Gümrük vergisinde indirime gidilmiş olunmasına rağmen Ayçiçek ve ham yağ fiyatları artmaya devam ediyor. Aralık ayı sonu itibariyle %52 artışla tonu 655 dolar olan ayçiçeği tohumu, geçtiğimiz Eylül ayında 430 dolardı. Ham yağın fiyatı ise %32 artış ile tonu 890 dolardan 1200 dolara çıktı.
YÜZDE 20'LİK BİR ARTIŞ OLABİLİR
Yurt içindeki fiyatların dengelenmesini sağlamak için 5 ve 25 Kasım'da alınan iki ayrı karar yağlık ayçiçeği tohumunda gümrük vergisi sıfırlandı, ham ayçiçeği yağında ise gümrük vergisi 1 Temmuz 2021'e kadar %36'dan %3'e indirildi. Gümrük vergilerinin indirilmiş olmasına rağmen artan hammadde fiyatları raflardaki ayçiçeği yağının %60 oranında zamlanmasına yol açtı. Hasat sezonunun yeni bittiğini söyleyen sektör temsilcileri, yeni hasada 8 ay gibi bir süre olduğunu ve fiyatların %20 daha artma ihtimalinin bulunduğunu belirtiyorlar.
Aynı zamanda uygulanan gümrük vergilerinin daha önce getirilmesi gerektiği için fiyatların düşürülmesinin bir etki oluşturmadığını vurgulayan sektör temsilcileri, iç piyasayı yakından izleyen yurtdışındaki satıcıların gümrük vergilerinin indirilmesiyle hammaddeye zam yaptıklarına dikkat çekiyorlar. Rusya'nın 9 Ocak 2021'den 30 Haziran tarihine kadar olan süreçte ayçiçeği ihracatına ton başına 165 Euro'dan az olmamak şartıyla uygulanan vergiyi %6.5 seviyesinden %30'a çıkartıyor. Bu durumun bir nebze de olsa fiyatların artmasına neden olacağı belirtiliyor.
‘DÜNYA GENELİNDE GIDA ENFLASYONU YAŞANIYOR’
Salgın sürecinde yaşanan sorunlar ve rekolte düşüşleri gıda tedarik zincirlerinin aksamasıyla birlikte ülkelerin stratejik olan ürünlerde ihracat yasakları getirdiklerini belirten Bitkisel Yağ Sanayicileri Derneği (BYSD) Başkanı Tahir Büyükhelvacıgil, tüm dünyada ‘gıda enflasyonu’ yaşandığını ve ülkelerin gıdayı stoklamaya başladığını dile getirdi. Büyükhelvacıgil, ‘Özelikle Çin, Hindistan gibi sektörün büyük oyuncuları, soyadaki fiyat artışından dolayı Karadeniz havzasından ayçiçeği alımına yöneldi. Pandeminin hız kesmeden devam etmesi sadece ülkemizde değil tüm dünyada gıdada içe kapanmaları ve fiyat artışlarını da beraberinde getirdi. 2020 yılında ülkemizde de ayçiçeği rekoltesi 3 milyon ton olan ihtiyacımıza karşılık, 1 milyon 300 bin ton dolayında üretimle gerçekleşti. Yine en büyük üreticilerden biri olan Rusya ve Ukrayna'da rekoltede düşüşler yaşandı. Karadeniz havzasında yaşanan bu düşüşler fiyatlara yansıdı. Dünya genelinde soya, kanola, aspir gibi diğer yağlı tohum gruplarında rekolte eksikliği ve pandemi nedeniyle fiyat artışları oldu. Kur baskısı ile beraber küresel düzeyde ayçiçeği ve yağlı tohumlarda fiyat artışları yaşanıyor’ dedi.
HAM YAĞ FİYATI 1200 DOLARA YÜKSELDİ
Yağlık ayçekirdeği fiyatı 2019 yılında 2 bin 500 TL iken 2020 yılında bu fiyatın 4 bin 400 liraya kadar çıktığını söyleyen Büyükhelvacıgil, bu durumun ham yağ fiyatında da geçerli olduğunu; geçtiğimiz yıl 5 bin 400 TL civarı olan fiyatın, bu yıl 9 bin 400 TL bandına kadar çıktığını aktardı. Son bir aylık fiyatlara bakıldığı zaman, ayçiçeği tohumunun ülkemizde 4 bin 700 TL bandında, yurt dışında ise 655 dolar civarında olduğunun altını çizen Büyükhelvacıgil, ‘Ham yağın fiyatı ise, ülkemizde 9 bin 500 TL, yurt dışında 1200 dolar civarında gerçekleşiyor’ diye konuştu.