Bu Aylarda Bağışıklık Sisteminizi Unutmayın!
Mevsimlere bağlı olarak bağışıklık sistemini güçlendirmemiz büyük önem arz etmektedir. Buna bağlı olarak yiyecek ve içeceklerimize özen göstermeli, sağlıklı beslenme düzenini oturtmalıyız. Özellikle birçok hastalıkla mücadele ettiğimiz şu zamanlarda ekstra dikkat etmekte yarar var. Peki bunlar neler?
Soğuk hava ve stresli şehir hayatıyla mücadele etme süreci, bazı hastalıkları da beraberinde getirebiliyor. Sağlıklı kalmak için öncelikle günlük yaşam alışkanlıklarını gözden geçirmek gerekiyor. Bağışıklık sistemi veya immün sistem, bir canlıdaki hastalıklara karşı savunma mekanizmasını oluşturan, patojenleri ve tümör hücrelerini tanıyıp onları yok eden, vücudu yabancı ve zararlı maddelerden koruyan karmaşık bir sistemdir. Kısacası vücudu hastalıklara karşı koruyan bir savunma kalkanıdır. Peki biz bu kalkanı nasıl aktif halde tutabiliriz?
Hangi Vitaminler Bağışıklık Sistemini Destekler?
A vitamini: Antitümör aktivitesi, savaşçı hücreler (akyuvar) güçlendirilmesi, antikor tepkisinin artırılması dahil pek çok bağışıklık sürecini destekler ve uyarır. Süt, balık yağı, yumurta önemli besinlerdir.
C vitamini: Antiviral ve antibakteriyal etkisinin yanı sıra bağışıklığı arttırır ve güçlendirir. Turunçgiller, yeşil biber, maydanoz, kiraz, kavun gibi besinlerden C vitamini ihtiyacımızı karşılayabiliriz.
E vitamini: Serbest radikallerin tutulmasına yardımcı olur. Soya, susam, ceviz, badem, fıstık vb yağlı tohumlar önemli kaynaklarıdır.
B6 vitamini: Yetersizliği bağışıklık sisteminin baskılanmasına neden olur.
Betakaroten: Serbest radikallerin tutulmasını sağlar. Yeşil yapraklı sebzeler, kırmızı, turuncu, koyu sarı renkli sebzelerden faydalanabiliriz.
Folik asit –B12 vitamini: Folik asit özellikle ıspanak olmak üzere yeşil yapraklı sebzeler, kuru baklagiller önemli kaynaklarıdır. B12 kırmızı et ,balık, yumurta, tavuk ,süt ve süt ürünleri önemli kaynaklarıdır. Eksikliği savaşçı hücre sayısının ve enfeksiyona nede olan organizmalarla savaşma yeteneğinin azalmasına sebep olur.
Demir eksikliği: Lenf bezlerinin yapısının bozulması , savaşçı hücrelerin işlevinin azalması gibi bağışıklık sisteminde önemli bozukluklara neden olur. Özellikle kırmızı et, yumurta da hayvansal demir, kuru baklagiller, yeşil yapraklı sebzelerde bitkisel kaynaklı demir bulunur. Hayvansal kaynaklı demirin vücuttaki kullanım oranı bitkisel kaynaklı demire göre daha yüksektir.
Çinko: Birçok virüs cinsinin çoğalmasını engeller. Pek çok bağışıklık sistemi reaksiyonunda hayati rolü vardır. Yumurta, et ve sütte yoğun bulunur.
Selenyum: Bağışıklık sisteminin tüm parçaları üzerinde etkisi vardır. Aşırı vitamin tüketiminin zararlı etkileri olabilir. Yağda eriyen vitaminler (A,D,E,K) vücutta depolandığı için uzun süre yüksek doz alımları durumunda toksik etki görülebilir. Aşırı C vitamini bazı organlarda sorunlara, B6 vitamini sinir sistemi hasarına neden olabilir.
Bağışıklık Sistemimizi Neler Etkiliyor?
Bağışıklık sistemi yalnızca hastalıklarla ilgili değildir; yani bu sistemin çökmesinde sadece virüsler değil, duygularımız da büyük önem taşımaktadır. Stres bunun en büyük sebeplerinden biridir. Örneğin; dudakta çıkan uçuk da, aşırı yorgunluk ve uykusuzluğa bağlı olarak görülen solunum yolu hastalıkları da bağışıklık sisteminin zayıflaması nedeniyle ortaya çıkmaktadır.
Sürekli ilaç kullanmak, her şeyi ilaçla çözmeye çalışmak bağışıklık sistemimizi olumsuz yönde etkiler. Karaciğer, diyabet, kalp-damar hastalıkları ile kanserlerin de bağışık sistemini zayıflatmaktadır. Kortizon ve kanser ilaçları kişiyi zayıf düşürürken, yetersiz ve sağlıksız beslenme ile alkol ve sigara tüketimi de hastalıklara davetiye çıkarabilir.
Eğer sık hastalanıyorsanız, bu durum bağışıklık sisteminin zayıf olduğu anlamına gelir. Bağışıklık sistemini güçlendirmenin en etkili yolu sağlıklı yaşam tarzını benimsemektir. Sağlıklı beslenme, kaliteli uyku, düzenli egzersiz ve stresten uzak kalmak gerekir. Ayrıca meyve-sebze tüketimini artırmak, kimyasallardan uzak durmak ve iklime göre giyinmek de bağışıklığı kuvvetlendirmek için dikkat edilmesi gereken kurallardır.
Bağışıklık sistemini güçlendirmek için hasta olunca aklımıza gelen ilk şey C vitamini olur. Dolayısıyla portakal ve mandalina bunun için birebirdir. Mevsiminde tüketilen C vitamininden zengin meyveler oldukça faydalıdır. Bu şartlar yerine getirildiğinde multivitamin kullanımına gerek kalmaz. Yine biber de C vitamini içeren önemli bir besindir. Ayrıca bu dönemde kalp-damar sağlığı için çok önemli olan omega-3 ile selenyum ve koenzim Q10 de alınabilir.
Nelere Dikkat Etmeliyiz?
- Ellerinizi sabun ve bol su ile düzenli olarak yıkanın.
- Kişisel temizliğinize özen gösterin.
- Meyve ve sebzeleri iyice yıkandıktan sonra tüketin.
- Günde en az 2 litre su için.
- Gıdaları olabildiğince taze tüketin ve gerekli hallerde buzdolabında saklayın.
- Pastörize edilmiş ya da UHT yöntemi ile paketlenmiş uzun ömürlü sütleri tercih edin. Çiğ süt tüketecekseniz kaymak tuttuktan sonra karıştırarak 5-7 dakika kaynatıp, olabildiğince kısa sürede soğutun.
- Et ve yumurtaları iyice pişirin.
- Taze peynir tüketmeyin.
- Düzenli egzersiz yapın.
- Kaliteli uykuya özen gösterin. Erken yatın, erken kalkın.
- Aşı ile korunabileceğiniz hastalıklara karşı aşı yaptırın.