Adamın adı Cihangir Haıyeva, kadınınki ise Zamira Hacıyeva... Cihangir Hacıyeva Azerbaycan'da benzeri görülmemiş bir zimmete para geçirme olayının baş aktörü... Zaten 2016 yılından bu yana Bakü'de hapiste. Kadın ise suç gelirlerinin nasıl Avrupa'ya aktırılıp Londra'da yüksek rakamlı mülklerin nasıl alındığını ortaya çıkaran kişi olarak kayıtlara geçti. Olay şöyle gelişti...
Uluslararası Azerbaycan Bankası'nın eski başkanı Cihangir Haciyev, 2016 yılında Uluslararası Azerbaycan Bankası'ndan 3,5 milyar dolardan fazla parayı zimmete geçirdiği için hapse atıldı.
Hacıyev, bankanın başında olduğu 14 yıl boyunca, Azerbaycanlı seçkinler adına Güney Kafkasya devletinden Avrupa'ya büyük miktarda para aktaran "Azerbaycan Kara Para Aklama" olarak bilinen bir kara para aklama planının da merkezi bir parçası haline geldi. Öyle bir skandala imza attı ki banka daha sonra yeniden markalanmak zorunda kaldı. Şu anda ABB olarak biliniyor. O dönem paraların Avrupa'ya hangi kanalla nasıl aktarıldığı çok ayrıntılı bir şekilde ele alınamamıştı. Ya da alınmak istemedi. Hacıyev'in eşinin alışveriş çılgınlığı bütün ayrıntıların gözler önüne serilmesine neden oldu. Peki nasıl?
EŞİ BOŞ DURMADI!
Bakü'de eşi hapis yatarken Zamira Hacıyeva Londra'da şaşalı bir hayat sürmeye başladı. Zamira'nın İngiltere'nin en ünlü mağazası Harrods'ta yıllık 1,6 milyon sterlinlik harcama yapması İngiliz yetkililerin dikkatini çekti. Zaten Hacıyev ailesinin Avrupa'ya para trafiğini yönlendiren, yöneten isimlerinden biri olarak düşünülen Zamira için İngiliz makamlar harekete geçti ve 'Bu parayı nereden buldun' diye sordu.
CEVAP VEREMEDİ
Zamira cevap veremeyince soruşturma ve mahkeme süreci başladı ve sonunda bu paraların suç gelirleri olduğu sonucuna varılıp geçtiğimiz ay Zamira'nın Avrupa'daki toplam 26,5 milyon sterlini bulan mallarına el konuldu. El konulan mallar arasında Knightsbridge'deki malikane ve Ascot'taki golf kulübü de var. Bu arada Zamira'nın alışverişi kadar Ascot'a ödenen para da çok dikkat ve araştırmalar bu satın alma üzerine yoğunlaştı. Paranın Lüksenburg'un en köklü bankalarından Banque Internationale a Luxembourg'dan gelmesi ise bu bankanın yaptığı Hacıyev ailesinin para transferlerine gözlerin çevrilmesine neden oldu.
BANKA MERKEZİ ROL OYNADI
Yapılan araştırmalar Ascot'taki golf kulübünün satın alınmasına odaklanınca para trafiği de ortaya çıktı. Kulübün satın alınması Banque Internationale a Luxembourg'daki çeşitli şirket hesaplarından yapılmıştı. İngiltere Ulusal Suç Ajansı'na (NCA) göre, Lüksemburg'daki bu bankadaki hesaplar, Cihangir Hacıyev'in hapse atılmasına yol açan bir zimmete para geçirme planından para transferinde "merkezi" bir rol oynadı. NCA'nın iddiası, Azerbaycan'ın en önemli devlet bankasından çalınan onlarca milyonlarca doların nasıl Avrupa'nın göbeğine bu yolla ulaştığını ve Hacıyev ile ailesinin bir mülk satın alma çılgınlığını finanse etmek için nasıl kullanıldığını aydınlattı.
ŞİRKETİN SAHİBİ ORTAYA ÇIKTI
NCA hesabın Azerbaycan doğumlu bir Fransız vatandaşına ait olan ve International Bank of Azerbaycan'dan çalınan ve Avrupa'ya aktarılan fonların büyük ölçekli aklanmasının "kalbinde" olan VES Consultancy adlı bir şirket tarafından tutulduğunu söyledi.
BAKÜ BAĞLANTISI
NCA, VES Danışmanlık şirketinin sahibi olan Fransız vatandaşı Khagani Bashirov'un, bankadan zimmete geçirilen paraların yönetimini üstlenen dünya çapında bir kurumsal ağ kurarak Hacıyev'in işini kolaylaştırdığını iddia etti.
EN AZ 175 MİLYON DOLAR
En az 175 milyon dolar, 2011 ile 2015 yılları arasında VES Consultancy'nin Banque Internationale A Luxembourg'daki hesaplarından geçti, bunların arasında NCA'nın International Bank of Azerbaycan'dan kaynaklandığını iddia ettiği yaklaşık 14 milyon dolar da vardı. NCA, 2005 ile 2015 yılları arasında diğer VES Consultancy hesaplarından yaklaşık 450 milyon dolar daha geçtiğini iddia etti.
PİŞKİNLİĞİN BU KADARI
Beşirov, verdiği röportajlarda kendisinin hiçbir suç işlemediğini ve sadece Hacıyev'in "emanetçisi" olarak hareket ettiğini söyledi. Ajansa göre, amacı Azerbaycan'dan zimmete para geçirmeyi kolaylaştırmak, böylece sahte şirketler kurmayı ve muhasebeleri üzerinde tam kontrole sahip olmayı kolaylaştırmak olan Lüksemburg'da bir emanet şirketi bile kurdu.
BANKAYI SUÇLADI
Bu haber için verdiği bir röportajda gazetecilere, Banque Internationale a Luxembourg'da hesap açtığını, çünkü ülkenin "en iyi bankalarından biri" olduğunu söyledi ve bankanın, endişe yaratmadan işlemlerini kabul etmesini suçladı. Bu durum Lüksemburg'un sıkça eleştirilen bankacılık sektörünün düzenleyici denetimine ilişkin soruları gündeme getirdiğini söyledi.
PARA CEZASI VERDİ AMA...
Lüksemburg'un mali düzenleyicisi, 2017 ve 2018 yıllarında yapılan denetimlerde, Azerbaycan ve diğer eski Sovyet cumhuriyetlerini de kapsayan Bağımsız Devletler Topluluğu'ndan gelen yüksek riskli müşterilere yönelik kara para aklamayla mücadele prosedürlerinde zayıflıklar bulunmasının ardından Banque Internationale a Luxembourg'a 2020 yılında 4,6 milyon avro (4,95 milyon dolar) para cezası verdi.
BİR TANE TESPİT EDİLMİŞ!
Ancak banka, o dönemde yayınladığı basın bülteninde gerçek bir kara para aklama olayının tespit edilmediğini belirterek, o tarihten bu yana kara para aklamayla mücadele protokollerini geliştirdiğini belirtti. Banque Internationale a Luxembourg'un Beşirov'un VES Consultancy'siyle ilişkisini sonlandırıp sonlandırmadığı veya yetkilileri şirketin hesaplarındaki şüpheli faaliyetler konusunda uyardığı belirsiz. Azerbaycan'ın ticari sicili, VES Consultancy'nin artık aktif olmadığını gösteriyor.
BEŞİROV DA YARGILANIYOR!
Lüksemburg yargı idaresi sözcüsü Diane Klein, Beşirov'un geçen ay kara para aklama, sahtecilik ve mesleki yükümlülüklerini kötüye kullanma suçlamasıyla yargılandığını söyledi.
Sonuç olarak; adı geçen herkes bir şekilde hayatını yaşamaya devam ederken olan Azerbaycan'da ya da dünyanın neresinde olursa olsun olan hep sıradan insanlara oluyor.