat Gökçe, böbrek taşı oluşumundan koruyacak, kolayca uygulayabileceğiniz yöntemlerden de bahsetti. Bunun için bol sıvı tüketilmesi gerektiğinin altını çizen Gökçe, 'Günde 2.5 litre civarında sıvıyı belli aralıklarla tüketin. Su haricinde limonata, portakal suyu ve greyfurt suyu gibi C vitamini içeren meyve suları da taş oluşumunu engelleyebilir. Taze sıkılmış meyve suları tercih edin ve konsantre meyve sularının taş hastalığı riskini artırabileceğini unutmayın.
Limon ve portakal, idrarın asitliğini gideren sitrat maddesini yüksek oranda içerdiğinden portakallı limonata içmek böbrek taşı ağrısına iyi gelir. Elma, lif içerdiğinden böbreğin süzme işlemini gerçekleştirmesine yardımcı olur. Probiyotik bir besin olan yoğurt böbrek için çok faydalıdır. Yüksek lif içeren bal kabağı toplumumuzda yaygın olarak tüketilmese de sayısız faydası olan bir besindir. Böbrek taşı tedavisinde destekleyicidir, taşların vücuttan atılmasını kolaylaştırır' dedi.
TUZ KULLANIMINI AZALTIN
Fazla tuz tüketimi bağırsaklardan kalsiyum emilimini artırır. Bu da böbreklere daha çok miktarda kalsiyumun gelmesine sebep olarak, taş oluşum riskinin artmasına sebep olur. Ayrıca fazla sodyum tüketimi idrarda kalsiyum miktarının artmasına neden olarak böbrek taşı riskini arttırır, sodyum içeren gıdalardan uzak durulmalıdır.
'Bu sebepten dolayı çok tuzlu gıdalar tüketmeyin. Günlük beslenmede; sebze, meyve ve ekmekte de tuz olduğunu unutmayın. Bu nedenle sebze yemeklerini ekstra tuz ilave etmeden yapın' dedi.
Hazır gıdalardan mümkün olduğunca uzak durulması gerektiğini belirten Üroloji Uzmanı Op. Dr. Ali Murat Gökçe, 'Patates cipsi, hamburger, dondurulmuş hazır gıdalar, işlenmiş gıdalar, tuzlu atıştırmalıklar, tuzlu peynirler, hazır çorbalar, şarküteri ürünleri, tuzlu yemişler gibi yüksek sodyum içerikli konserve ve hazır gıdalardan uzak durulmalıdır' açıklamasında bulundu.
'Beslenme programınızda yeterli kalsiyum alınması fazlasıyla önemlidir. Süt ve süt ürünlerinin yer almadığı diyetler, taş oluşum riskini artırdığı için kalsiyumdan yoksun beslenme programlarını uygulamayın. Çünkü ihtiyacınız olan kalsiyumu besinlerden almazsanız oksalat seviyesi yükselecek ve böbreklerde taş oluşumu riski artacaktır' şeklinde konuştu.
BÖBREK TAŞI RİSKİNİ OLUŞTURAN YİYECEKLERİ TÜKETMEYİN
Bazı yiyecekler özellikle böbreklerde taş oluşumuna sebep olmaktadır. Böbrekte taş oluşumu yönünden en riskli maddelerden biri de oksalat olup tüketimi kısıtlanmalıdır.
Siyah çay, kahve, alkol, pancar, soya, çikolata, kakao, kuru incir, karabiber, fındık, maydanoz, haşhaş tohumu, ıspanak, çilek, böğürtlen gibi besinler yüksek miktarda oksalat içermektedir. Ayrıca kolalı ve gazlı içecekler fosfat içerdiğinden yine taş oluşumuna sebep olmaktadır. Limon ve zeytin yağından oluşan karışımlar böbrek taşı tedavisinde de tercih edilmektedir. Limondaki sitrik asit sayesinde kalsiyum kaynaklı böbrek taşlarını kendiniz düşmesini sağlayabilirsiniz.
Elma sirkesi ve bal ile hazırlanan karışımlar böbrek taşlarını eritmeye yardımcı olarak taşların vücuttan atılımını kolaylaştırır. Ayrıca genetik yatkınlık taşıyan kişiler elma sirkesi kullanarak böbrek taşı oluşumunu engelleyebilir. Isırgan otu ve yaban mersini ile hazırlanan karışımlar idrar yolları iltihabının azalmasına yardımcı olacaktır. Aynı zamanda böbrek taşlarını küçülterek vücuttan atılmalarını kolaylaştırırlar.