Aşure neden yapılıyor, ilk ne zaman yapılmış? Aşure yapmak farz mı, sünnet mi? Kimler aşure yapmalı?
Asırlardır kültürümüzün bir parçası olan ve herkes tarafından sevilerek tüketilen aşurenin yapımı gibi tarihi de oldukça zengin. Peki, aşure neden yapılıyor? Aşure nasıl ortaya çıkmıştır, yapmak farz mı, sünnet mi? İşte konuyla ilgili merak edilenler...
Kökeni İbranice'ye dayanan aşure, 'aşura' olarak telaffuz edilir ve 10 anlamına gelir. Bunun sebebi ise Hicri Takvimde aşure ayı olarak bilinen Muharrem ayının 10. gününü ifade etmesidir. Kimi kaynaklar İslamiyet öncesinde İsrail halkı başta olacak şekilde birçok kültürde Muharrem ayında aşure gününde oruç tutulurdu.
Aşure gününün bir diğer özel anlamı ise Hz. Adem'in tövbesinin kabul edildiği, Hz. Halil'in Nemrut'tan kurtulduğu, Hz. Musa'nın Firavun işkencelerinden kurtulduğu, Hz. Yunus'un balık karnından çıktığı, Hz. Nuh'un gemisinin su üstünden indiği ve Hz. Eyüp'ün yaralarının geçtiği günün bugün olduğu inancıdır.
Söz konusu dini ve tarihi önemler dikkate alındığında aşurenin İslam kültürüne katmış olduğu anlam dışında yapıldığı ve dağıtıldığı tüm evler için de anlamı giderek artmaktadır.
Aşure nasıl bulunmuştur?
Aşurenin ilk çıkış tarihine bakıldığı zaman birçok kültürden birçok farklı çıkış hikayesiyle karşılaşıyoruz. Aleviler için anma ve matem hali olan Muharrem ayı, Hz. Hüseyin'in ölüm zamanına denk gelir. Bu yüzden Alevilerin kültürlerinde Muharrem orucu ile aşure çok farklı anlama gelir. Hz. Hüseyin'in ölümüne dek bu aylarda yapılan aşure neşe yaymak ve kutlamalar yapmak amacıyla hazırlanan bir yiyecekti.
Başka inanışlarda ise aşurenin ortaya çıkması Nuh peygambere dayanıyor. Hz. Nuh'un gemisinin büyük tufandan karaya ilk çıktığında erzakları çok azalmış ve kalan erzaklar bir araya getirilerek aşure yapılmıştır. Aşure çorbası da denilen bu yiyeceğin içinde on iki ayrı malzeme olmasının gelenekselleşmesi ise yine bu olaya bağlanmaktadır.