Bağırsak problemi yaşayanların merak ettiği ve cevabını
araştırmaya başladığı ‘Bağırsaktaki Poliplerkansere dönüşür mü?’ sorusunun Genel
Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Ayhan Kuzu, cevapladı.
Kalın bağırsak kanserinin bağırsağın iç yüzeyini kaplayan
örtü tabakasında polip gelişmesiyle başladığını söyleyen Genel Cerrahi Uzmanı
Prof. Dr. Ayhan Kuzu, hangi poliplerin tehlikeli olduğunu açıkladı.
KALIN BAĞIRSAK KANSERİ NASIL ANLAŞILIR?
Hemen hemen tüm kalın bağırsak kanserlerinin, bağırsağın iç
yüzeyini kaplayan örtü tabakasında gelişen polip denilen bir kabartı dan
başladığı konusunda görüş birliği vardır.
Polip, bağırsak iç yüzeyini örten tabakadan gelişen,
bağırsak içine doğru büyüyen kabartı ve şişliğe verilen genel isimdir. Zaman
içinde, polipi oluşturan hücrelerin yapısal değişimleri sonucu polip zemininde
kanser hücreleri ortaya çıkabilir. İlk evrede polip içinde sınırlı kalan kanser
hücreleri zaman içinde çoğalarak tümör kitlesini oluşturur ve bu kitle kalın
bağırsak (kolon) duvarını işgal eder. Kontrolsüz büyümesini sürdüren kanser
hücreleri belli bir dönem den sonra bağırsak tıkanıklığına yol açabilir, ileri
evrede çevre ve uzak organlara yayılabilir.
Polipten kanser gelişimi yıllar süren bir süreçtir. Bu
nedenle her polipte zaman içerisinde kansere dönüşür olarak algılanmamalıdır.
Bazı polipler zaman içerisinde büyür ve bu büyüyen poliplerin bir kısmında da
kanser gelişebilir.
POLİP NEDİR?
Polip, kalın bağırsağın iç yüzeyini örten tabakayı oluşturan
hücrelerin çoğalması sonucu gelişen ve bağırsak kanalı içerisine doğru büyüyen
çıkıntı formunda oluşumlardır. Bazı polipler, düz yani sapsız; bazıları ise bir
sap ile bağırsak duvarına bağlıdır.
Polipler, kalın bağırsağın en sık görülen hastalıklarından
biridir. Sağlıklı insanlar üzerine yapılan bir araştırmada erişkin bireylerin
kalın bağırsağında %15-20 oranında polip tespit edilmiştir. Elli yaş üzeri
bireylerin kalın bağırsağında polip görülme olasılığı daha da artmakta ve oran
%40-50’lere ulaşmaktadır. Polipler kalın bağırsağın daha çok son kısımlarında
yani sigmoid kolon ve rektumda gözlenir. Bu bölge, kalın bağırsak kanserinin de
en sık oluştuğu bölgedir.
Polipten kanser gelişimini belirleyen en önemli faktör
polipin tipidir.
Adenomatöz polip: En sık kanserleşme potansiyeli olan
poliplerin başında adenomatöz polipler gelir. Adenomatöz poliplerin
kanserleşeceği kesin değildir, ancak kalın bağırsak kanserleri %90’ın üzerinde
bir oranla adenomatöz polip zemininde geliştiğinden, bunların tam olarak
temizlendiğinden emin olunması gerekir.
Hiperplastik polip: Kolonda en sık görülen polip tipi
hiperplastik poliplerdir. Bunların genel olarak kanserleşme potansiyeli
taşımadığı kabul edilir.
Karsinoid polip: Kalın bağırsakta çok sık olarak
bulunmamakla birlikte en sık rektumda görülürler. Bu tip poliplerde polipin
büyüklüğü artıkça kanserleşme potansiyeli de artmaktadır.
İnflamatuar polip (yalancı polip): Bu polipler sıklıkla uzun
süreli Ülseratif kolit, Crohn hastalığı gibi barsak hastalığı olanlarda
görülür. Kanserleşme göstermedikleri kabul edilir.
Hamartomatöz polip: Kanserleşme potansiyelinin çok nadir
olduğu poliplerdir.
KALIN BAĞIRSAK KANSERİ NEDEN ÖNLENEBİLİR BİR HASTALIKTIR?
Kalın bağırsak polipleri genellikle iyi huylu olmasına
karşın kalın bağırsak kanserleri ile olan ilişkisi kesin olarak bilinmektedir.
Kalın bağırsak kanserlerinin %90’dan fazlası polip zemininde gelişir. Her polip
kanserleşmese de bazı polipler büyür ve kansere dönüşebilir. Bu süreç yıllar
sürebilir. Bu nedenle kalın bağırsak-kolon poliplerinin polipektomi yapılarak
çıkarılması kalın bağırsak kanserinin gelişimini önlemektedir. 50 yaş
üzerindeki bireylerin, aile geçmişinde kolon kanseri (bağırsak kanseri) ve/veya
polip hikayesi olanların tarama yöntemlerinden faydalanması gerekir. Polip
oluşumları henüz kansere dönüşmeden bağırsaktan temizlenirse kolon kanserinin
önüne geçilebilir. Bu nedenle kalın bağırsak kanseri önlenebilir bir hastalık
olarak tanımlanmaktadır.