Bebekler dünyaya geldikleri anda beslenme ihtiyacı duymaya başlarlar. Doğum yapan annelerin en önem verdiği şey bebeklerini emzirebilmektir. Sağlıklı bir emzirme sürecinin ardından akılları karıştıran farklı görüşler hasıl olur; peki bebekler kaç yaşına kadar emzirilmelidir? Ne zaman katı gıdaya başlanmalı?
Emzirmenin anne ve bebeğin ruh sağlığı açısından faydaları vardır. Yapılan bir çok araştırmada uzun süre anne sütü alan bebeklerin hastalıklara karşı vücudunun daha dirençliği olduğu ileri sürülmüştür. Doğumdan sonra annenin mümkünse stresten uzak olması gerekir. Yeni doğum yapmış annenin yanında ona yardımcı olacak aile bireylerinden birinin anne adayına büyük ölçüde rahatlık sağlamaktadır. Anne-bebek arasındaki iletişimin güçlenmesi adına emzirme çok önemlidir.
BEBEKLER KAÇ YAŞINA KADAR EMZİRİLMELİ?
Anne sütü bebeğin beyin gelişimi ve vücut gelişimi açısından cok önemlidir. İlk altı ay anne sütü bebeğin fizyolojik gereksinimlerinin tamamını karşılar.
Dünya sağlık örgütü, iki yaşına kadar, Amerikan pediatri akademisi bir yaşına kadar emzirilmesini, Türk pediatristleri ise anne sütünün iki yaşına kadar devam edilmesini öneriyor.
Siz ve bebeğiniz mutlu olduğunuz sürece bebeğinizi istediğiniz kadar emzirebilirsiniz. Dünya Sağlık Örgütü ve Amerikan Pediatri Akademisi bebeklerin ilk 6 ay sadece anne sütü almasını 6 aydan sonra da ek gıdalar ile birlikte 2 yaş ve üzerinde emzirilmesini tavsiye eder. O nedenle ne kadar emzirmek istiyorsanız bebeğinizi emzirin. Bunun kararını yalnızca siz ve bebeğiniz verir. Ayrıca bebeklerin uzun süre emmesinin ne anneye ne de bebeğin psikolojik gelişimine asla negatif bir etkisi yoktur.
Hatta uzun süreli emzirmenin anneye ve bebeğe pek çok faydası vardır. Bu nedenle emzirmeyi ancak siz ve bebeğiniz hazır olduğu zaman kesmeniz en iyisidir. Eğer emzirmeyi kesmek istiyorsanız tabiî ki süreci hızlandırabilirsiniz. Bunu emzirme sıklığınızda değişiklikler yaparak sağlayabilirsiniz. Ama isterseniz de süreci kendi haline bırakabilirsiniz. Sakın ben memeyi bıraktırmazsam bebeğim asla bırakmaz diye düşünmeyin. Çünkü bütün bebekler büyüdükçe emmeyi azaltır ve bir süre sonra da bırakır. Bu beklenen doğal bir süreçtir. Ama bu süreç her anne bebek ikilisi için farklılık gösterir. Emzirmeyi hiçbir değişiklik yapmadan kendi haline bıraktığınızda bebeklerin sıklıkla 3 ile 4 yaş arasında emmeyi bıraktığı görülür. Yani emzirmeyi bırakma sürecinizi kendi haline bıraktığınızda bunun ne kadar süreceği siz ve bebeğinize bağlıdır.
UZUN SÜRE EMZİRMENİN FAYDALARI NELERDİR?
- Anne sütü hala besin değeri olan değerli bir içecektir. Bebeğiniz büyüdükçe içeriği her geçen gün değişse de bebeğinizin ihtiyaçlarını her zaman karşılar.
- Hastalıklara karşı koruyucudur. Bebeğinizi emzirdiğiniz sürece anne sütü içerisindeki koruyucu hücreler ve antikorlar her zaman her yaşta bebeğinizi korur.
- Anne sütü ile beslenme bebeklerin ileri yaş sağlığını da korur. İleri yaş kalp hastalığı, kanser, obezite, şeker hastalığı, barsak hastalıkları ve bağışıklık sistemi hastalıkları anne sütü alanlarda daha az görülür.
- Bebeğinizin çene ve diş sağlığını korur. Diş bozukları daha az görülür.
Bebeğinizin beyin gelişimini destekler.
- Emzirme aranızdaki duygusal bağı güçlendirir. Emzirme sırasında salınan oksitonin, prolaktin ve seratonin gibi hormonlar anne ve bebeklerin mutlu ve huzurlu olmasına yardımcı olur.
- Anneyi yumurtalık, meme kanseri, koroner kalp hastalığı, şeker hastalığı, obezite, depresyon gibi hastalıklardan korur.
- Annenin kontrollü kilo vermesine yardımcı olur.
Anne sütünün özellikle 1 yaşından sonra besin değeri yok büyüme etkisi yok diye düşünmek yanlıştır. Çünkü bu dönmede de emzirme bebeğinizin günlük alması gereken enerji, protein, mineral ve vitamin ihtiyacının pek çoğunu karşılar. 1-2 yaş arasında bebeklerin 450 ml anne sütü alması günlük enerji ihtiyacının %29’ unu, proteinin %43’ünü, kalsiyumun %36’sını, A vitaminin %75’ini, folatın %76’sını, B12 vitaminin %94’ünü, C vitaminin %60’ını karşılar.
Bebeğinizi uzun süre emzirmeniz belki çevrenizde sosyal bir baskıya neden olabilir. Çünkü toplumun çoğu daha büyük çocukların emzirilme görüntülerine pek alışık değildir. Bu da sizin çevreden eleştiri almanıza neden olur. Psikolojik olarak uygun olmadığı, size aşırı bağımlı bir kişilik geliştireceği şeklinde baskı ve yorumlar duyarsınız. Ama esas karar sizin ve bebeğinizindir. Anneler isterse hiç emzirmeyebilir isterse de 2 yaş ve daha sonrasına kadar bebeğini emzirebilir. Toplumun ve sağlık çalışanlarının esas olarak yapması gereken eleştiri yerine annelere destek olmaktır.
Emzirmenin ilk aylarında annelere destek yapılmasına karşın biraz daha büyümüş olan bebeklerin emzirilmesine toplum ve hatta bazen sağlık çalışanları bile yeterli desteği göstermez. Ama esas olan anne hangi kararı verirse versin desteklemektir. Eğer çevrenizden çok eleştiri alıyorsanız bu kişilerin emzirme anlayışlarının farklı veya anne sütü ve emzirme konusunda yetersiz bilgiye sahip olduğunu bilin. Yapabileceğiniz en iyi şey eğer bebeğiniz ve siz emzirmekten mutluysanız bebeğinizi istediğiniz kadar emzirmeye devam edin.
Çünkü anne bebek arasındaki emzirme ilişkisi her anne bebek için farklılık gösterir. Hatta aynı annenin çocukları arasında bile farklılıklar olabilir. Bir bebeğiniz 1 yaşa kadar emer diğer bebeğiniz 2-3 yaşa kadar emebilir. Bu durumu tek bir süre ile sınırlamak doğru değildir. O yüzden bebeğinizi istediğiniz kadar emzirin ve siz ve bebeğiniz emzirmeyi sonlandırmaya hazır olana kadar da emzirmeye devam edin. Çevrenizden gelen baskı ve eleştirileri de görmezden gelmeye çalışın.
KATI GIDAYA NE ZAMAN BAŞLANMALI?
İlk altı aydan sonra tek başına emzirme yetersiz kalmaktadır. Emziren anneler altı aydan sonra emzirmeyen anneler ise doktorlarının önerisi üzerine dört ay gibi bir zaman diliminden sonra ek gıdaya başlamalıdır. Ek gıdaya geçiş döneminde sadece emzirme bebeğin gelişimine zarar verir. İleriki zamanlarda zorlanmalar yaşanmaktadır. Bazı anne adayları bunun tam tersini düşünebilir ama bebeğe sadece anne sütü verildiği takdirde bebeğin taneli yemekleri yeme ve yutmada zorluklar yaşamasına sebebiyet vermektedir. Bebek anne sütü alırken ek gıdaya geçiş döneminde mutlaka yiyeceklerle karşılaşmalıdır.
EMZİRME NASIL KESİLMELİ?
Emzirme işlemine son verirken annelerin kararlı olmaları gerekir. Annenin işe başlaması, yeni bir bakıcı, hastalık gibi durumlarda başarısız olabilme oranı yüksektir. Mutlaka günlük yaşam döngüsü içerisinde kesilmeye başlanmalıdır. Bir seyahate çıkma veya cenaze gibi durumlarda mutlaka ertelenmelidir. Bu nedenle doktorunuzla birlikte doğru zamanı seçip kararlı bir şekilde devam etmelisiniz. Bu dönemde anne ve bebek zorlu bir aşamadan geçmektedir. Bebek ilk günler emmek isteyecek bu durumlarda dikkatini dağıtarak onun bu dönemi kolaylıkla atlatması sağlanmaktadır.
Doğru zamanlarda doğru kakarlar vererek çocuğumuzun gelişimine katkı sağlarız. Emzirme dönemi, ek gıdaya geçiş dönemi, bebeği sütten kesme dönemi hepsi bebeğimiz için büyük adımlardır. Verilen tavsiyelere uyarak mantıklı kararlar vermeli bebeğimizin büyüyüp gelişmesini sağlamalıyız.