Ayasofya'yı Yaptıran İmparatorun Büyükçekmece Gölü'nde 1500 Senelik Mirası Bulundu!
1500 yıl önce Doğu Roma İmparatoru Justinianus tarafından yaptırıldığı bilinen baraj set hattı ortaya çıktı. 6 yıl önce Büyükçekmece Gölü etrafında kazı yapan bilim insanlarının Justinianus tarafından yaptırıldığını belirlediği barajın set hattı, suyun çekilmesi ile göründü.
Büyükçekmece Gölü kıyısındaki İstanbul Tarih Öncesi Araştırma Projesi çalışmaları esnasında, Justinianus tarafından yaptırılan barajın set hattı ortaya çıkarılmış ve bilimsel yayınlarda yer almıştı.
Doç. Dr. Şengül Aydıngün'ün başkanlığını yürüttüğü ekibin, bölge tarihine ışık tutan keşfi ile ilgili uluslararası alandaki yayınlarında, İlk Çağ coğrafya uzmanlarının Büyükçekmece'nin olan antik adının kuzeyden Marmara Denizi'ne akan bir nehir olan Athyra'dan aldığı söylenmişti.
Bilimsel yayınlara göre, o dönem başkente bağlı küçük bir kasaba olan Athyra'daki sakinler, 6’ncı yüzyılda görülen büyük kuraklıktan oldukça etkilendi. Bunun üzerine, Ayasofya’yı da yaptıran İmparator Justinianus'tan bir baraj yapmasını istediler.
6’ncı yüzyılın önemli tarihçisi Procopius’un, 'Yapılar’ ismini verdiği kitapta da Athura Nehri’nin önüne bir set yapılarak baraj oluştuğuna dair bilgiler verdiği kaydedildi. Yayınlarda, bilim insanlarının, 2 kilometreden uzun, kum, çakıl ve kireç harcıyla yapılmış 2 metre yüksekliğindeki setin antik baraj setine ait olduğunu tespit ettiği vurgulanmıştı.
Bilim insanlarından oluşan ekip, bölge tarihi ve bin 500 yıl önce yaptırılan barajın set hattı ile ilgili 6 yıl önce yaptığı kapsamlı araştırmada baraj yapımı ile ilgili kayıtların yanı sıra mimari kalıntılar, arkeolojik eserler, sikke, seramikler ve mezar stelleri gibi diğer yüzey bulgularına ulaşmıştı. Bunun yanı sıra sualtı çalışmaları ile yan taramalı sonar, jeomorfolojik ve paleoklimatolojik çalışmalar yaparken bölgenin 6’ncı yüzyılda günümüzde bol miktarda tatlı su kaynakları olması rağmen ciddi bir kuraklık görüldüğünü doğrulanmıştı.
YAĞIŞ AZALINCA ORTAYA ÇIKTI
Uluslararası bilimsel yayınlarda antik barajın, 1984'te eski baraj setinin 150 metre kadar güneyinde yaptırılan baraj gölünün suları altında kaldığı ve görünmez olduğu belirtilmişti. Bu sene, yağış miktarının az olması sebebiyle baraj sularının çekildiği görüldü. Bunun sonucunda da set hattı gün yüzüne çıktı. Tarihte bu bölgenin yanı sıra İstanbul’un da su ihtiyacının önemli kısmını karşılayan İmparator Justinianus'un 1500 yıl önce yaptırdığı barajın set hattı havadan da fotoğraflandı.
Büyükçekmece Lagün Gölü, 1983 yılından itibaren önüne oluşturulan bir setle tamamen denizden ayrıştırılarak içme suyu barajı olarak kullanılmaya başlandı. Ancak bu süreçten sonra lagün özelliği kaybolarak göl haline gelmiş, eski su haznesi 2 katından fazla bir alana yayılarak genişletilmişti. Büyükçekmece Gölü’nde günümüzde 2 milyon metreküp su hacmi mevcut. Baraj Gölü'nün oluşumundan sonra eski kıyı şeridiyle birlikte arkeolojik izler de sular altında kalmıştı.